Khó xử lý hình sự hành vi buôn lậu, gian lận thương mại

• Đường đi của lô hàng hơn 9 tỷ đồng lọt cửa Hải quan3
• Né Hải quan, 4 tấn mỹ phẩm khai là quần áo bảo hộ lao động
• Chống hàng lậu phải từ ‘cửa’ Hải quan

Từ đầu năm đến giữa tháng 2-2016, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh tiếp tục phát hiện 187 vụ vi phạm về XNK với giá trị hàng hóa hơn 57 tỷ đồng. Trong đó, có 5 vụ buôn lậu, 29 vụ gian lận thương mại.

Để xử lý, Cục Hải quan thành phố đã nhiều lần trao đổi với Viện Kiểm sát nhân dân cùng cấp về những vụ vi phạm pháp luật đã phát hiện để xem xét dấu hiệu hình sự. Tuy nhiên, việc xử lý hình sự đối với buôn lậu vẫn hết sức khó khăn. Thực trạng này khiến buôn lậu qua các cửa khẩu của thành phố vẫn phức tạp, ngày càng tinh vi và có dấu hiệu coi thường pháp luật.

Đầu tháng 2-2016, Cục Hải quan thành phố đã có văn bản trao đổi với Viện Kiểm sát nhân dân thành phố về trường hợp vi phạm của Công TNHH TM&DV TCGN ở quận 9. Lý do được phía Hải quan đưa ra là công ty này khai báo nhập khẩu mặt hàng động cơ thủy các loại và thùng đựng dầu của máy thủy đã qua sử dụng với số lượng 48 cái.

Kết quả kiểm tra thực tế và căn cứ vào kết quả giám định của Trung tâm kỹ thuật - đo lường - chất lượng 3 (Trung tâm 3), hàng hóa thực nhập lại là 10 động cơ đốt trong, 3 lốc máy, 10 hộp số, 38 thùng nhiên liệu… chất lượng còn lại từ 40-70%, thuộc mặt hàng cấm nhập khẩu.

Tại Hải quan sân bay Tân Sơn nhất, Công ty TNHH Thương mại dịch vụ tin học PV ở quận 5 mở tờ khai nhập khẩu lô hàng thực phẩm chức năng, gồm 3 mục hàng thuộc diện phải qua kiểm tra chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm.

Sử dụng máy soi container để ngăn chặn buôn lậu, gian lận thương mại.

Kết quả kiểm tra chất lượng của Trung tâm 3, lô hàng này chỉ có 1 mục hàng đủ chất lượng nhập khẩu, 2 mục hàng còn lại không đảm bảo yêu cầu. Nhưng khi có kết quả kiểm tra lô hàng nhập khẩu, Hải quan Tân Sơn Nhất mời DN đến giải quyết, song chủ hàng lại đề nghị cho kiểm tra chất lượng lại lần 2.

Sau nhiều lần đôn đốc nộp kết quả kiểm tra, công ty này cho người đến Hải quan sân bay Tân Sơn Nhất nộp bổ sung bản chính giấy xác nhận đạt yêu cầu nhập khẩu của Trung tâm 3 với kết luận “lô hàng đạt yêu cầu nhập khẩu”.

Nghi ngờ có sự giả mạo, Hải quan sân bay Tân Sơn Nhất đã đề nghị Trung tâm 3 xác minh. Liền sau đó, Trung tâm 3 khẳng định chưa phát hành bất cứ xác nhận đạt yêu cầu nhập khẩu nào với 2 mục hàng của Công ty TNHH Thương mại dịch vụ tin học PV. Dù biết rõ công ty này đã giả mạo thông báo của Trung tâm 3 với kết quả lô hàng đạt chất lượng nhập khẩu để nộp cho cơ quan Hải quan, chủ hàng cũng đã ngang nhiên tiêu thụ hàng hóa được giao bảo quản trong lúc chờ xử lý.

Khó khăn trong xử lý hình sự với buôn lậu nên DN lờn mặt viện ra đủ thứ lý do để chối bỏ hàng vi phạm, nhất là những mặt hàng cấm. Khi Hải quan cảng Hiệp Phước khám xét, phát hiện 2 container nặng 37 tấn hàng nhập khẩu chứa đầy máy lạnh đã qua sử dụng, là mặt hàng cấm nhập khẩu.

Lô hàng này do Công ty TNHH MTV TM DHT đứng tên mở tờ khai, nhưng sau khi mở tờ khai, DN không làm thủ tục, mà từ chối nhận hàng với lý do phía nước ngoài gửi nhầm. Nghi vấn lô hàng có dấu hiệu bất thường, Hải quan cảng Hiệp Phước nhiều lần mời DN đến để làm rõ, nhưng DN vẫn cố tình tránh né khiến Hải quan phải tự tiến hành khám xét để xác định hướng xử lý.

Tương tự, khi tiến hành kiểm tra, giám sát đột xuất, Hải quan cảng Cát Lái cũng đã phát hiện 3 DN nhập lượng lớn hàng tiêu dùng gồm 3 container sữa, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng… từ Hoa Kỳ về cảng Cát Lái, có dấu hiệu gian lận thương mại. Sau khi mở tờ khai, các DN vẫn không làm thủ tục để thông quan hàng hóa. Nhiều lần được Hải quan yêu cầu, nhưng cũng phải sau gần 2 tuần, biết bị lộ các DN này mới tiến hành việc khai báo bổ sung.

Trong đó có trường hợp khai bổ sung đến 4 lần, với chủng loại, số lượng hàng hóa khai tăng thêm rất lớn. Trường hợp của Công ty TNHH XNK ANB tuy chỉ khai bổ sung thêm 3 lần, nhưng mức khai tăng đã cao gấp hơn 6 lần so với khai báo ban đầu. Dù vậy, khi kiểm tra thực tế lô hàng, Hải quan phụ trách cảng Cát Lái vẫn phát hiện còn đến hơn 10 dòng hàng không được DN khai báo với giá trị hàng vi phạm khoảng 5,6 tỷ đồng.

Theo Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh, các vụ vi phạm có trị giá lớn, gian lận thuế… trên đều được Hải quan trao đổi với Viện Kiểm sát để xem xét dấu hiệu hình sự, song có thể xử lý hình sự để răn đe được hay không thì còn tiếp tục phải chờ!