Tháng Bảy ở nghĩa trang Trường Sơn: Những câu chuyện nơi vùng đất thiêng

Chuyện về vị Tướng trận và cây bồ đề

Người khởi xướng để xây dựng Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn là Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên, người anh cả của hàng vạn người lính và thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Được biết, sau mỗi trận đánh, nghe tin mỗi chiến sĩ ngã xuống đều làm Tướng Nguyên rơi lệ. Ông chỉ đạo cấp dưới phải tìm một nơi rộng, thoáng mát làm nơi chôn cất những đồng đội của ông. Và vùng đất ở xã Vĩnh Trường, huyện Vĩnh Linh, Quảng Trị là nơi được chọn.

Hiện nay Nghĩa trang liệt sĩ Quốc gia Trường Sơn là nơi an nghỉ của 10.263 anh hùng liệt sĩ trong diện tích mộ 23.000m². Sau khi nghĩa trang được xây dựng (1976), khi chuẩn bị khánh thành nghĩa trang, ban quản trang phát hiện một cây bồ đề cao khoảng 20cm mọc lên ngay sau đài tưởng niệm.

Đứng trước cây bồ đề nhỏ bé có nguồn gốc tâm linh của đạo Phật, Trung tướng Nguyên lại một lần rơi lệ, ông giao cho ban quản trang vun đất và chăm sóc cây cẩn thận. Điều đáng nói, khác hẳn với hàng trăm loại cây ở nghĩa trang, cây bồ đề lớn rất nhanh và chia thành 3 nhánh ôm ấp lấy 3 cạnh của Đài tưởng niệm "Tổ quốc ghi công". Ba cạnh của Đài tưởng niệm tượng trưng cho 3 miền Bắc-Trung- Nam.

Năm 1999, khi Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội có kế hoạch cải tạo, nâng cấp Đài tưởng niệm, nhiều người có ý chuyển cây bồ đề để lấy mặt bằng. Từ Hà Nội, vị tướng già lại lặn lội vào Quảng Trị và đề nghị phải giữ nguyên chỗ cho cây bồ đề. Giờ đây hàng vạn người dân khi đến thăm viếng nghĩa trang đều một lần đứng dưới gốc cây bồ đề toả rợp bóng mát. Nhiều đoàn phật tử, nhà sư trong và ngoài nước khi đến đây đều ngỡ ngàng, kính cẩn thắp hương và thốt lên "không thấy cây bồ đề nào đẹp như thế, bồ đề chỉ mọc ở vùng đất thiêng".

Cây bồ đề luôn tỏa bóng mát ôm lấy 3 cạnh Đài tưởng niệm "Tổ quốc ghi công" ở Nghĩa trang Trường Sơn.

Trong sổ lưu niệm ở nghĩa trang chúng tôi đọc được những dòng lưu lại của Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên khi nói về cây bồ đề: "Đây là một sự tích có tính huyền thoại, một phúc âm, một điềm lành của liệt sĩ an nghỉ nơi này. Mọi người cùng nhau giữ lấy cây bồ đề thiêng, tài sản của liệt sĩ Trường Sơn an nghỉ nơi đây".

Bốn mùa cây bồ đề đều tốt tươi, xanh lá, tất cả khách về dâng hương ở nghĩa trang ai cũng đem về cất giữ cho mình một lá bồ đề. Mọi người xem chiếc lá bồ đề ở nghĩa trang như sợi chỉ xanh chứa đựng những cung bậc cảm xúc của những người đã ngã xuống. Đồng thời họ cất giữ chiếc lá bồ đề từ nghĩa trang như một chiếc bùa hộ mệnh mà hàng vạn chiến sĩ ngã xuống đã ban cho.

Cách đây 5 năm, nữ doanh nhân T.H.L. ở Hà Nội khi vào dâng hương nghĩa trang đã thổn thức "kiếp nạn mà chị gặp phải chị không mong qua khỏi, chị vào dâng hương ở nghĩa trang để lòng được phần nào thanh thản. Chị L. mang theo về một chiếc lá bồ đề"... Sau đó, chị L. vượt qua khó khăn và công ty của chị ngày một phát đạt. Hàng đêm, chị L. cứ đinh ninh rằng, chị đã được phúc âm từ nghĩa trang và từ lá bồ đề. Năm 2011, chị L. sắp sửa đúng 10.263 bộ quân trang gồm mũ tai bèo, ba lô, dép bằng vàng mã chở trên 3 xe container vào nghĩa trang đốt viếng cho tất cả hương hồn liệt sĩ nơi đây.

Và những chuyện chỉ có ở nghĩa trang

Khi ghi lại những câu chuyện này, chúng tôi hoàn toàn gạt ra những yếu tố mê tín dị đoan, nhưng về mặt tâm linh, một văn hoá của người Việt chúng tôi nghĩ cần phải ghi lại. Bởi, với dân tộc 4000 năm văn hoá, thì sự ghi ơn, tưởng nhớ những người đã ngã xuống vì dân tộc luôn được đặt lên hàng đầu. Người đã mất cũng như một chiếc cầu nối để phần nào chỉ cho người đang sống, sống tốt hơn. Nhiều cán bộ quản trang ở Nghĩa trang Trường Sơn khẳng định: rất nhiều chuyện đã xảy ra ở vùng đất thiêng này mà không thể lý giải.

Gần 30 năm gắn bó với nghĩa trang, chăm sóc từng phần mộ các liệt sĩ, anh Nguyễn Tất Quang vẫn run run khi kể với chúng tôi: “Những năm đầu thập niên 1990, anh em quản trang vẫn thường nghe những tiếng hô "tập hợp", "xung phong" trong đêm vắng. Mùa hè 1993, khi anh em quản trang đang ăn cơm tối, bỗng nghe tiếng chân rầm rập hành quân. Cả ban quản trang đều nghĩ chắc có đơn vị nào hành quân qua đây vào thăm viếng đồng đội, anh em vội bỏ bữa ăn chạy lên thăm các phần mộ, song tuyệt nhiên không có một bóng người. Sau đó, cả ban quản trang thắp hương cho các anh, ai cũng nhìn nhau và nước mắt chảy dài”.

Tháng 7 năm 1996, anh Quang đang nằm ngủ bỗng mơ màng gặp một chiến sĩ, quần áo chỉnh tề xưng là quê ở Thái Bình và nhắn lại "Mai mẹ tôi vào, mẹ tôi già yếu lắm rồi không biết tôi ở đâu, nhờ anh chỉ giùm". Sáng sớm, anh Quang cùng mọi người đang ăn sáng thì gặp một bà cụ đi thẳng đến chỗ anh Quang ngồi rồi cụ nhờ tìm mộ con. Nhớ lại giấc mơ kỳ lạ đêm qua, anh Quang cầm tay dẫn cụ một mạch đến chỗ liệt sĩ nằm, rồi đọc tên tuổi, quê quán, năm hy sinh (1968) cho bà cụ. Cụ ngồi sụp xuống bên mộ con khóc nức nở trong trưa nắng chói chang Quảng Trị.

Có lần, một số người là thân nhân liệt sĩ ở Nam Định vào thắp hương, đốt vàng mã cho đồng đội, nhưng vì trời mưa rất to không thể hoá vàng, các thân nhân nhờ ban quản trang khi nào hết mưa hoá vàng mã hộ. Sau đó hết mưa, nhưng các anh quên việc thân nhân nhờ hoá vàng mã. Tối về ngủ, nhiều người trong ban quản trang đều mơ gặp người đến trách "sao các anh hứa đốt giấy cho tôi mà không đốt". Nhiều người trong ban quản trang thức giấc lên ngay các phần mộ để hoá vàng.

Một cháu bé thắp hương cho ông nội ở Nghĩa trang Trường Sơn.

Anh Hồ Tất Ái, Trưởng ban quản trang kể: "Đêm 14/11/2001, tôi và đồng chí Chủ tịch Công đoàn cơ quan lên khu nghĩa trang thắp hương, chúng tôi thấy một người ngồi bên cạnh tượng đài. Tôi đánh tiếng từ xa, nhưng sao không thấy người đó trả lời. Chúng tôi đến gần hơn, cách khoảng độ 5-7m, tôi cất tiếng chào, nhưng người đó vẫn im lặng. Chúng tôi tiến lại gần thì người đó đi lùi lại và vẫn im lặng. Tôi và đồng chí Chủ tịch Công đoàn nhìn nhau, tôi thắp hương và hỏi: “Chúng tôi lên đây thắp hương và có vài lời với các anh hùng, liệt sĩ, anh ở đâu đến đây sao không nói gì cả”. Lúc đó người đó mới đáp lại: "Tôi cũng là liệt sĩ, nhưng tôi ở nơi khác đến đây thăm anh em". Tôi vã mồ hôi, còn đồng chí Chủ tịch Công đoàn run bần bật thắp hương châm cả vào tay bỏng rát. Khi chúng tôi ngoảng mặt lên thì không thấy người ấy đâu nữa...

Nhiều quản trang cho rằng, nếu kể ra những chuyện tâm linh ở nghĩa trang thì bị cho là mê tín dị đoan, nhưng với các anh, những câu chuyện tâm linh luôn là một phần trong công việc hằng ngày các anh được gặp, được chứng kiến. Chẳng hạn ở Nghĩa trang Trường Sơn có một hồ nước bốn mùa trong vắt, không bao giờ cạn. Mặc dù khu vực nghĩa trang luôn là chỗ cao, mùa hè xung quanh đều cạn nước. Cả khu vực rộng lớn xung quanh nghĩa trang, nhiều ngày hè người dân phải đi xa cả km để tìm nguồn nước vì giếng, hồ, ao đều trơ đáy. Nhưng lạ thay dòng nước mát ở nghĩa trang vẫn bốn mùa không khi nào vơi cạn.

Được biết, hồ nước ở nghĩa trang được Bộ đội Trường Sơn đào từ năm 1975-1976 với mục đích ban đầu là để trữ nước mưa và tạo cảnh quan cho nghĩa trang. Nhưng khi mới đào được gần 1,5m thì bất ngờ có một nguồn nước ngầm tuôn trào, trong vắt cho đến ngày nay. Hiện hồ nước ở nghĩa trang có chiều rộng đến 3,7ha. Khi đến thăm viếng Nghĩa trang Trường Sơn, Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên viết: "Đây là một phúc âm nữa của liệt sĩ Trường Sơn ban tặng. Mong du khách, đồng bào hãy gìn giữ vệ sinh, đảm bảo nước hồ luôn trong xanh, soi bóng hàng cây quanh hồ, tắm mát hương hồn liệt sĩ".