Lạm phát thấp, nhưng vẫn tăng trưởng cao

Cụ thể, CPI tháng 9 đã giảm 0,21% so với tháng trước và là tháng suy giảm hiếm hoi so với cùng kỳ trong suốt 10 năm gần đây. Nguyên nhân chính là do giá xăng dầu giảm khá mạnh, khiến cho nhóm giao thông giảm 3,17% trong tháng này và từ đó góp phần làm CPI  tháng 9 giảm mất 0,28% điểm. Bên cạnh đó, giá gas trong nước cũng qua 4 lần điều chỉnh giảm liên tiếp, với tổng mức giảm là 37.500đ/bình 12kg. Việc giảm giá nhiên liệu đã “hạ nhiệt” thị trường, cũng như tiết kiệm cho giới tiêu dùng trên diện rộng.

Tuy nhiên, trước việc CPI cả nước giảm hai tháng liên tiếp và giảm thấp nhất trong vòng 10 năm trở lại đây đã khiến nhiều người lo ngại sẽ có nguy cơ xảy ra giảm phát. Bởi trước đó, Tổng cục Thống kê công bố CPI tháng 8/2015 giảm 0,07% so với tháng trước, và đây cũng là lần đầu tiên trong vòng 10 năm qua, CPI tháng 8 giảm. 

Tiếp đó, CPI tháng 9/2015 lại có chiều hướng giảm mạnh hơn, khi đã giảm tới 0,21% so với tháng trước và chỉ tăng 0,4% so với tháng 12/2014. Đồng thời, tháng 9 là tháng thứ 4 trong năm CPI giảm so với tháng trước, khiến bình quân chung trong 9 tháng đầu năm, mỗi tháng, CPI chỉ tăng 0,04% - cũng là mức tăng thấp nhất trong vòng 10 năm qua.

Lý giải về mức lạm phát cực thấp của Việt Nam, Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm nhấn mạnh, lạm phát thấp không phải do tổng cầu giảm, mà hoàn toàn do yếu tố chi phí đẩy giảm, đó là giá hàng hóa năng lượng và thực phẩm giảm, biến động của lạm phát chung phụ thuộc vào diễn biến giá các mặt hàng năng lượng, lương thực, thực phẩm, các mặt hàng Nhà nước quản lý chứ không xuất phát từ lạm phát cơ bản. Và một trong những lý do cơ bản nhất, đó là giá dầu thô đã giảm mạnh trên thị trường toàn cầu, kéo theo giá đầu vào nhiều mặt hàng giảm mạnh. 

Dẫn số liệu về lạm phát cơ bản, với 9 tháng ở mức 2,15% và lạm phát chung (CPI bình quân 9 tháng) là 0,74%, ông Nguyễn Bích Lâm cho rằng, lạm phát cơ bản ở mức 2-3% như hiện nay là mức cân bằng, giúp ổn định kinh tế vĩ mô và tăng trưởng kinh tế bền vững.

 Trong khi đó, theo chuyên gia cao cấp Bộ KH-ĐT Cao Viết Sinh nhận định không có chuyện thiểu phát hay giảm phát ở Việt Nam. Giá giảm, lạm phát thấp là do giá nhiều mặt hàng thiết yếu trên thị trường thế giới giảm mạnh. Lạm phát thấp nhưng vẫn có tăng trưởng cao. Lý giải vấn đề này, ông Sinh cho rằng, lạm phát thấp, nhưng vẫn có tăng trưởng cao là vì sản xuất đang phục hồi, trong khi giá nguyên vật liệu đầu vào thấp, dẫn tới hiệu quả sản xuất - kinh doanh cao hơn, và qua đó tác động tích cực tới tăng trưởng kinh tế.

Lạm phát thấp không phải do tổng cầu giảm, mà hoàn toàn do yếu tố chi phí đẩy giảm. (ảnh chỉ có tính chất minh họa).

Ông Nguyễn Bích Lâm cũng cho biết thêm, trước một số vấn đề đang diễn ra và liên quan đến sự chỉ đạo vĩ mô, là Ngân hàng Nhà nước có định hướng hạ lãi suất hay không bên cạnh nhiều vấn đề liên quan khác. Dự báo, trong năm 2016, tốc độ lạm phát vẫn được khống chế ở mức dưới 5% và đây là sự lựa chọn tỉnh táo, trên cơ sở dung hòa những mục tiêu khác như tăng trưởng GDP, khả năng thu hút vốn đầu tư, xu hướng tiêu dùng… 

Xét từ khía cạnh khác, các chuyên gia cũng khẳng định rằng, khả năng tăng trưởng GDP không nhất thiết đồng nhất, tức là tỷ lệ thuận với tốc độ tăng CPI. Vấn đề đặt ra là cần có chủ trương, định hướng và giải pháp dứt khoát, phù hợp để bảo đảm mức tăng CPI càng thấp càng tốt, đồng thời hỗ trợ hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong một diễn biến mới, các cơ quan chức năng cho biết, mặc dù CPI tăng thấp mà tốc độ tăng trưởng GDP lại tăng cao và có thể cao hơn hẳn mức dự báo từ đầu năm, lên tới mức 6,2%-6,5% như dự báo công bố gần đây của một số tổ chức quốc tế.

Dự báo về CPI trong thời gian tới, đại diện Tổng cục Thống kê cho rằng, khả năng CPI tăng thấp vẫn sẽ tiếp diễn, với sự cộng hưởng các yếu tố trong nước và giá xăng dầu trên thị trường quốc tế. Đặc biệt, tình hình sản xuất và sản lượng lương thực, chăn nuôi, thực phẩm chế biến vẫn trong xu hướng ổn định cung-cầu dẫn đến bão hòa. Hiện nền kinh tế chỉ còn vận hành 3 tháng nữa và khó có thể xuất hiện những yếu tố bất ngờ, đột biến từ nay đến thời điểm hết năm. Việc CPI tăng thấp diễn ra lên tục qua các tháng đang trở thành điều kiện thuận lợi cho cộng đồng DN tiết giảm chi phí mua nhiên, vật liệu đầu vào phục vụ hoạt động sản xuất, từ đó giúp DN hạ giá thành và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thương trường.