Xét xử Khmer Đỏ: Những tội ác không thể tha thứ

Hàng trăm người đã mất người thân ở nhà tù này đã tham dự phiên tòa đặc biệt do LHQ bảo trợ xét xử Khmer Đỏ tại Campuchia. Duch phải ngồi đằng sau một tấm kính chống đạn lớn, đề phòng bị tấn công. Phiên luận tội đã được truyền trực tiếp trên sóng truyền hình và đài phát thanh Campuchia.

Trong phiên tòa, Duch bị cáo buộc tội danh tội phạm chiến tranh và tội chống lại loài người theo Công ước Genève. Còn theo luật pháp Campuchia, Duch bị buộc tội giết người có chủ đích và tra tấn.

Trong số năm thủ lĩnh Khmer Đỏ đang bị giam giữ, Duch là can phạm có bằng chứng tội ác rõ ràng nhất được ghi cụ thể trong các tài liệu. Khi công tố viên đọc bản luận tội dành cho Duch, người ta nghe thấy toàn là những chi tiết rùng rợn như: "Tất cả những tù nhân khi đến nhà tù S-21 đều đã được dự trù sẵn cho một bản án tử hình. Một số nhân chứng nói đến việc cai tù dùng gậy sắt, trục bánh xe cải tiến, và ống nước kim loại để đánh vào gáy nạn nhân." (trích từ cáo trạng của Duch).

Một văn bản có cả chữ ký của Duch dưới danh sách các tù nhân có kèm theo ghi chú: "Giết tất cả bọn chúng". Đồng công tố viên người Campuchia Chea Leang còn nhắc lại câu nói cửa miệng của cựu lãnh đạo Khmer Đỏ mỗi khi hành quyết dân thường Campuchia: "Để mày cũng chẳng có lợi gì, giết mày đi cũng chẳng mất gì". Những tài liệu này đã miêu tả các phương pháp tra tấn và giết người thời trung cổ mà Duch áp dụng và chỉ huy thực hiện khi còn là giám đốc nhà tù khét tiếng S-21.

Với thái độ trầm lặng, không biểu lộ cảm xúc, Duch ngồi nghe toàn bộ lời luận tội. Sau đó, hắn nhận trách nhiệm về những tội ác đã gây ra trong nhà tù S-21, đặc biệt là các tội tra tấn và hành quyết những người dân Campuchia bị dồn vào trại giam này.

Hãng AP dẫn lời bị cáo Duch nói: "Tôi nhận thấy rằng tôi chịu trách nhiệm cho những tội ác mà mình gây ra...Tôi muốn bày tỏ sự hối tiếc và nỗi buồn từ đáy lòng mình". Nhưng Duch vẫn một mực cho rằng hắn chỉ làm theo lệnh của cấp trên chứ không làm điều gì sai trái.

Trong tuần này, Duch sẽ đọc bản bào chữa của hắn. Các luật sư sẽ đọc lời mở đầu trước, sau đó đến phần hắn tự biện hộ đối với các lời cáo buộc. Francois Roux, luật sư người Pháp của Duch nói: "Duch sẽ nói một cách công khai về chuyện này. Ít nhất ông ta cũng cảm thấy trong lòng còn bứt dứt". Đồng thời, luật sư Roux cũng cho biết thân chủ của ông ngỏ ý muốn mọi người tha thứ.

Với lập luận riêng của mình, luật sư Roux đang kêu gọi các thẩm phán giảm nhẹ tội cho bị cáo bởi nếu bị kết tội, Duch sẽ phải sống nốt phần đời còn lại trong tù.  Song đối với người dân Campuchia nói riêng và nhân dân thế giới nói chung, những tội ác của Khmer Đỏ là không thể tha thứ.

Mặc dù lời thú tội của Duch đóng vai trò quan trọng cho những phiên xét xử thủ lĩnh Khmer Đỏ tiếp theo, nhưng nó cũng không thể là "tấm bình phong" giúp hắn thoát khỏi lưới pháp luật.

Bà Helen Jarvis, người phát ngôn tòa án khẳng định: "Đây là cơ hội đối với rất nhiều người - những người đã chờ đợi lâu lắm rồi. Duch là nhân vật nổi tiếng, tôi nghĩ gương mặt của y, cái tên của y và trên hết nhà tù Tuol Sleng có lẽ là biểu tượng cho trang đen tối trong lịch sử Campuchia".

Sau Duch, những bị cáo khác sẽ lần lượt bị đưa ra trước vành móng ngựa gồm Nuon Chea; cựu chủ tịch thời Khmer Đỏ Khieu Samphan; cựu Bộ trưởng Ngoại giao chế độ Pol Pot Ieng Sary, và vợ của Ieng Sary.

Ông Brad Adams, một thành viên của Tổ chức nhân quyền nói: "Việc mở phiên tòa xét xử Duch có thể được coi là thành công, nhưng sự thật chỉ có 5 người phải chịu trách nhiệm cho tội ác đã dẫn tới cái chết của 2 triệu người. Điều đó là vô lý".

Công tố viên LHQ, ông Robert Petite bày tỏ mong muốn truy tố thêm nhiều người, thay vì 5 người như hiện nay. Nhiều kẻ cầm đầu khác của Khmer Đỏ giờ đã già, và công luận đang lo ngại rằng bọn họ có thể chết già trước khi phải đối mặt với công lý