Góc khuất từ "dịch vụ" bán tinh trùng

Mặc dù đến nay, Thanh tra Sở Y tế TP HCM vẫn khẳng định, ngành Y tế TP chưa cấp phép cho bất kỳ cơ sở y tế, tổ chức tư nhân nào tư vấn, mua - bán và bơm tinh trùng trong hoạt động dịch vụ sinh con do hiếm muộn; thế nhưng trên địa bàn TP việc mua - bán và bơm tinh trùng lậu vẫn diễn ra. Đáng nói, việc môi giới và thực hiện thụ tinh nhân tạo hầu hết đều có sự tiếp tay của giới y, bác sĩ!

Bác sĩ cũng môi giới… tinh trùng

Mới đây, qua đợt kiểm tra bất ngờ, một phòng khám tư nhân do bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ phụ trách bị bắt quả tang môi giới tinh trùng trái phép. Đó là cơ sở khám chữa bệnh của bác sĩ Trương Thị Hằng, nằm tại số 75, đường Phạm Viết Chánh, phường Nguyễn Cư Trinh, quận 1. Tại thời điểm thanh tra, bác sĩ Hằng đang tư vấn cho bệnh nhân T.N.Tú mua tinh trùng để bơm cho vợ.

Anh Tú kể lại, hai vợ chồng lấy nhau đã lâu mà chưa có con, nên đến chỗ bác sĩ Hằng khám. Do không có tinh trùng, anh được bác sĩ Hằng đề nghị dùng phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) với mẫu tinh trùng do phòng khám môi giới với giá 10 triệu đồng. Sau khi thực hiện bơm tinh trùng, thù lao cho bác sĩ trả thêm là 5 triệu. Anh Tú khẳng định: "Bác sĩ Hằng hứa sẽ nhận thực hiện bơm tinh trùng ngay tại phòng khám tư của bác sĩ, không phải vào bệnh viện".

Một ca phẫu thuật chữa vô sinh.

Theo bác sĩ chuyên khoa hiếm muộn, bơm tinh trùng vào buồng tử cung là phương pháp hỗ trợ sinh sản phổ biến hiện nay, được áp dụng cho những trường hợp như hiếm muộn không rõ nguyên nhân, vợ chồng không thể quan hệ bình thường hay trường hợp người chồng không có tinh trùng, tinh trùng yếu hoặc có kháng thể kháng tinh trùng… Điều kiện tiên quyết là phải có mẫu tinh trùng bên ngoài (có thể của chồng hoặc mẫu tinh trùng được hiến cho bệnh viện, được lưu trữ trong ngân hàng tinh trùng) để bơm. Tuy nhiên, tại các trung tâm hỗ trợ sinh sản, nguồn "vốn" của ngân hàng tinh trùng luôn lâm vào tình trạng khan hiếm do xã hội chưa quen với khái niệm hiến tinh trùng. Trong khi đó, số người có nhu cầu cần tinh trùng lại ngày càng cao.

Chỉ tính riêng những trường hợp vợ chồng đến điều trị vô sinh, tại Khoa Hiếm muộn Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ, bình quân mỗi năm tiếp nhận hơn 500 trường hợp người chồng không có tinh trùng. Ở Bệnh viện Phụ sản Hùng Vương, gần 40% cặp vợ chồng đến điều trị hiếm muộn là do người chồng có tinh trùng yếu, ít hay không có. Những trường hợp này phải xin tinh trùng hiến bên ngoài để thực hiện các kỹ thuật thụ tinh cho người vợ. Đó là chưa kể đến hiện tượng phụ nữ độc thân xin tinh trùng để tự sinh con ngày một phổ biến hay những cặp muốn có con nhưng người chồng nhiễm HIV nên họ cần đến tinh trùng của người khác cũng ngày càng tăng.

Một trong những lời rao bán tinh trùng đầy rẫy trên mạng Internet.

Do nguồn tinh trùng khan hiếm, nên nhiều cặp vợ chồng nôn nóng đã tìm đến các phòng mạch tư. Theo các bác sĩ trong ngành, việc mua bán tinh trùng và bơm tinh trùng lậu ở các phòng mạch tư là chuyện phổ biến. Thậm chí, có cả đường dây "tuồn" tinh trùng từ các phòng xét nghiệm ở bệnh viện công để đưa ra ngoài phòng khám.

Chưa hết uất ức, chị N.T.C. - bệnh nhân hiếm muộn - kể lại cho chúng tôi chuyện mua tinh trùng tại phòng mạch của một bác sĩ phụ sản kiêm thêm dịch vụ môi giới tinh trùng. Chị C. kể, đến ngày phải bơm tinh trùng vào mà chồng chị vì quá căng thẳng nên không thể lấy tinh trùng được, mẫu tinh trùng lưu trữ thì đã chuyển hết… Tình thế cấp bách, bác sĩ điều trị cho chị mới "phá lệ" giới thiệu cho vợ chồng chị đến phòng mạch tư của một người bạn làm bác sĩ, chuyên cung cấp tinh trùng. Khi đến nơi, bác sĩ hét giá 15 triệu một mẫu, và nói không thể có liền. Chồng chị hoảng sợ, năn nỉ bác sĩ cung cấp một mẫu gấp vì vợ đã đến thời kỳ rụng trứng, phải bơm ngay trong ngày. Bác sĩ nhất định không, còn lên tiếng chửi rủa không dứt lời bằng những từ ngữ tục tĩu. Sau một hồi chửi rủa, bác sĩ mới gọi điện, nói một sinh viên trong "đường dây cung cấp tinh trùng" của mình cung cấp ngay một mẫu.

Chị C. uất ức nói: "Vì mong con và tình thế buộc phải có mẫu tinh trùng bơm vào ngay trong ngày nên hôm đó chúng tôi phải muối mặt ngồi nghe bác sĩ chửi rủa, cốt chờ lấy mẫu tinh trùng mang về. Mà có phải bác sĩ cho không chúng tôi đâu, cũng mất hơn chục triệu mới mua được…".

Không âm thầm như các phòng mạch tư, việc mua bán tinh trùng trên mạng tỏ ra rầm rộ. Đa số đều tự giới thiệu và rao bán tinh trùng trên các trang web… rao vặt bằng những lời lẽ rất "kêu". Hầu hết người bán đều tự nhận mình là sinh viên nghèo, đẹp trai, sức khỏe tốt và… thông minh…

Hiểm họa khôn lường

Bên cạnh đó, người cung cấp tinh trùng không được kiểm tra về trình độ hoặc về di truyền, phả hệ, đứa trẻ sinh ra có khả năng dị dạng tỉ suất cao hoặc nguy cơ bị sẩy thai, thai chết lưu lớn. Bác sĩ Hoàng Thị Diễm Tuyết, Phó Trưởng khoa Hiếm muộn Bệnh viện Từ Dũ cho biết, quy định tại Bệnh viện Từ Dũ, để hiến tinh trùng, người cho phải đáp ứng các yêu cầu như độ tuổi phải từ 20-55 tuổi, trình độ học vấn tối thiểu THCS, sức khỏe tốt, không mắc các bệnh di truyền và thần kinh; các xét nghiệm HIV, BW, HCV, HBsAg âm tính; tinh dịch đồ bình thường, tỉ lệ tinh trùng sống sót qua trữ lạnh từ 50% trở lên...

Không như những trường hợp mua - bán tinh trùng bên ngoài, một người có thể cung cấp cho nhiều lần tùy "thích", ở bệnh viện người hiến tinh trùng chỉ được hiến duy nhất một lần trong đời để tránh trường hợp cùng cha. Và để tăng cường nguồn "vốn" cho ngân hàng tinh trùng, các IVF tại các bệnh viện phụ sản linh động vận dụng phương cách "trao đổi", đề nghị các cặp vợ chồng đến điều trị vô sinh tại đây tìm nguồn tinh trùng từ người thân, quen nào đó cho bệnh viện để được cung cấp trở lại một mẫu tinh trùng khác (do một cặp vợ chồng khác cũng vận động từ người thân của họ). Những mẫu tinh trùng này sẽ được bệnh viện xét nghiệm kiểm tra, chọn lọc bởi về nguyên tắc, cả hai phía người cho và người nhận tinh trùng không được biết nhau. Trước khi bơm, tinh trùng phải qua lọc rửa, không bơm trực tiếp tinh trùng của người hiến vào tử cung để tránh những liên lụy pháp lý về sau và đề phòng tinh trùng có chứa vi khuẩn lây bệnh, gây ảnh hưởng xấu đến người nhận và thai nhi.

Bởi vậy, lời khuyên dành cho các cặp vợ chồng hiếm muộn là không nên nôn nóng, tìm đến các phòng mạch tư bởi nguồn cung cấp tinh trùng không bảo đảm an toàn. Tinh trùng không phải là một món hàng. Sẽ ra sao nếu chỉ vì mong con mà các cặp vợ chồng bất chấp mọi giá, kể cả sinh mạng, cuộc sống sau này của mình và thai nhi.