Giải bài toán chi phí kinh doanh - Khơi thông "điểm nghẽn" cung ứng xăng dầu

Để ổn định thị trường xăng dầu, cần tổng hòa các giải pháp, song trước mắt, vẫn là tính đúng, tính đủ chi phí kinh doanh để giúp doanh nghiệp (DN) vượt qua giai đoạn khó khăn trước mắt, từ đó ổn định sản xuất kinh doanh, giữ cho dòng chảy xăng dầu được thông suốt.

Để thị trường xăng dầu vận hành ổn định, tránh được tối đa những “cú sốc” như thời gian vừa qua, ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam cho rằng, bản thân DN rất mong muốn tính đúng, tính đủ, còn lại chi phí vẫn để cho DN tự quyết định. Như vậy, mới tạo ra thị trường cạnh tranh và bình đẳng.

Về mức thuế, xăng là mặt hàng tiêu dùng, theo đó phải chịu thuế Tiêu thụ đặc biệt. Năm 2022, xăng đã vượt qua mức giá 30.000 đồng/lít và chúng ta đã vượt qua bình thường. Tuy nhiên, còn 1 tháng rưỡi nữa sẽ bắt đầu trở lại việc hoàn thuế Bảo vệ môi trường, do đó, nếu không xử lý sớm thì việc tăng đột ngột sẽ càng khó cho DN. Theo đó, nguyện vọng của DN, nhãn tiền vẫn là đảm bảo nguồn hoạt động và DN rất mong muốn có những giải pháp kịp thời.

Bên cạnh đó, theo luật giá, xăng dầu là một mặt hàng trong danh mục bình ổn nằm trong Luật Giá. Luật Giá quy định, kể cả luật trong danh mục nhà nước định giá thì hiện tại xăng dầu do nhà nước định giá phải đảm bảo chi phí, lợi nhuận hợp lý cho DN. Đấy là nguyên tắc đầu tiên của luật giá, nhưng nằm trong bối cảnh hiện nay chúng ta phải tìm ra phương thức hợp lý. “Chúng tôi có kiến nghị, để đảm bảo các DN nhập khẩu về không lỗ thì sử dụng quỹ bình ổn để bù đắp cho khoản lỗ. Đấy là biện pháp vừa làm dung hoà được giá bán cho người dùng và cũng là biện pháp cam kết với DN. Tuy nhiên, cái băn khoăn là cơ chế xử lý như thế liệu có đúng chưa khi chưa có quy định. Hoặc phương án thứ hai, trích từ những DN mua từ các nhà máy lọc dầu trong nước, DN nhập khẩu thì được chi, như vậy thì người tiêu dùng phải chịu giá cao nhưng nó đảm bảo được một mặt bình đẳng đối với tất cả các DN, tổ chức kinh doanh”, ông Bảo cho hay.

PGS.TS Ngô Trí Long cũng cho rằng, trong cơ cấu giá bán xăng dầu hiện nay, chúng ta phải xác định cho sát với thực tế, cho hợp lý… Như vậy, DN mới có thể đảm bảo tồn tại được. Và trong bối cảnh hiện nay, người tiêu dùng cũng cần phải chia sẻ. Đồng thời, với tình hình giá xăng dầu thế giới có chiều hướng tăng cao, chúng ta cũng phải xem xét lại chính sách thuế của mình để đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các bên. Một điều quan trọng nữa để đảm bảo cho thị trường xăng dầu vận hành ổn định đó là sự phối hợp giữa các bộ, ban ngành phải hết sức nhịp nhàng và có sự đồng thuận cao, quyết liệt, khẩn trương.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh thì cho rằng, trước mắt nên rà soát lại tất cả các kế hoạch từ nhập khẩu đến tiêu thụ của các địa phương trong những tháng cuối năm và đầu năm 2023. Từ đó có những kế hoạch nhập khẩu hoặc nhập hàng để đáp ứng nhu cầu.

“Chúng tôi cho rằng nếu cần thiết thì phải có điều chỉnh để giá nhập về phải tương xứng với giá  mua trong nước để các DN bình đẳng với nhau. Phải có cơ chế cụ thể giữa DN đầu mối và DN cung ứng, bán lẻ để từ đó có hoạt động tương đối độc lập của các DN. Mỗi DN là DN độc lập thì anh phải tự chịu trách nhiệm trong kinh doanh cũng như lãi lỗ từ đó đảm bảo tính cạnh tranh tốt hơn. Để không có chuyện như chúng ta nói là ông này đổ cho ông kia”, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nói.

Về lâu dài, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, phải hướng đến kinh tế thị trường, ở đó Nhà nước chỉ định ra cái khung còn DN dần dần phải nới rộng ra để họ có quyền hoạt động độc lập, quyền quyết định về giá, quyền quyết định về chi phí. Nếu DN nào tiết kiệm được chi phí thì DN đó được hưởng. Rõ ràng chúng ta phải xây dựng thị trường xăng dầu từng bước từng bước một.

Bên cạnh đó, PGS.TS Ngô Trí Long cho biết thêm, trong bối cảnh xăng dầu còn nhiều biến động và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, việc thúc đẩy phát triển nguồn năng lượng xanh, năng lượng tái tạo là một trong những giải pháp cần thiết. Việt sử dụng các nguồn năng lượng xanh, năng lượng tái tạo có thể ban đầu cao, nhưng lâu dần với việc thu hút đầu tư nhiều, chi phí đầu tư sẽ giảm nhiều, điều này sẽ giúp chúng ta tận dụng được nguồn năng lượng vô hạn, tuy nhiên cũng cần cơ chế chính sách sử dụng tiết kiệm năng lượng kể cả người sản xuất, cũng như người sử dụng.