Bi kịch của hàng ngàn trẻ em người Venezuela di cư tới Colombia

• Lạm dụng tình dục trẻ em ngày càng biến tướng
• Liên quân Arab phóng tên lửa vào nhà dân làm 7 trẻ em thiệt mạng

40% không có quốc tịch

Tuy nhiên, cả hai điều này đều không phải dễ dàng cho nhiều gia đình Venezuela di cư. Họ không muốn quay về quê nhà cho đến khi điều kiện ở đó được cải thiện. Còn lãnh sự quán Venezuela ở Colombia đã bị đóng cửa do ông Nicolás Maduro cắt đứt quan hệ ngoại giao với Colombia vào tháng 2.

Gần 1,3 triệu người Venezuela hiện đang cư trú tại Colombia và khoảng 40% trong số đó không có tư cách pháp nhân. Colombia hiện là quốc gia có nhiều người Venezuela di cư đến nhất. Ngay cả khi biên giới giữa Venezuela và Colombia chính thức đóng cửa, hàng ngàn người vẫn đổ vào Colombia mỗi ngày bằng cách sử dụng những con đường đất giữa biên giới 2 nước.

Các quan chức Colombia nói rằng một thế hệ trẻ em sinh ra ở nước ngoài hầu như không quốc tịch là lỗi của Chính phủ Venezuela nhưng họ đang tìm kiếm một biện pháp khắc phục. "Tất cả chúng tôi đồng ý rằng các biện pháp đặc biệt cần phải được thực hiện", Alfredo Posada, phát ngôn viên của Cơ quan đăng ký dân sự quốc gia Colombia cho biết. 

Một đề xuất của Chính phủ Colombia dự kiến sẽ được phê duyệt trong vài tuần tới là cho phép bất kỳ đứa trẻ Venezuela nào sinh ra ở Colombia vào tháng 8-2015 sẽ được nhập quốc tịch Colombia, trong khi các nhà lập pháp đang xem xét một dự luật tương tự trong quốc hội.

Số trẻ Venezuela không có quyền công dân sẽ còn tăng thời gian tới vì nhiều phụ nữ quốc gia Nam Mỹ ồ ạt chạy trốn khỏi đất nước.

Mong trẻ có quyền công dân

Cô Arelys Pulido đã mất một đứa con trong một bệnh viện ở Venezuela, nơi mà ngày càng thiếu các bác sĩ và dụng cụ y tế, vì vậy, khi cô mang thai một lần nữa, cô quyết định sẽ sinh con ở một đất nước khác. 

Đầu năm nay, cô Pulido đã sinh một bé gái khỏe mạnh ở bệnh viện thuộc thành phố Cúcuta, Colombia. Bé gái được đặt tên là Zuleidys Antonella Primera. Tuy nhiên, Zuleidys cho đến nay không có quyền công dân Venezuela cũng như quốc tịch Colombia. 

Bé là một trong số ngày càng nhiều trẻ em sinh ra từ những người di cư Venezuela không có giấy tờ ở Colombia, những người về cơ bản không còn quốc tịch. Khi được sinh ra ở Colombia, những đứa trẻ được cấp giấy khai sinh, nhưng nó ghi rõ là "không có giá trị quốc tịch".

"Đây chính là một trong những điều mà chúng tôi phải lo lắng nữa", ông Jose Antonio Primera, cha của bé Zuleidys, một cựu sĩ quan quân đội hiện đang làm nghề sơn xe máy để kiếm sống cho biết. 

Chính phủ Colombia cho phép  những đứa trẻ sơ sinh được chăm sóc sức khỏe đầy đủ trong năm đầu đời, và cho phép chúng đăng ký đi học, nhưng các chuyên gia lo ngại rằng, nếu khủng hoảng ở Venezuela kéo dài trong nhiều năm, bọn trẻ khi đến tuổi trưởng thành mà vẫn chưa có quốc tịch của bất kì quốc gia nào thì sẽ rất khó khăn trong việc mua tài sản, kết hôn…

Hiến pháp Colombia chỉ trao quyền công dân cho những đứa trẻ có cha hoặc mẹ là người Colombia, hay người mẹ hoặc người cha - có thể chứng minh họ cư trú hợp pháp dựa trên tình trạng thị thực. Tuy nhiên, nhiều người Venezuela không có hộ chiếu, chưa nói đến visa.

Một số người Venezuela được Chính phủ Colombia cấp thị thực tạm thời 2 năm nhưng không đủ điều kiện cho các em bé nhập quốc tịch.Theo cơ quan đăng ký dân sự quốc gia Colombia, kể từ tháng 12-2017 thì có ít nhất 4.290 trẻ em được sinh ra không có quốc tịch. Các nhóm nhân quyền cho rằng con số có thể lên tới 25.000 trẻ em. Và theo lời một số người thì ngay cả khi số lượng là thấp nhất, thì số trẻ em không quốc tịch hiện đang sống ở Colombia là đáng lo ngại. 

"Đây là một con số đáng kể, khi bạn nghĩ về nó được tạo ra từ một cuộc khủng hoảng. Và nếu tình trạng này kéo dài và nếu nó không bị chặn ngay từ đầu thì con số có thể trở nên lớn hơn rất nhiều", Amal de Chickera, đồng giám đốc của Viện nghiên cứu về không quốc tịch và hòa nhập có trụ sở tại Hà Lan cho biết.

"Sự thật rằng cha mẹ đứa trẻ là những người di cư không có giấy tờ nên có nghĩa là đứa trẻ được sinh ra là một người di cư không có giấy tờ", luật sư Xiomara Rauseo nói. Cha mẹ bé Zuleidys cho biết họ không quan tâm nhiều đến việc bé lớn lên ở Colombia hay Venezuela miễn là một trong hai quốc gia đó cấp quốc tịch cho bé. "Miễn là con bé có quyền như mọi người khác, với tư cách là một công dân", cha của bé nói.