Đông Nam Á quyết mạnh tay với biến thể Delta

• Thế giới lo đối phó với biến thể Delta của virus Sars-CoV-2
• Lo ngại biến thể Delta, nhiều nước áp thêm hạn chế kiểm dịch

Trước sức ép của biến thể Delta, chiến lược chống dịch của các nước Đông Nam Á cũng có nhiều thay đổi. Chương trình tiêm chủng đại trà đang được đẩy nhanh tại tất cả các nước. Việt Nam đã chính thức phát động chiến dịch tiêm chủng lớn nhất trong lịch sử từ ngày 10/7 với mục tiêu tiêm vaccine phòng COVID-19 cho tất cả người dân trong độ tuổi trên 18 từ tháng 7/2021 tới tháng 4/2022.

Đây là kết quả của việc sớm triển khai chiến lược vaccine, với mũi nhọn là “ngoại giao vaccine” để tiếp cận nhanh nhất, nhiều nhất nguồn vaccine từ bên ngoài. Việc triển khai “ngoại giao vaccine” hết sức bài bản và quyết liệt trên nhiều cấp khác nhau, đặc biệt ở cấp cao, theo cả kênh song phương lẫn đa phương, đã mang lại những kết quả khả quan.

Khu vực trung tâm Thủ đô Hà Nội thưa vắng người và phương tiện. (ảnh chụp sáng 24/7)

Theo Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long, Việt Nam đã bảo đảm được 105 triệu liều vaccine trong năm 2021 và tiến tới đạt 150 triệu liều để tạo miễn dịch cộng đồng trong cuối năm 2021 và đầu năm 2022. Riêng trong tháng 7/2021, hơn 9 triệu liều vaccine được chuyển cho Việt Nam đúng vào thời điểm dịch COVID-19 có diễn biến phức tạp tại TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh, thành phố phía Nam.

Trước đó, Campuchia với chiến dịch tiêm chủng “nở hoa” đã “phủ sóng” vaccine toàn khu vực trung tâm là vùng Thủ đô Phnom Penh từ ngày 8-7 và đang mở rộng dần ra các vùng lân cận. Đến nay nước này đã tiêm chủng được cho 24% trong tổng dân số hơn 15 triệu người, cao thứ hai trong khu vực.

Lào đã tiêm đủ liều vaccine cho 10% dân số và đang hướng tới mục tiêu hoàn thành tiêm vaccine cho 50% dân số trước cuối năm nay. Singapore, nước triển khai tiêm chủng sớm nhất (từ ngày 8-1), đã tiêm đủ liều vaccine cho 42% dân số và ước tính chỉ còn 4 tuần nữa sẽ đạt mục tiêu hoàn thành tiêm chủng cho 75% dân số.

Indonesia dù bắt đầu sau Singapore chỉ vài ngày (từ ngày 13/1) nhưng đến nay mới hoàn thành tiêm chủng cho 15,6% dân số. Trong cuộc chạy đua với biến thể Delta, tiến độ tiêm chủng của Indonesia đang có phần “hụt hơi” khi ước tính phải mất 13 tháng nữa mới đạt được mục tiêu tiêm chủng cho 75% dân số. Đến nay, một nửa số nước thành viên ASEAN có tỷ lệ dân số được tiêm đủ liều vaccine ngừa COVID-19 chưa đến 5%.

Chiến dịch tiêm chủng được khởi động chậm chạp ở mỗi nước do những yếu tố khác nhau, song phần lớn liên quan đến nguồn cung vaccine. Đó là tình trạng khan hiếm trầm trọng trong giai đoạn đầu tiên và sự bất bình đẳng tiếp cận vaccine trên toàn cầu, khi lượng vaccine sản xuất ra chủ yếu cung cấp cho các nước giàu đã đặt hàng, còn tại Đông Nam Á, nguồn lực y tế để tiêm phòng còn nhiều hạn chế, thiếu nguồn lực tài chính để mua đủ vaccine tiêm chủng đại trà.

Ngoài ra, những nước đã kiểm soát hiệu quả các đợt dịch trước đó như Việt Nam không nằm trong nhóm được ưu tiên cung cấp vaccine sớm theo cơ chế COVAX. Phải đến hai tháng gần đây, số lượng vaccine cung cấp cho các nước mới dồi dào hơn, một phần nhờ các hãng dược phẩm bắt đầu tăng lượng cung cấp theo hợp đồng, phần khác nhờ chính phủ các nước nỗ lực tìm kiếm nguồn cung vaccine.

Bên cạnh đó, tùy vào mức độ lây lan COVID-19, mỗi nước cũng đang áp dụng các biện pháp hạn chế, phong tỏa, giãn cách chống dịch riêng, trong khi vẫn cố gắng giảm thiểu tác động về kinh tế và đời sống của người dân. Malaysia đã phong tỏa toàn diện từ ngày 1/6; Thái Lan liên tục công bố các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt mới; Lào ngày 19/7 lần thứ 6 gia hạn lệnh phong tỏa; Singapore thông báo, từ ngày 22/7 sẽ siết chặt các hạn chế xã hội, trong đó có việc ngừng ăn uống tại nhà hàng, tập thể dục ngoài trời và cấm tập trung nhiều hơn 2 người. Tại Việt Nam, 19 tỉnh, thành phố phía Nam thực hiện giãn cách xã hội phòng, chống dịch theo Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ từ ngày 19-7.

Thủ đô Hà Nội cũng thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 17/CT-UBND của UBND thành phố (áp dụng biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 theo Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ) từ 6h ngày 24/7 để tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch bệnh. Thời gian thực hiện giãn cách là 15 ngày. Tại 22 chốt kiểm soát phòng, chống dịch COVID-19 nơi cửa ngõ Thủ đô, lực lượng liên ngành đang căng mình tạo “lá chắn thép” bảo vệ thành phố Hà Nội khỏi nguy cơ dịch COVID-19 xâm nhập từ bên ngoài.

Có thể nói trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch do biến thể Delta, các nước Đông Nam Á đã và đang áp dụng các biện pháp quyết liệt với hy vọng sớm ngăn chặn đà lây lan của virus. Tuy nhiên, quyết tâm của chính phủ các nước cũng đang vấp phải một số rào cản.

Ngay ở thời điểm hiện tại, bất chấp nhà chức trách Indonesia đã cấm tập trung đông người, khuyến cáo người dân không tụ tập cầu nguyện hoặc thực hành tín ngưỡng, ngày 20/7, người dân vẫn cầu nguyện bên ngoài các thánh đường cũng như tổ chức các sự kiện truyền thống để kỷ niệm lễ hiến sinh Eid al-Adha, diễn ra vào thời điểm kết thúc mùa hành hương hằng năm đến Thánh địa Mecca. Bên cạnh đó, tâm lý hoài nghi hiệu quả của vaccine và các biện pháp chống dịch, hay những thông tin sai lệch trên mạng xã hội cũng ảnh hưởng tới nỗ lực chống dịch ở Đông Nam Á.

Tin đồn vô căn cứ tràn lan trên mạng rằng Ivermectin, thuốc uống thường dùng trong điều trị chấy và các loại bệnh do nhiễm ký sinh trùng khác, có thể điều trị COVID-19 khiến người dân Indonesia đổ xô đi mua, đẩy giá loại thuốc này hiện nay tăng gần gấp đôi. Cũng từ mạng xã hội, không ít người Hồi giáo tại Indonesia không chịu tiêm chủng do cho rằng “vaccine không được sản xuất theo tiêu chuẩn Halal của đạo Hồi”.

Thái Lan hiện là nước có tỷ lệ người chưa muốn tiêm vaccine cao nhất, với hơn 60%. Trong khi đó, bất ổn chính trị tại Myanmar hay an ninh chưa bảo đảm tại một số khu vực ở Phillippines cũng gây gián đoạn các chiến dịch tiêm chủng.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo diễn biến dịch do biến thể Delta vẫn phức tạp trong thời gian, trong khi những biến thể mới nguy hiểm hơn nhiều khả năng sẽ xuất hiện khi tốc độ tiêm chủng vaccine trên toàn cầu chưa theo kịp tốc độ biến đổi của virus. Tổng Giám đốc WHO cũng dự báo, từ nay đến tháng 9/2021, tình hình khan hiếm vaccine sẽ diễn ra hết sức nghiêm trọng do nguồn cung không đáp ứng được nhu cầu, đứt gãy chuỗi sản xuất và sự tích trữ quá mức của các nước phát triển. Trong bối cảnh đó, cuộc chiến chống COVID-19 ở khu vực Đông Nam Á vẫn còn nhiều gian nan, đòi hỏi các chính quyền tiếp tục có những biện pháp quyết liệt và mạnh mẽ, trong khi người dân thể hiện trách nhiệm cộng đồng, tất cả cùng đồng lòng, đoàn kết để có thể đẩy lùi dịch bệnh.