Cá chết và ao, hồ lại kêu cứu

Sau nhiều năm tích cóp, em gái tôi cũng mua được một mảnh đất nhỏ nằm sâu trong ngõ cuối đường Thụy Khuê. Vì chưa đủ tiền xây nhà ngay nên phải xây tường bao quanh khu đất. Thật may mắn hơn trúng xổ số độc đắc, mấy năm sau, người ta cạp hồ, tạo một con đường nhỏ bao quanh Hồ Tây, có vườn hoa, cây xanh và thảm cỏ và tất nhiên, khu đất của em tôi được ra mặt đường.

Một ngôi nhà khang trang được xây lên. Em tôi rất tự hào về ngôi nhà này và ai đến chơi cũng phải thừa nhận, sống ở Thủ đô mà có một ngôi nhà như thế quả là lý tưởng với không gian thoáng đãng, mật độ dân cư không quá đông đúc và quan trọng hơn cả là nằm ở vị trí trung tâm Hà Nội.

Sống ở đây chưa đến một năm, em tôi đã nghĩ chuyện bán nhà, lý do cô ấy đưa ra là mùa đông thì gió buốt như kim châm, muỗi nhiều vô kể. Còn mùa hè thì mùi xú uế xộc thẳng vào những bữa ăn. Khổ, cô ấy vốn nhiều năm làm việc ở công ty nước ngoài nên rất kỹ tính và điều cô ấy bận tâm nhất là vấn đề an toàn thực phẩm và môi trường sống, những yếu tố tác động trực tiếp đến sức khỏe con người.

Đó là câu chuyện mấy năm về trước, ai cũng nghĩ cô ấy không bình thường, giờ thì thấy có lý bởi hồ Tây quả là ngày càng ô nhiễm và những người dân sống ven hồ đang hàng ngày, hàng giờ phải chịu "cực hình" từ việc môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng.

Minh họa: Lê Tiến Vượng.

Mới đây thôi, khi người dân Hà Nội đang tận hưởng không gian mát lành, thi vị trong những ngày thu về thì một việc không hay xảy ra: Đó là việc cá ở hồ Tây bỗng nhiên chết và nổi trắng xóa mặt nước. Đến hôm nay, lượng cá chết vẫn còn khá nhiều, đặc biệt là khu vực đường Trích Sài, Lạc Long Quân, đường Thanh Niên. Trong đó, nhiều nhất là các loại cá sống ở bề mặt nước nổi như cá mè, rô phi và cá trôi…, đang trong quá trình phân hủy bốc mùi hôi thối.

Hiện tượng này không phải là lần đầu xảy ra mà trước đó, nhiều hồ ở Hà Nội cũng đã có cá chết nổi lềnh phềnh trên mặt nước. Hồ Tây được coi là "lá phổi" lớn nhất thành phố, sau một thời gian dài chịu đựng, giờ thì mức chịu đựng cũng chạm tới đỉnh. Một người dân sống lâu ở đây cho biết, trước đây, hiện tượng cá chết cũng từng xảy ra, tuy nhiên chủ yếu là những loại cá nhỏ. 

Lần này cá chết trên diện rộng, nhìn khắp mặt hồ đâu cũng thấy trắng xóa. Ước tính của giới chuyên môn, lượng cá chết trong mấy ngày qua không dưới 100 tấn. Cá là loại dễ phân hủy, lại ở trong môi trường nước, dưới trời nắng nóng nên sự phân hủy càng nhanh và kèm với nó là mùi hôi thối bốc lên, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống những người dân ở đây.

Để khắc phục tình trạng trên, các lực lượng như dân phòng, công an, công nhân môi trường, cán bộ y tế… được huy động tối đa, nỗ lực khắc phục sự cố. Cứ khoảng 10 phút, những chiếc xuồng vớt cá lại cập bờ mang theo những thuyền chất đầy xác cá. Chính quyền thành phố đang chỉ đạo các ngành liên quan khẩn trương vớt sạch cá chết, lấy mẫu nước xét nghiệm, đưa máy ô xy đến khu vực này để tạo nước sạch… Hy vọng rằng tình hình sẽ cải thiện trong thời gian sớm nhất.

Song, tất cả vẫn chỉ là những giải pháp tình thế. Việc cá chết diện rộng là hệ quả tất yếu từ sự hủy hoại môi trường của con người. Thống kê mới đây của Trung tâm Nghiên cứu môi trường và cộng đồng thuộc Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam cho biết: Tính đến cuối năm 2015, tổng số lượng ao, hồ ở Hà Nội là 112. Trong đó, có 11 hồ có dấu hiệu ô nhiễm, 8 hồ ô nhiễm nặng và 6 hồ ô nhiễm rất nặng. 

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ô nhiễm môi trường là vì nước thải sinh hoạt từ cống nhỏ chảy thẳng ra các sông, hồ này. Thậm chí rác thải sinh hoạt trôi nổi trên mặt nước do các hộ dân xung quanh vứt xuống sông, hồ. Chính từ những ô nhiễm này đã làm gia tăng nồng độ các chất hữu cơ, làm mất khả năng tự làm sạch của sông, hồ và khiến cho nước ở các sông, ao, hồ bẩn đục, nặng mùi.

Những giải pháp làm sạch ao, hồ luôn có, song thiết nghĩ, giải pháp hữu hiệu nhất chính là ý thức con người. Chung tay bảo vệ môi trường, cũng nhau gìn giữ lá phổi thành phố, đó không chỉ là khẩu hiệu mà cần có những hành động thiết thực, cụ thể. Bởi chúng ta chỉ thực sự khỏe mạnh khi có một lá phổi sạch, không bị ô nhiễm và hủy hoại.