Đề xuất cấm thuốc lá điện tử bằng một Nghị quyết của Quốc hội

Trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 vào chiều 11/11, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, trước kia, khi xây dựng Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, thực tế chưa xuất hiện các loại thuốc lá mới như thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử. Gần đây, các sản phẩm này xuất hiện nhiều trên thị trường, số người sử dụng thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử tăng nhanh, tiềm ẩn nhiều nguy hại, nhất là giới trẻ.

Năm 2020 khảo sát việc sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành tăng 18 lần, qua khảo sát cho thấy nhu cầu và sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới trong giới trẻ và trong nhóm học sinh đều tăng. Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định, việc sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng có nhiều chất ảnh hưởng đến sức khoẻ người dân, đặc biệt là giới trẻ.

Bộ trưởng Bộ Y tế đã chỉ ra một số nguyên nhân khiến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trôi nổi trên thị trường dù chưa cho phép bán, trong đó có nguyên nhân từ tình trạng nhập lậu. Đồng thời, người đứng đầu ngành Y tế cũng cho biết có tình trạng “ma túy trá hình”, đưa ma túy vào các sản phẩm thuốc lá điện tử và Bộ Công an đã có nhiều khuyến cáo, xử lý hàng trăm đối tượng đưa ma túy vào sản phẩm thuốc lá mới.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan cũng cho biết, ý kiến của các bộ, ngành đa phần ủng hộ đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội có giải pháp cấm sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Bộ Y tế đã đánh giá tác động, công bố tác hại của các sản phẩm này, đó là giải pháp căn cơ cũng như cung cấp bằng chứng và căn cứ pháp lý để Chính phủ quyết định.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan đề xuất cần phải có giải pháp mạnh mẽ hơn để giải quyết tình trạng buôn bán thuốc lá điện tử làm ảnh hưởng đến sức khoẻ người dân, hướng tới cấm bán thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng bằng một Nghị quyết của Quốc hội, trước khi sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Theo báo cáo của Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma tuý (Bộ Công an), năm 2023, Công an cả nước phát hiện, xử lý 439 vụ/516 đối tượng liên quan đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (trong đó khởi tố do phạm tội về ma tuý 86 vụ/155 đối tượng, khởi tố về tội buôn lậu 1 vụ/1 đối tượng, khởi tố về tội sản xuất, kinh doanh hàng giả 1 vụ/1 đối tượng, còn lại là xử  lý hành chính về hành vi kinh doanh hàng hoá không có nguồn gốc xuất xứ).

6 tháng đầu năm 2024, liên quan đến thuốc lá điện tử có chứa chất ma túy, Công an cả nước phát hiện, bắt giữ, khởi tố 35 vụ/83 bị can; xử lý 24 vụ, 31 đối tượng liên quan đến mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng thuốc lá điện tử có chứa chất ma túy. 

Từ kết quả đấu tranh với tội phạm về ma túy “núp bóng” thuốc lá điện tử và tham gia một số cuộc họp, hội thảo do các ủy ban của Quốc hội, Bộ Y tế tổ chức, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy nhận thấy cần sớm hoàn thiện chính sách pháp luật về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, trong đó đề xuất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng của Bộ Y tế là hợp lý.  

Chia sẻ với phóng viên Báo CAND về tác hại khôn lường của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tới giới trẻ, TS. Nguyễn Huy Quang - Trưởng Ban tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Tổng hội Y học Việt Nam, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho hay, cần sớm có Nghị quyết của Quốc hội về cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

“Nếu không cấm ngay, cấm sớm, khi thế hệ trẻ, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên đã “nghiện” thuốc lá này, thậm chí nghiện cả ma tuý do phối trộn vào thuốc lá đó rồi mới cấm thì lúc đó không còn tác dụng nữa, vậy sẽ cai nghiện cho họ thế nào? Những ai được doanh nghiệp thuốc lá “lobby” có quan điểm, tiếng nói đi ngược lại, cho rằng cần đưa thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào quản lý đúng với mục tiêu doanh nghiệp là có tội với sức khoẻ của người dân”, TS. Quang nói.