ASEAN và các đối tác chia sẻ quan ngại về diễn biến ở Biển Đông

• Nhật Bản-ASEAN quan ngại sâu sắc về diễn biến phức tạp ở Biển Đông
• Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cam kết Mỹ là đối tác tin cậy của ASEAN
• Ngoại trưởng ASEAN - Trung Quốc thẳng thắn trao đổi về tình hình Biển Đông

Trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 52 và các Hội nghị liên quan tại Bangkok, Thái Lan, trong ngày 1-8, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đã cùng các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và các Đối tác tham dự các Hội nghị Bộ trưởng giữa ASEAN với Úc, Ấn Độ, EU, Hàn Quốc và Canada.

Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN và Hàn Quốc. Ảnh: TG&VN

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Úc, các nước ASEAN đánh giá Úc là đối tác lâu năm, là người bạn tin cậy của ASEAN, đã tích cực hợp tác hiệu quả, hỗ trợ ASEAN trong liên kết khu vực và xây dựng cộng đồng cũng như trong thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin, ứng phó với các thách thức an ninh đang nổi lên. 

Hai bên nhất trí thúc đẩy các ưu tiên hợp tác như triển khai hiệu quả Sáng kiến chống buôn bán người ASEAN-Úc (2018-2028), tăng cường hợp tác về an ninh biển, chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia, thúc đẩy và bảo vệ quyền của phụ nữ và trẻ em, giáo dục-đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao… 

Hai bên khẳng định tiếp tục nỗ lực hướng tới nâng cấp Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN-Úc-Niu Di-lân (AAZFTA), tạo điều kiện phát triển cho các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ, mở rộng đầu tư, tăng cường kết nối, hợp tác tiểu vùng, trong đó có tiểu vùng Mekong. Nhân dịp này, các Bộ trưởng đã nhất trí thông qua Kế hoạch hành động ASEAN-Úc cho giai đoạn mới 2020-2024.

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Ấn Độ, các Bộ trưởng ghi nhận những phát triển tích cực trong quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Ấn Độ thời gian qua, nhất là kết quả tốt đẹp của Cấp cao kỷ niệm 25 năm quan hệ đối tác giữa hai bên trong năm 2018. 

Hai bên nhất trí tiếp tục đẩy mạnh hợp tác trên các lĩnh vực như hợp tác biển và kinh tế biển xanh, công nghệ thông tin, thích ứng cách mạng công nghiệp 4.0, y tế-dược phẩm, phát triển nguồn nhân lực, kết nối, phát triển hạ tầng, trong đó có kế hoạch kết nối mạng đường bộ cao tốc từ các nước ASEAN tới Ấn Độ. 

Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ chia sẻ về một số vấn đề còn tồn tại trong đàm phán, khẳng định Ấn Độ sẽ nỗ lực cùng các nước sớm kết thúc đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện (RCEP). Ấn Độ cũng cám ơn và đánh giá cao Việt Nam đã tích cực đóng góp thúc đẩy quan hệ giữa hai bên trong vai trò nước điều phối quan hệ ASEAN-Ấn Độ giai đoạn 2015-2018.

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao  ASEAN - EU, hai bên khẳng định EU và ASEAN là các tổ chức khu vực được đánh giá là thành công nhất, đi đầu trong thúc đẩy liên kết khu vực, hợp tác đa phương và tự do hóa thương mại-đầu tư. ASEAN và EU cũng chia sẻ nhiều điểm đồng về các vấn đề khu vực và quốc tế, là những người bạn tin cậy lâu năm và là đối tác kinh tế hàng đầu của nhau. 

EU tiếp tục là nhà đầu tư FDI nhiều nhất vào ASEAN và có lượng khách du lịch viếng thăm ASEAN lớn thứ 2 trong số các Đối tác. Các Bộ trưởng khẳng định nỗ lực sớm chính thức nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược; nhất trí tăng cường hợp tác về an ninh mạng, quản lý biên giới, phòng chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia, an ninh biển, biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững v.v. 

Hai bên ghi nhận việc EU đã phê chuẩn Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Singapore và ký kết FTA với Việt Nam, coi đây là những bước đi quan trọng giúp hai bên tiến tới xây dựng Hiệp định thương mại tự do ASEAN-EU trong tương lai.

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao  ASEAN - Hàn Quốc, các nước ASEAN hoan nghênh Hàn Quốc tích cực triển khai Chính sách Hướng Nam Mới của Hàn Quốc tăng cường hợp tác với ASEAN trên ba trụ cột hoà bình-thịnh vượng-con người (3P). 

Hai bên nhất trí tiếp tục đẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, tăng cường kết nối doanh nghiệp, phát triển các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và vừa (MSMEs), phát triển kinh tế số, thương mại điện tử, thành phố thông minh, biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh... ASEAN hoan nghênh đề xuất của Hàn Quốc thúc đẩy hợp tác lao động tay nghề cao và mở rộng các chương trình học bổng và đào tạo nghề dành cho các nước ASEAN. 

Hai bên nhất trí nỗ lực sớm hoàn tất Hiệp định Dịch vụ hàng không ASEAN-Hàn Quốc; gia tăng lượng khách du lịch lên 15 triệu người đến năm 2020. Các Bộ trưởng nhất trí sẽ phối hợp chặt chẽ chuẩn bị tổ chức Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 30 năm quan hệ ASEAN-Hàn Quốc tại Busan, Hàn Quốc vào cuối năm 2019.

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Canada, các nước ASEAN ghi nhận sự ủng hộ của Canada đối với vai trò trung tâm của ASEAN cũng như hỗ trợ của Canada đối với ASEAN trong liên kết khu vực và xây dựng Cộng đồng. 

ASEAN và Canada nhất trí tiếp tục đẩy mạnh hợp tác trên các lĩnh vực như chống khủng bố và bạo lực cực đoan, tội phạm xuyên quốc gia, mở rộng thương mại-đầu tư, kết nối, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, bảo vệ môi trường, ứng phó thiên tai, biến đổi khí hậu, đào tạo nguồn nhân lực và gia tăng lượng khách du lịch giữa hai bên. Hai bên cũng khẳng định cam kết củng cố hệ thống thương mại đa phương công bằng, dựa trên luật lệ, tăng cường cơ chế đối thoại về thương mại giữa ASEAN và Canada, phối hợp chặt chẽ trong các khuôn khổ APEC, CPTPP v.v.

Trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế, các Bộ trưởng ASEAN và các Đối tác chia sẻ quan ngại về những diễn biến phức tạp gần đây trên Biển Đông, nhấn mạnh tầm quan trọng của đảm bảo hòa bình, ổn định, an toàn, tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông; đề cao tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, giải quyết hòa bình các tranh chấp và tránh không tiến hành các hoạt động làm gia tăng căng thẳng, phức tạp tình hình, không có lợi cho các nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực.

Phát biểu tại các Hội nghị nói trên, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh khẳng định Việt Nam coi trọng và sẽ tích cực cùng các nước ASEAN đóng góp nhằm mở rộng và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác thực chất, hiệu quả giữa ASEAN với các đối tác trên các lĩnh vực thuộc quan tâm và lợi ích chung như trao đổi thương mại, đầu tư, kết nối, phát triển tiểu vùng, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao đáp ứng các yêu cầu của nền kinh tế số, hợp tác biển, an ninh mạng, du lịch v.v.

Về tình hình quốc tế và khu vực, Phó thủ tướng bày tỏ quan ngại về diễn biến phức tạp trên thực địa ở Biển Đông, trong đó có việc tiếp diễn các hoạt động quân sự hóa và các hành động đơn phương đi ngược lại luật pháp quốc tế, trái với tinh thần DOC, làm xói mòn lòng tin, tác động tiêu cực đến hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực. 

Phó Thủ tướng khẳng định lại lập trường nguyên tắc của ASEAN, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của tăng cường lòng tin, không quân sự hoá, kiềm chế, không sử dụng vũ lực và đe doạ sử dụng vũ lực, tuân thủ nghiêm túc luật pháp quốc tế trong đó có UNCLOS 1982, thực hiện nghiêm chỉnh, đầy đủ Tuyên bố DOC và sớm hoàn tất Bộ Quy tắc COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế.

Cùng ngày Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh có các tiếp xúc song phương với Bộ trưởng Ngoại giao Canada Chrystia Freeland, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Mike Pompeo, Bộ trưởng Ngoại giao Campuchia Prak Sokhonn, Bộ trưởng Ngoại giao New Zealand Winston Peters, Bộ trưởng Ngoại giao Anh Dominic Raab. Phó Thủ tướng cùng các đối tác trao đổi về các biện pháp thúc đẩy quan hệ song phương cũng như một số vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.