Tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng tăng cao

Cụ thể, cơ quan điều tra (CQĐT) 2 cấp đã phát hiện và khởi tố mới 7.779 vụ án hình sự (giảm 1.540 vụ so với cùng kỳ năm 2020), trong đó chủ yếu giảm các tội phạm về ma túy, xâm phạm sở hữu, về trật tự an toàn xã hội (số liệu tính từ ngày 1/12/2020 đến ngày 31/10/2021).

Nguyên nhân chính dẫn đến số lượng tội phạm giảm do thời gian TP Hồ Chí Minh thực hiện các biện pháp siết chặt, tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 và thực hiện giãn cách xã hội. Trong đó, tội “Trộm cắp tài sản” giảm 762 vụ; tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy” giảm 281 vụ; tội “cướp giật tài sản” giảm 194 vụ; tội “Mua bán trái phép chất ma túy” giảm 157 vụ; tội “Cố ý gây thương tích” giảm 154 vụ...

Tuy vậy, một số loại tội phạm khác lại tăng. Tội phạm về kinh tế, môi trường tăng 10 vụ, tội phạm về tham nhũng, chức vụ tăng 8 vụ, tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp tăng 4 vụ. Đáng lưu ý, tội phạm về ma túy giảm nhưng số vụ “Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy” và “Vận chuyển trái phép chất ma túy” được phát hiện lại tăng 40 vụ, khối lượng ma túy thu giữ lớn. Tội phạm về trật tự an toàn xã hội giảm chung, nhưng tội “Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản” tăng 60 vụ. Tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” tăng 26 vụ. Tội “Chống người thi hành công vụ” tăng 16 vụ. Tội “Tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép” tăng 8 vụ (tăng 100%). Một số loại tội phạm liên quan đến công tác phòng, chống dịch COVID-19 đã được phát hiện, khởi tố tăng... 

Viện KSND TP Hồ Chí Minh lý giải, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các tội nêu trên tăng là do các đối tượng sử dụng phương thức, thủ đoạn thực hiện hành vi phạm tội qua mạng trong thời gian thành phố thực hiện các biện pháp giãn cách xã hội. Đồng thời, các cơ quan Bảo vệ pháp luật cũng tăng cường phối hợp xử lý nghiêm minh, kịp thời các hành vi vi phạm, tội phạm liên quan đến công tác phòng, chống dịch COVID-19; tăng cường công tác phát hiện, khởi tố hành vi tham nhũng, tiêu cực trong lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước, đất đai...

Đáng nói, trong cùng khoảng thời gian, tỷ lệ án trả hồ sơ để điều tra bổ sung giữa các cơ quan tố tụng là 7,8%, tăng 0,9% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, Viện KSND 2 cấp trả CQĐT điều tra bổ sung 283 vụ/4.208 vụ, chiếm tỷ lệ 6,7%, tăng 2,9%; Tòa án 2 cấp trả Viện KSND 2 cấp để điều tra bổ sung 53 vụ/4.690 vụ, chiếm tỷ lệ 1,1%, giảm 2%.  

Nhận thấy có dấu hiệu vụ án Viện KSND trả hồ sơ cho CQĐT tăng, ngay từ đầu năm 2021, Viện trưởng Viện KSND thành phố đã chỉ đạo Phòng 2 Viện KSND thành phố tự kiểm tra, báo cáo thực chất việc trả hồ sơ điều tra bổ sung. Kết quả: Từ cuối tháng 12/2019 đến ngày 31/5/2021, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hồ Chí Minh đã có 138 văn bản đề nghị Viện KSND trả hồ sơ điều tra bổ sung.

Bên cạnh đó, trong thời gian toàn thành phố thực hiện các biện pháp siết chặt, tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19, Viện KSND không giao được cáo trạng cho người tham gia tố tụng và chuyển hồ sơ đến Tòa án; đến khi hết thời hạn chuẩn bị xét xử, Tòa án không xét xử được nên đã trả hồ sơ để bổ sung biên bản giao cáo trạng cho người tham gia tố tụng.  

Theo Viện KSND TP Hồ Chí Minh, nguyên nhân của việc trả hồ sơ cho CQĐT để điều tra bổ sung tăng là vì hết thời hạn điều tra (kể cả gia hạn), CQĐT chưa hoàn thiện được đầy đủ hồ sơ vụ án do không triệu tập được người trong khu vực cách ly, phong tỏa đến làm việc nên đã kết thúc điều tra vụ án. Đồng thời CQĐT có văn bản đề nghị Viện KSND trả hồ sơ điều tra bổ sung để tiếp tục điều tra vụ án. Viện KSND thì truy tố chuyển hồ sơ đến Tòa án nhưng không xét xử như đã nêu trên.

Viện KSND thành phố đang tiếp tục rà soát, tổng hợp để phối hợp với CQĐT, Tòa án tháo gỡ, giải quyết các vụ án bị ảnh hưởng bởi các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 trong thời gian sắp tới.