Xem xét bổ sung hoàn thiện về các chính sách luật dầu khí (sửa đổi)

Phát biểu tại Hội thảo Ông Phạm Văn Sơn – Giám đốc điều hành Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam cho hay cần đưa thêm 2 điều khoản dự thảo luật: Thứ nhất: Đối với các doanh nghiệp, các tổ chức tiến hành các hoạt động dầu khí phải thực hiện 2 nội dung: Phải xây dựng trình cơ quan quản lý có thẩm quyền (có thể là Bộ Công thương, Tập đoàn Dầu khí hoặc đơn vị nào đó…) phê duyệt kế hoạch phòng ngừa và ứng phó khẩn cấp sự cố môi trường.

Thứ 2: Thực trạng hiện nay kể cả cơ quan quản lý và các doanh nghiệp đề coi thủ tục đấy giống như một thủ tục hành chính. Rất nhiều kế hoạch như kế hoạch ứng phó sự cố hóa chất, ứng phó sự cố tràn dầu, sự cố chất thải… sâu khi làm xong được phê duyệt thì coi như việc đó là xong và thường cất vào tủ.

Do đó 2 nội dung doanh nghiệp và tổ chức cần làm là phải xây dựng kế hoạch và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, sau đó triển khai thực hiện. Nếu chỉ thẩm định xong không triển khai thực hiện thì nó không có giá trị gì cả.

Tương đương với nội dung này thì cơ quan quản lý phải thẩm định phê duyệt kế hoạch phòng ngừa và ứng phó khẩn cấp sự cố môi trường. Đặc biệt, phải kiểm tra, đánh giá thực tế, khảo sát trước khi thẩm định. Sau khi thẩm định, phải tham gia vào các buổi thực hành diễn tập định kỳ hàng năm xem vấn đề tuân thủ của các doanh nghiệp dầu khí có triển khai một cách thực tế hay không.

Theo TS. Nguyễn Quốc Thập - Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam, người trực tiếp điều hành hoạt động thăm dò và khai thác, liên quan đến những vấn đề mà ông Sơn nói. Thực ra những hoạt động dầu khí, từ các hoạt động rung nổ địa trấn nhỏ đến khoan và hoạt động khai thác bao giờ chúng tôi cũng phải có đánh giá tác động môi trường, đều có thanh tra giám sát việc thực hiện.

Tất cả đã nằm trong quy trình thực hiện các hợp đồng dầu khí mà nhà đầu tư phải tuân thủ. Nhìn lại từ lúc chúng ta bắt đầu có các hợp đồng dầu khí đến hiện nay thì chưa để xảy ra bất kể một vụ vi phạm nghiêm trọng nào bị phạt về vấn đề không tuân thủ. Hoạt động rơi vãi xăng dầu trên biển có rất nhiều nguyên nhân.

Do Biển Đông của chúng ta nằm trong khu vực các hoạt động giao thương quốc tế lớn, tàu bè đi lại nhiều dẫn đến môi trường biển bị đe dọa. Tất cả các sự cố như đường ống bị bục, khí thoát ra ngoài đều có báo cáo với cơ quan chức năng để cùng vào cuộc xử lý. Cho đến thời điểm hiện nay, riêng về công tác đánh giá, giám sát thực hiện và sau thực hiện chúng tôi cho rằng đã ổn.

Đồng tình với quan điểm của ông Sơn, PGS.TS Nguyễn Cảnh Nam - Hội Khoa học và Công nghệ mỏ Việt Nam cho rằng, nên quy định cụ thể trong luật vấn đề liên quan tới sự cố môi trường. Đồng thời, cần chú trọng việc xây dựng đi vào thực thi, giám sát.

TS Nguyễn Minh Phong cho rằng, cần thiết kế luật theo tư duy tăng thu hút đầu tư, nhà đầu tư trong thăm dò khai thác dầu khí. Đồng thời, cần làm rõ các khái niệm dự án mới, dự án mở rộng, dự án ưu đãi đặc biệt, dự án trong chuỗi để để áp dụng chính sách ưu đãi trong hoạt động xuất - nhập dầu khí, tránh trường hợp bị lùng nhùng, lạm dụng và khó xử lý.

Mặt khác, dự thảo luật cũng nên thiết kế bổ sung quy định về tước bỏ ưu đãi với nhà đầu tư trong trường hợp nào, phòng trường hợp bị lạm dụng ưu đãi. Ưu đãi phải có nguyên tắc, có quy định việc thu hồi ưu đãi nếu sai phạm, không tuân thủ các quy định.

TS Phong đề xuất nên giảm thuế thu nhập doanh nghiệp từ 25% xuống còn 20%; tăng thuế xuất khẩu lên gấp đôi, nếu không lại xảy ra câu chuyện “mua đắt mua rẻ”. Đồng thời, phải đặc biệt chú ý tới vấn đề đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và và an ninh quốc phòng.