Nga - Nhật căng thẳng vì tranh chấp quần đảo Nam Kuril/Hokkaido

Các nhà phân tích thế giới nhận định rằng, với chuyến thăm quần đảo Nam Kuril/ Hokkaido của ông Dmitry Medvedev, viễn cảnh giải quyết tranh chấp lãnh thổ giữa Nga và Nhật Bản ngày càng xa vời. Cũng chính vì những tranh cãi kéo dài hàng thập kỷ này mà Moskva - Tokyo đến nay vẫn chưa thể ký một hiệp ước hòa bình cho dù hai bên đều muốn tăng cường hợp tác kinh tế và an ninh.

Hãng Reuters đưa tin, ngay sau khi Thủ tướng Nga tới thăm đảo Kunashir, một trong 4 hòn đảo thuộc quần đảo Hokkaido/Nam Kuril nhân chuyến công tác ở vùng Viễn Đông Nga hôm 3/7, Bộ Ngoại giao Nhật Bản đã triệu Đại sứ Nga tại Tokyo Yevgeny Afanasiyev để phản đối. Thứ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Kenichiro Sasae còn khẳng định với Đại sứ Yevgeny Afanasiyev rằng, quần đảo Hokkaido/Nam Kuril là thuộc chủ quyền của Nhật Bản, vì thế động thái của Nga là không thể chấp nhận được và đây là một sự kiện đáng tiếc.

Ngoại trưởng Nhật Bản Koichiro Gemba tuyên bố, chuyến thăm của ông Dmitry Medvedev không phù hợp với quan điểm của Nhật Bản và có thể ảnh hưởng tới nỗ lực xây dựng bầu không khí tích cực trong quan hệ Nga - Nhật.

Trong khi đó, đoàn quan chức Nga do Thủ tướng Dmitry Medvedev dẫn đầu cùng Phó Thủ tướng Olga Golodets, Bộ trưởng Các vấn đề Viễn Đông Viktor Ishaev, Bộ trưởng Phát triển khu vực Olek Govorun và Tỉnh trưởng tỉnh Xakhalin Alexander Khoroshavin... vẫn tiếp tục chuyến thăm theo kế hoạch bằng việc thăm các cơ sở công nghiệp và tiếp xúc với cư dân trên đảo. Được biết, đây là chuyến thăm thứ hai của ông Dmitry Medvedev tới quần đảo Hokkaido/Nam Kuril, sau chuyến thăm đầu tiên diễn ra tháng 11/2010, khi ông giữ cương vị Tổng thống.

Rõ ràng, những tuyên bố phản đối từ Nhật Bản là ám chỉ về những gì mà Moskva-Tokyo đã nỗ lực trong suốt thời gian qua để hàn gắn mối quan hệ rạn nứt. Hơn một tháng trước, Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhất trí sẽ khôi phục các cuộc đàm phán song phương về giải quyết hòa bình tranh chấp chủ quyền giữa hai nước tồn tại từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Vì thế, nhiều người lo ngại chuyến thăm này của Thủ tướng Dmitry Medvedev có thể ảnh hưởng tới tiến trình đàm phán giữa hai nước. Nhưng cũng có ý kiến lại cho rằng, những tranh chấp lãnh thổ chưa thể chia rẽ Nga - Nhật.

Cho đến nay, quan điểm của Tổng thống Vladimir Putin vẫn là, đặt hợp tác kinh tế song phương lên trên vấn đề tranh chấp lãnh thổ. Hiện tại, Nga và Nhật Bản vẫn đang dự định ký thỏa thuận nhằm đơn giản hóa thủ tục cấp thị thực nhập cảnh cho công dân của nhau nhằm thúc đẩy các hoạt động du lịch và đầu tư giữa hai nước.