Sự thực xung quanh thông tin thu hồi xe ba bánh tự chế không đạt tiêu chuẩn

• Vẫn khó khăn trong xử lý xe ba bánh

Tuy nhiên, lãnh đạo Sở khẳng định đó là thông tin chưa chính xác, ngày 30-6-2018 chỉ là hạn cuối để rà soát số lượng xe ba bánh tự chế trên địa bàn Hà Nội.  Từ đó sẽ có phương án thu hồi những chiếc xe không đạt tiêu chuẩn.

Tràn lan "xe thương binh giả"

Mặc dù ngày 30-6 là hạn cuối rà soát xe ba bánh tự chế trên địa bàn thành phố Hà Nội nhưng những chiếc xe này vẫn hoạt động ở rất nhiều tuyến phố. Những nơi tập trung nhiều loại xe này nhất là các tuyến phố có cửa hàng bán đồ gỗ, đồ gia dụng, vật liệu xây dựng… 

Những chiếc xe này đều có điểm chung là cũ nát và được gắn "mác thương binh" - đối tượng được sử dụng loại xe này. 

Hình ảnh những chiếc xe ba bánh tự chế chở hàng cồng kềnh chẳng còn xa lạ với người tham gia giao thông ở Hà Nội.

Cụ thể như: phố Minh Khai, Đê La Thành, Mễ Trì, ngã Tư Sở, ngã ba Kim Giang, chân cầu Dậu (Thanh Trì)… vẫn xuất hiện hàng chục chiếc xe ba gác, xe tự chế hoạt động cả ngày lẫn đêm. Những người lái xe đủ độ tuổi, già có trẻ có, họ mắc võng nằm chờ đợi, số điện thoại được dán trên thành xe, cột đèn, trụ bê tông…

Nói về vấn đề này, anh Đinh Công Sang (quận Hoàng Mai) cho biết: "Tôi cũng nghe nói việc thu hồi những chiếc xe không đủ tiêu chuẩn, không được đăng kiểm vào đầu tháng 7. Thế nhưng ra đường vẫn thấy rất nhiều xe hoạt động, chở cồng kềnh, đặc biệt là những chiếc xe này rất cũ nát, nhiều chiếc xe khói thải ra mù mịt. 

Theo tìm hiểu của chúng tôi, những chiếc xe ba bánh từ lâu đã là phương tiện kiếm sống của rất nhiều người lao động, đặc biệt là họ luôn gắn mác "xe thương binh". Giá để dựng một chiếc xe này cũng không phải là rẻ, dao động từ 20 -35 triệu đồng tùy loại”. 

Anh Nguyễn Công Tuân (Thanh Oai, Hà Nội) cho biết: "Tôi có một một thời gian làm việc trong TP Hồ Chí Minh, sau này về Hà Nội sinh sống, tôi quyết định mua chiếc xe ba bánh về để vận chuyển hàng hóa thuê. Khi tôi mua chiếc xe này có giá 30 triệu đồng ở xã Thanh Cao (Thanh Oai, Hà Nội), phía bán xe cho tôi không đưa giấy tờ xe gì cả. 

Tôi cũng không hiểu là đây là loại xe chỉ cho thương binh lưu thông và phải đăng ký. Nhưng bỏ mấy chục triệu ra để mua thì phải cố chạy để kéo lại vốn". Anh Tuân chạy ở khu vực Hà Đông, nơi ngã ba anh đứng có tới hơn 10 chiếc xe ba bánh đậu chờ khách. Theo anh Tuân, nếu như cấm hoàn toàn loại xe này thì nhu cầu chở đồ gia dụng vào các ngõ ngách sâu như đặc thù phố phường Hà Nội là rất khó khăn.

Mới đây, theo thống kê của Sở GTVT Hà Nội, thành phố chỉ có 30 xe ba gác đã đăng ký, được phép lưu hành để phục vụ nhu cầu đi lại của thương binh. Trong khi đó, tính đến giữa tháng 5/2018, Hà Nội có 4.367 trường hợp sử dụng xe 3, 4 bánh tự chế (trong đó có: 593 trường hợp thương binh; 88 trường hợp bệnh binh; 99 trường hợp người khuyết tật; 3.587 trường hợp khác).

Theo tìm hiểu của chúng tôi, tình trạng một số đối tượng lợi dụng danh nghĩa là thương binh, bệnh binh, người khuyết tật để "bảo kê" cho các trường hợp sử dụng xe 3, 4 bánh tự chế để vận chuyển là phổ biến. 

Những chiếc xe ba bánh tự chế muốn hoạt động cần phải có kiểm định chất lượng…

Anh Nguyễn Quang Vinh (Hà Đông, Hà Nội), một người làm nghề chạy xe ba bánh khá lâu trên địa bàn Hà Nội tiết lộ: "Tôi mới hơn 30 tuổi nhưng vẫn chạy xe 3 bánh chở hàng, ban đâu cũng sợ lắm vì rõ ràng pháp luật không cho phép đối tượng như tôi chạy xe này.  

Cách đây 3 năm có một người nói là tôi hãy gia nhập một "hội", ở đó sẽ bảo kê cho xe tôi chạy trong khu vực nội thành. Họ sẽ cấp cho một cái thẻ, nó như lệnh bài, chạy khắp nơi mà không sợ. Thực tế trong rất nhiều lần chạy, vì chở cồng kềnh tôi đã bị cơ quan Công an kiểm tra, khi ấy cái "lệnh bài" mà họ nói đã bị Công an thu giữ vì không có giá trị gì. Lúc đó tôi mới biết mình bị lừa. Chiếc xe ba bánh đó đã bị thu giữ vì không có giấy tờ đăng ký…".

Nhiều người hiểu sai thông tin

Thực tế vấn đề về xe 3, 4 bánh tự chế đã được bàn bạc hàng chục năm nay, tuy nhiên vẫn chưa có giải pháp nào khả thi. Rút kinh nghiệm từ những lần trước, lần này, Sở GTVT Hà Nội cho rằng, để thực hiện được lộ trình này đòi hỏi các điều kiện, quy định pháp luật như: Quy định về kiểm tra an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe cơ giới ba bánh dùng cho thương binh, bệnh binh và người khuyết tật; Cấp giấy chứng nhận đăng ký và biển số cho xe cơ giới ba gác (đảm bảo các điều kiện theo quy định của pháp luật hiện hành) dùng cho thương binh, bệnh binh và người khuyết tật); Chính sách hỗ trợ của Nhà nước trong việc chuyển đổi phương tiện, việc làm đối với thương binh, bệnh binh, người khuyết tật đang sử dụng xe cơ giới ba bánh để kinh doanh vận chuyển hàng hóa kiếm sống, phải được đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, với tâm tư, nguyện vọng của thương binh, người khuyết tật trên địa bàn thành phố. Tuy nhiên, đại diện của Sở GTVT Hà Nội cũng thừa nhận, lộ trình không thể thực hiện ngay được. Cần phải xây dựng các chính sách ưu đãi, hỗ trợ cho thương binh, người khuyết tật.

Rõ ràng việc thu hồi xe ba gác, xe tự chế là vấn đề vô cùng khó khăn, đặc biệt là những khu vực buôn bán vật liệu xây dựng, đồ dân dụng. Đơn giản vì nhu cầu của người dân đối với loại phương tiện này là rất cao. Hà Nội có những con đường, ngõ nhỏ mà xe ôtô tải, xe ôtô chở hàng không thể len lách vào được. 

Nếu cấm sử dụng hẳn các loại xe cơ giới mang tính tự chế như kể trên chắc chắn ảnh hưởng tới nhu cầu vận chuyển hàng hóa. Các chuyên gia về giao thông được hỏi đều tán thành với lộ trình thu hồi xe ba gác, xe tự chế chở hàng cồng kềnh, nguy cơ gây mất an toàn trong đô thị. 

Tuy nhiên, cơ quan chức năng liệu có tìm được loại phương tiện nào để thay thế mà vẫn an toàn khi tham gia giao thông? Ngày 30- 6-2018 là mốc của lộ trình đảm bảo thu hồi toàn bộ xe 3, 4 bánh không đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định.

Trước thông tin này, đầu tháng 7-2018, có khoảng 200 thương, bệnh binh cùng phương tiện kéo về trụ sở Sở GTVT (Phùng Hưng, quận Hà Đông, Hà Nội) đề nghị đơn vị này làm rõ. Ông Nguyễn Kiêm Nhẹ (thương binh ¼) cho biết: "Chúng tôi nghe nói có thông tin là từ 1 -7 sẽ thu hồi toàn bộ xe ba bánh trên địa bàn thành phố. Nếu lưu thông thì phải là thương, bệnh binh, xe phải được kiểm định và đảm bảo an toàn. Nói thật là nhiều năm nay có quá nhiều người đội lốt thương binh dùng phương tiện này để chở hàng. 

Tuy nhiên, thông tin về việc kiểm định xe ba bánh để đảm bảo an toàn thì cũng phải báo cho chúng tôi biết đơn vị nào là đơn vị kiểm định, điều kiện thế nào thì được. Còn nếu cấm tiệt xe ba bánh thì phải nghĩ ra phương tiện nào đó thay thế để chúng tôi có kế sinh nhai chứ".

Trước sự phản ứng của rất nhiều thương, bệnh binh, lãnh đạo Sở GTVT Hà Nội khẳng định tháng 7 -2018 chỉ là hạn cuối rà soát xe ba bánh chứ không phải là hạn chót để lưu thông loại xe này trên đường phố Hà Nội. Ông Vũ Hà - Phó giám đốc Sở GTVT Hà Nội thông tin tới báo chí: thông tin "cấm tiệt" xe ba bánh từ tháng 7-2018 là không chính xác. 

Việc hạn chế xe ba bánh là chủ tương từ lâu của Chính phủ, Hà Nội cũng đang tiến hành thực hiện theo lộ trình. Tuy nhiên "không phải nói cấm là cấm ngay", thành phố đã và đang có lộ trình và giải pháp đồng bộ, từng bước. Việc nhiều thương, bệnh binh mang theo xe ba gác kéo về sở là do bị hiểu sai. 

Thông tin mà thành phố đưa ra là vào 30-6-2018 là nhằm rà soát số lượng xe ba bánh trên địa bàn chứ không phải cấm. Sau khi rà soát, thống kê cụ thể, Sở GTVT sẽ phối hợp với liên ngành thành phố xây dựng kế hoạch, đề án hạn chế, tiến tới cấm xe ba bánh và trình thành phố xem xét phê duyệt.

Nhiều thương binh cùng phương tiện của mình đã đến cổng trụ sở Sở GTVT đòi được làm sáng tỏ thông tin cấm xe ba bánh.

Ông Đào Việt Long Trưởng phòng quản lý vận tải - Sở GTVT TP Hà Nội khẳng định: "Các phương tiện đang hoạt động đều phả tuân thủ quy định về điều kiện an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Các thương binh, bệnh binh, người khuyết tật đang sử dụng xe ba bánh cần yên tâm làm việc là tuân thủ nghiêm túc các quy định của pháp luật. 

Đề nghị các đồng chí tổng  hợp các đề xuất, kiến nghị theo mẫy phiếu khảo sát đã được ban hành, nêu rõ nguyện vọng để liên ngành tổng hợp, báo cáo. Còn với những nội dung vượt quá thẩm quyền của thành phố sẽ tổng hợp báo cáo Chính phủ, Bộ GTVT để kịp thời bổ sung các quy định cho phù hợp với thực tế".