Người cựu cán bộ Công an từng đưa thư tuyệt mật cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Tháng 2 năm 1954, khi ông đang công tác ở Trung đội Thông tin liên lạc, thuộc Sở Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ ở xã Mường Phăng (Điện Biên) thì ông cùng một đồng chí nữa tên là Nguyễn Văn Phú được giao nhiệm vụ đi công tác. Nhiệm vụ cụ thể là mang công văn của Sở Chỉ huy đến xã Thanh Xuyên, huyện Thanh Sơn, Phú Thọ để giao cho Sở Chỉ huy tiền phương. Lúc đó ông và đồng đội không hề biết nội dung phong thư, chỉ lo hoàn thành nhiệm vụ cấp trên giao phó.

Quá trình đưa thư rất gian khổ vì hàng giờ địch đánh phá rất ác liệt nhằm cắt đứt đường tiếp tế của ta từ hậu phương ra mặt trận. Đặc biệt, ở ngã ba Cò Nòi (giáp giữa Sơn La và Phú Thọ, nay thuộc huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La) được xem là “cửa ngõ” vào chiến trường Điện Biên Phủ, hàng ngày cứ 5 phút máy bay địch lại ném bom dữ dội, có ngày ném đến trên 300 quả bom các loại...

Ông Nguyễn Thành Mai (ngoài cùng bên trái) tại Hội nghị An ninh miền Trung Trung Bộ năm 1972.

Hai người lính cùng đeo ba lô gọn nhẹ, mỗi người mang một khẩu súng K50 của Trung Quốc (lúc bấy giờ chưa có súng AK) rồi đi bộ từ Mường Phăng xuống Phú Thọ. Mất 3 ngày đêm đối mặt với biết bao bom đạn khói lửa thì ông và đồng đội mới đến được địa điểm an toàn để giao thư của Đại tướng gửi Sở Chỉ huy tiền phương, trong người nhẹ nhõm như trút được một gánh nặng trên vai.

Chỉ sau này khi đất nước thống nhất, hòa bình lập lại, ông mới được biết trong phong thư là công văn đóng dấu tuyệt mật, hỏa tốc, vô cùng quan trọng, nêu nội dung Chỉ thị của Đại tướng Võ Nguyên Giáp yêu cầu Sở Chỉ huy tiền phương phải chuyển gấp 100 tấn vũ khí và lương thực lên Sở Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ đóng tại Mường Phăng trước ngày 3/3/1954 (là ngày ta mở chiến dịch, quyết định nổ súng). Sau khi nhận được công văn, Sở Chỉ huy tiền phương đã xử lý công việc theo yêu cầu của Đại tướng. Ở thời điểm ấy, sau khi công văn đến nơi thì coi như nhiệm vụ của ông và đồng đội đã hoàn thành.

Mãi đến sau này ông mới được biết, thực ra ngoài công văn Chỉ thị của Đại tướng Võ Nguyên Giáp thì trong phong thư còn có một bức thư riêng của Đại tướng gửi cho phu nhân Đặng Bích Hà, lúc này bà mới sinh con trai thứ 3, đang sống ở xã Thanh Xuyên. Nội dung bức thư ngoài việc hỏi thăm sức khỏe của bà Hà còn nhắn nhủ bà đặt tên con trai mới sinh là Võ Điện Biên. Sau này, đúng như lời nhắn của Đại tướng, người con trai thứ 3 của Đại tướng Võ Nguyên Giáp được đặt tên là Võ Điện Biên, anh còn là con rể của Đại tướng Hoàng Văn Thái.

Ông Nguyễn Thành Mai thăm lại Sở chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 2004.

“Kỷ niệm làm việc với Đại tướng là vậy, nhưng đến tháng 2 năm 2004 tôi mới trực tiếp được gặp Đại tướng đó là dịp kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, khi gặp tôi ở Quảng trường Ba Đình, Đại tướng đã bắt tay tôi và nói lời cảm ơn: “Cảm ơn đồng chí đã chuyển bức thư thành công, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ”. Tôi rất bất ngờ bởi không ngờ Đại tướng vẫn nhớ kỷ niệm năm nào, người là cấp trên nhưng luôn quan tâm, sâu sát với cấp dưới, và nhớ cả những việc chung, việc riêng khiến tôi rất cảm kích…”

Ngoài lần gặp Đại tướng ở Quảng trường Ba Đình cách đây gần chục năm thì ông Mai còn vinh dự được gặp Đại tướng một lần ở nhà riêng Đại tướng (30 Hoàng Diệu, Hà Nội) và một lần thăm Đại tướng ở Viện Quân y 108. “Sắp đến ngày kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, tôi luôn hy vọng được gặp lại Đại tướng một lần nữa, nhưng giờ đây nguyện vọng của tôi đã không thể trở thành hiện thực nữa rồi…” Giọng ông nghẹn lại. “Tôi và những người đồng đội cũ vô cùng thương tiếc khi hay tin Đại tướng ra đi. Đó là một người lãnh đạo cấp trên tận tâm, đức độ hiếm có mà suốt đời chúng tôi luôn kính trọng”.

Ông Nguyễn Thành Mai, tên thật là Nguyễn Viết Đan ở Thọ Xuân, Thanh Hóa. 17 tuổi vào bộ đội, ông từng công tác ở Sư đoàn 320. Đến năm 1953 thì về Sở Chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ. Sở Chỉ huy lúc đó gồm có Đại tướng Võ Nguyên giáp, Đại tướng La Chí Khanh, Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái và một số cố vấn người Trung Quốc. Ông được giao nhiệm vụ bảo vệ vòng ngoài, chăm lo việc hậu cần, ăn, ở cho ban chỉ huy. Chiến dịch Điện Biên Phủ kết thúc, ông được Bộ Công an điều chuyển về chiến trường B (năm 1963), rồi vào An ninh khu 5, là cán bộ chính trị của Sở an ninh miền Trung Trung Bộ.

Sau giải phóng, ông ra Bắc giúp cho Công an vũ trang, công tác tại Cục Công tác Chính trị, Tổng cục Xây dựng lực lượng CAND. Đến tháng 5 năm 1995 thì nghỉ hưu. Tháng 8 năm 2000, người cựu cán bộ Công an Nguyễn Thành Mai được Chủ tịch nước trao tặng Huy chương Độc lập Hạng Ba