Miền Đông sẵn sàng ngừng bắn để ngăn chặn “thảm họa nhân đạo”

“Sứ mệnh nhân đạo" bị từ chối

Tình hình nhân đạo ở miền Đông Ukraine đang xuống cấp nghiêm trọng kể từ khi quân đội Chính phủ đẩy mạnh tấn công bao vây các thành trì của lực lượng đòi liên bang hóa. Theo Thủ tướng nước “Cộng hòa Nhân dân” Donetsk Alexander Sachartschenko, hiện thành phố trung tâm công nghiệp của lực lượng ly khai này đang bị lực lượng Chính phủ bao vây và thiếu thốn trầm trọng về lương thực, thuốc men, điện nước, trong khi không có hành lang nhân đạo nào đến đây.

Chính quyền thành phố Lugansk cũng đã cảnh báo về nguy cơ thành phố này đang bên bờ vực của một thảm họa nhân đạo khi điện nước và nguồn cung thực phẩm bị cắt do sự vây hãm của quân đội Chính phủ. Trước những yêu cầu cấp thiết về ngăn chặn thảm họa nhân đạo ở miền Đông Ukraine, Ủy viên nhân quyền Nga Ella Pamfilova đã chính thức yêu cầu Ukraine mở các hành lang để sơ tán trẻ em bị bệnh khỏi khu vực nguy hiểm.

Bên cạnh đó, Nga còn kêu gọi Washington ủng hộ sáng kiến của Moskva về việc triển khai một “sứ mệnh nhân đạo” tại khu vực này. Trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Mỹ John Kerry ngày 9/8, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã kêu gọi những biện pháp khẩn cấp nhằm ngăn chặn “thảm họa nhân đạo ở miền Đông Nam Ukraine”. Ngoại trưởng S. Lavrov đã nhấn mạnh đến “sự cần thiết của việc áp dụng những biện pháp khẩn cấp nhằm ngăn ngừa cuộc khủng hoảng nhân đạo sắp xảy ra” ở miền Đông Ukraine.

Ông Lavrov yêu cầu Mỹ ủng hộ sáng kiến của Nga triển khai một phái bộ nhân đạo đến khu vực Đông Nam Ukraine để phối hợp với tất cả các tổ chức quốc tế thích hợp. Tuy nhiên, Ngoại trưởng John Kerry yêu cầu Nga “không can thiệp vào tình hình Ukraine dưới hình thức hỗ trợ nhân đạo hoặc gìn giữ hòa bình”.

Ukraine, Mỹ và phương Tây đang cáo buộc việc Nga cử một phái đoàn quân sự lớn hộ tống nhân viên của Hội Chữ thập đỏ đến miền Đông Ukraine là hành động gây hấn khiến xung đột leo thang. Trong các cuộc điện đàm riêng rẽ ngày 9-8, Tổng thống Mỹ Barack Obama, Thủ tướng Anh David Cameron và Thủ tướng Đức Angela Merkel đều nhất trí rằng, bất cứ phái bộ nhân đạo nào của Nga tại Ukraine cũng sẽ là “phi lý và bất hợp pháp”, đồng thời đe dọa Nga sẽ phải đối mặt với các hậu quả tiếp theo nếu can thiệp vào Ukraine mà không có sự cho phép của Chính phủ nước chủ nhà.

Tại Donetsk, nhiều khu nhà không có điện và nước vì hỏa lực pháo binh đã phá hỏng trạm điện và máy bơm. Ảnh: AP.

Trước những cáo buộc của Ukraine, Mỹ và phương Tây về việc Nga lợi dụng vấn đề cung cấp viện trợ nhân đạo cho miền Đông Ukraine để đưa quân vào khu vực này, người phát ngôn của Tổng thống Nga Vladimir Putin, Bộ Ngoại giao Nga và Bộ Quốc phòng Nga đã lên tiếng bác bỏ điều này.

Về phía Ukraine, Tổng thống nước này Petro Poroshenko khẳng định, Kiev sẵn sàng chấp nhận một phái bộ cứu trợ đến Lugansk, thành trì của lực lượng đòi liên bang hóa ở miền Đông, nhưng chỉ với điều kiện một phái bộ quốc tế như vậy phải phi vũ trang và nhập cảnh Ukraine qua các biên giới do Kiev kiểm soát. Bên cạnh đó, cũng trong ngày 9/8, người phát ngôn của Hội đồng An ninh và Quốc phòng Ukraine, ông Andriy Lysenko khẳng định, chính quyền Kiev muốn sơ tán tất cả trẻ em khỏi khu vực giao tranh.

Ông A. Lysenko cho biết thêm rằng, Bộ Chính sách xã hội Ukraine đã yêu cầu Bộ Cơ sở hạ tầng và Cơ quan đường sắt Ukraine tổ chức thêm 3 toa tàu để sơ tán trẻ em khỏi các trại trẻ mồ côi ở tỉnh Lugansk. Bộ này cũng kêu gọi người đứng đầu “Cộng hòa Nhân dân” Donetsk có các bước đi để sơ tán trẻ em mắc kẹt trong cuộc xung đột.

Tình hình thực địa miền Đông

Trong khi đó, theo Đài tiếng nói nước Nga, bất chấp tuyên bố sẵn sàng ngừng bắn của lực lượng miền Đông, ngay từ sáng 9/8, quân đội Ukraine đã nã pháo vào khu vực phía Bắc Donetsk, nơi tiếp giáp với sân bay, làm một dân thường thiệt mạng và nhiều người bị thương. Nhiều khu nhà không có điện và nước vì hỏa lực pháo binh đã phá hỏng trạm điện và máy bơm.

Hầu hết các cửa hiệu, nhà hàng, văn phòng đều phải đóng cửa, chỉ còn vài cửa hàng thực phẩm hoạt động. Nhiều cư dân đã rời Donetsk chạy đi lánh nạn tại các vùng khác của Ukraine và Nga. Theo đánh giá của Chủ tịch Nghị viện Liên minh Novorossiy Oleg Tsarev, ở Donetsk từ chỗ có 1,1 triệu dân nay chỉ còn lại không quá 400.000 người. Thông báo của Ban chỉ huy dân quân tự vệ cho biết, quân đội đang tiếp tục chuẩn bị tấn công Donetsk và Makeevka. Quanh thành phố ghi nhận tập hợp số lượng lớn pháo và binh sỹ.

Dân quân đang lo củng cố trận địa và tiến hành trinh sát. Sáng cùng ngày, quân đội chính phủ cũng đã chiếm Krasy Luch thuộc Lugansk - thị trấn nằm trên đường cao tốc nối Donetsk với Lugansk và Nga. Cũng trong ngày 9-8, hãng tin Ria Novosti dẫn một nguồn tin giấu tên trong Quốc hội Ukraine cho biết, Bộ Quốc phòng nước này có kế hoạch tiến hành cuộc tấn công lớn tại khu vực Đông Nam.

Trong một diễn biến đáng chú ý khác, hãng thông tấn Interfax dẫn nguồn tin từ cơ quan thực thi luật pháp của Nga ngày 10/8 cho biết, 5 binh sỹ Ukraine, gồm 1 chỉ huy thuộc lữ đoàn 72 và 4 sỹ quan cấp dưới, bị bắt giữ sau khi vượt biên sang Nga đã được trả về đơn vị của họ tại chốt kiểm soát Chertkovo, trên biên giới giữa miền Đông Ukraine và tỉnh Rostov của Nga. Trước đó, các điều tra viên Nga hôm 8/8 cho rằng, 5 binh sỹ trên bị tình nghi bắn phá các khu vực dân sự ở miền Đông Ukraine và tấn công cả vào lãnh thổ Nga