Vượt mặt dầu thô về kim ngạch xuất khẩu; rau, củ, quả có thể giúp nông thôn thoát nghèo

• Gỡ khó cho xuất khẩu rau quả tươi
• Xuất khẩu gạo theo hướng giảm lượng, nâng chất
• 3 nhóm hàng xuất khẩu chủ lực đạt 54,268 tỷ USD
• Năm 2017 dự kiến xuất khẩu được 5,2 triệu tấn gạo

“Vừa qua, các tỉnh Tây Bắc chịu ảnh hưởng thiên tai lũ quét, đoàn chúng tôi đi thăm, chứng kiến những khu bản làng bị đất đá vùi lấp, không còn một ngôi nhà, chỉ còn ngổn ngang những tảng đá lớn. Chúng tôi nghĩ không biết đến bao giờ đồng bào mới có đủ khả năng xây dựng lại được nhà cửa?” – Bí thư Thành ủy đặt dấu hỏi.

“Theo thống kê năm 2016, thu nhập bình quân đầu người của đồng bào các tỉnh miền núi phía Bắc có 2,03 triệu đồng/tháng, chỉ đủ tiêu dùng, không thể có tích luỹ. Trong khi đó, ở các thành thị, thu nhập bình quân 4,4 triệu đồng/ người/ tháng. Như vậy, thu nhập bà con vùng núi phía Bắc chỉ bằng 46% thu nhập của cư dân thành thị. Thực tế gần 40% dân số ở thành thị có thu nhập 4,4 triệu đồng/ người; trong khi 60% dân số đang sống ở nông thôn. Tình trạng này sẽ vẫn còn kéo dài, nền kinh tế có 2 vùng năng suất, 2 vùng thu nhập. Làm sao để xoá bỏ khoảng cách này, khi mà quá trình công nghiệp hoá không thể diễn ra nhanh ở vùng núi và nông thôn?”

Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân

Từ những trăn trở này, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh đã nêu “những gợi ý cho quá trình giảm nghèo cho đồng bào ở nông thôn, miền núi”. Minh chứng bằng con số: Năm 2016, xuất khẩu dầu thô đạt 2,4 tỷ USD, gạo đạt 2,15 tỷ USD, thuỷ sản 7 tỷ USD; quả, rau, hoa 2,45 tỷ USD... lần đầu tiên, xuất khẩu từ rau hoa quả lớn hơn xuất khẩu dầu lửa. Trong khi năm 2005, kim ngạch xuất khẩu dầu lửa còn cao gấp 31 lần xuất khẩu quả, rau, hoa (chỉ đạt 235 triệu USD vào thời điểm đó), thì hiện nay dầu chỉ bằng 0,98 lần rau, hoa, củ, quả. Trong 5 năm qua, xuất khẩu dầu thô giảm 5 tỷ USD, gạo giảm 900 triệu USD, cà phê ổn định tương đối, thủy sản tăng 5%/ năm, riêng củ quả rau hoa tăng bình quân 30% mỗi năm.

Có thể dự báo năm 2022 thì giá trị xuất khẩu quả, rau hoa từ 9-10 tỷ USD, tức là cao hơn giá trị xuất khẩu dầu lửa ở thời điểm cao nhất.

“Lâu nay, quả, rau, hoa chưa được coi là sản phẩm chủ lực quốc gia, nhưng 5 năm qua đã có tăng trưởng vượt bậc. Chúng tôi kiến nghị Chính phủ xem xét đưa nhóm hàng này trở thành nhóm hàng chủ lực của đất nước. Đến nay, trong 12 sản phẩm chủ lực thì đã có lúa gạo năng suất chất lượng cao, có cá da trơn chất lượng cao, nấm, cà phê, tôm... Chúng tôi thấy nên bổ sung nhóm hàng quả, rau củ, hoa xuất khẩu” – Bí thư Nguyễn Thiện Nhân kiến nghị.

“Nhóm hàng này không cần những cánh đồng lớn. Từng khu vườn của bà con cũng trồng được. Đồi nghiêng nghiêng vẫn trồng tốt. Với miền núi như Sơn La, có nhiều hợp tác xã trồng các loại quả rất tốt, nên kiến nghị đối với nông thôn, đặc biệt là miền núi, cần phát triển việc trồng rau hoa củ quả của mỗi địa phương trở thành một sản phẩm xuất khẩu chủ lực. Đây là một hướng để góp phần giảm nghèo tương đối hiệu quả”.