Nhiều quốc gia "thấm đòn" vì cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung

• Mỹ - ASEAN và tác động của cuộc chiến thương mại

Hàng hóa tăng giá vì thuế

Sherrill Mosee là người sáng lập hãng túi xách và ba lô MinkeeBlue, có trụ sở tại Philadelphia nhưng sản xuất tại Trung Quốc và sau đó nhập vào Mỹ. Đây là một trong những công ty đang phải đối mặt với tác động của cuộc chiến thương mại tạo nhiều bầm dập giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Bà Mosee cũng phải chứng kiến thuế nhập khẩu đối với các sản phẩm của mình tăng hơn hai lần trong vài tháng qua. Bà Mosee nói rằng, thuế nhập khẩu đối với túi xách của bà "vốn đã cao" ở mức 17,6% trước khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung bắt đầu nhưng hiện con số này là 42,6%. Để đưa sản phẩm của mình vào Mỹ, mức thuế đó phải được thanh toán tại biên giới. Bà Mosee nói rằng bà phải "vật lộn để có thêm tiền" trả cho các khoản thuế hơn, bao gồm cả việc đi vay.

Nhiều công ty đã di dời nhà máy khỏi Trung Quốc để tránh thuế.

"Là một doanh nghiệp nhỏ, tài chính của tôi vốn đã eo hẹp. Tôi phải tìm ra cách xoay xở tiền để vận hành doanh nghiệp. Tất cả chúng ta đều phải trả giá cho cuộc chiến thương mại này chứ không chỉ Trung Quốc", bà nói.

Bà Mosee đã phải tăng giá một số túi khoảng 25% để bù đắp tác động của thuế nhập khẩu cao hơn. Những việc tăng giá đó có nghĩa là khách hàng của bà Mosee, những người mua trực tuyến từ các quốc gia như Vương quốc Anh, Dubai, Canada và Úc đang dần cảm thấy tác động của cuộc chiến thương mại.

Nhiều công ty đã rời khỏi Trung Quốc

Hiện một số công ty đang chọn cách rời khỏi Trung Quốc. Một cuộc khảo sát gần đây của Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Trung Quốc và Thượng Hải cho thấy 41% các công ty Mỹ đang xem xét hoặc đã chuyển nhà máy ra khỏi Trung Quốc vì chiến tranh thương mại. Nhưng chưa đến 6% có ý định dịch chuyển về Mỹ. Thay vào đó, thị trường tiềm năng mà họ nhắm tới là các nước Đông Nam Á như Thái Lan, Campuchia, Philippines hoặc Mexico.

Steve Madden, nhà sản xuất giày dép và túi xách chuyển sản xuất sang Campuchia; GoPro, nhà sản xuất máy ảnh di động đang nhắm tới Mexico; Gap, nhà bán lẻ quần áo và phụ kiện bắt đầu xây dựng các nhà máy ở Indonesia,  Bangladesh...

Theo ông James James Osgood, CEO kiêm Chủ tịch của Klean Kanteen, nhà sản xuất chai nước bằng thép không rỉ cho rằng, nguyên nhân của thực trạng các công ty không mặn mà về Mỹ là bởi không có nhà sản xuất thay thế nào khả thi ở Mỹ. "Có thể sẽ mất từ 5-7 năm để xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển và đào tạo nhân lực nếu các công ty tính chuyện dời dây chuyền về Mỹ", ông Osood nói. Với Klean Kanteen, họ không có vốn lưu động hoặc khả năng sinh lời để bù lỗ khoảng thời gian đó.

Với các công ty khác, Trung Quốc cung cấp đầy đủ toàn bộ chuỗi cung ứng để hỗ trợ sản xuất cho họ, nhưng Mỹ lại không có mạng lưới tương đương. Bên cạnh đó, Mỹ đang ngày càng tập trung vào các ngành cung cấp dịch vụ thay vì sản xuất. Ngoài ra, khoảng cách lớn giữa kỹ năng của người lao động với yêu cầu của những nhà sử dụng lao động khiến cho các nhà sản xuất gặp nhiều khó khăn trong việc tuyển dụng nhân công.

Trong khi khoảng cách tiền lương của nhân công các nhà máy ở Mỹ và Trung Quốc đang thu hẹp những năm gần đây, chênh lệch thu nhập giữa công nhân Mỹ với công nhân các nước Đông Nam Á và Mexico vẫn đang duy trì ở một mức đáng kể. Theo số liệu của Trading Economics, mức lương trung bình hàng tháng tại các nhà máy ở Mỹ là 3.200 USD, gấp 17 lần Indonesia (188 USD), 7,5 lần ở Thái Lan (425 USD) và 8 lần ở Mexico (400 USD).

Các quốc gia như Campuchia, Ấn Độ, Indonesia và Thái Lan được Mỹ ưu đãi về thương mại trong nỗ lực giúp các nước đang phát triển phát triển kinh tế. Điều này đồng nghĩa với việc nhiều sản phẩm từ các quốc gia này nhập khẩu vào Mỹ sẽ được miễn thuế. Đây chẳng khác nào miếng mồi ngon với các nhà sản xuất vốn đang bị thiệt hại nặng nề sau các đợt áp thuế liên miên khi còn "đóng quân" tại Trung Quốc.

Ông William Zarit, quan chức cấp cao của Mỹ từng làm việc tại Đại sứ quán Trung Quốc cho rằng nhiều công ty Mỹ đang trong quá trình đa dạng hóa các chuỗi cung ứng tránh xa Trung Quốc. "Là hợp lý nếu chúng tôi dịch chuyển sang Đông Nam Á hoặc Ấn Độ bởi ở đó, chúng tôi vẫn có thể dễ dàng xuất hàng phục vụ thị trường Trung Quốc. Đó là lý do tại sao không nhiều công ty tính chuyện trở về Mỹ hoạt động", ông Zarit cho hay.