Chọn giải pháp liên doanh để không giải thể

Hợp tác xã từng có xã viên là đại biểu Quốc hội

Từ Hà Nội, về đất mộc thành Nam chưa đến 2 giờ. Đi hết đường cao tốc Pháp Vân – Ninh Binh, rẽ vào quốc lộ 10 đi hơn chục kilomet gặp những tấm biển đề “đồ gỗ”, “đồ thờ”. Đoạn quốc lộ 10 qua xã Yên Ninh chỉ vài kilomet, nhưng dọc hai bên đường là các cửa hàng bán đồ gỗ, là các công ty sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ.

Hoàn thiện sản phẩm tại HTX thủ công mỹ nghệ Đồng Tâm.

Khác hẳn với sự thích ứng nhanh của các hộ gia đình, các doanh nghiệp khi gắn sản xuất với kinh doanh, HTX Đồng Tâm ở tít trong làng. Thoáng nhìn cơ ngơi này cũng dễ nhận biết đây là “chứng tích” còn sót lại của thời bao cấp. Nhà văn phòng, xưởng sản xuất đều cũ kỹ, tường tróc lở… Đến cả bộ bàn ghế với những chiếc ghế đẩu thông dụng cách đây mấy chục năm vẫn đang hiện hữu ở đây. Ông Ninh Văn Chiêu, Phó Chủ nhiệm HTX cho biết, nó là sản phẩm do sinh viên các trường nghề đến đây thực hành đóng.

Ông Chiêu là xã viên HTX Đồng Tâm từ năm 1966. Để trở thành xã viên, ông phải học nghề 2 năm và đóng góp 30đ (tương đương với nửa tháng lương cơ bản hồi đó). HTX có tuổi đời 54 năm, thì ông gắn bó với nó 48 năm nên mọi thăng trầm, ông đều thuộc lòng. Thời kỳ đỉnh cao, HTX có trên 200 xã viên. Còn nay, số xã viên là 24 người. Chỉ có 24 người, nhưng HTX chỉ bố trí đủ việc cho 1/2. Ấy thế nhưng hoạt động của HTX này vẫn được duy trì với: Chi bộ, ban chủ nhiệm, công đoàn. Điều đáng ngạc nhiên nữa là, từ năm 1997 đến nay, HTX này đã đào tạo thực hành cho mấy trăm lượt học viên các trường nghề như: Trường dạy nghề xây dựng Nghệ An; Trường Trung cấp Xây dựng số 2 (Bộ Xây dựng); Cao đẳng Nông lâm Đông Bắc (Quảng Ninh); Cao đẳng Nghề kỹ thuật mỹ nghệ Việt Nam…

Chỉ vào những cỗ máy đặt trong xưởng, ông Chiêu cho biết, nó có giá trị hơn một tỷ đồng do một trường dạy nghề đầu tư. Không phải ngẫu nhiên các trường dạy nghề ở miền Bắc lại liên kết đào tạo với HTX mà bởi, tiếng tăm lẫn bề dày đáng nể của nó. Cũng như nhiều nghề tiểu thủ công nghiệp khác, học phải đi đôi với hành. Nghề mộc cũng vậy. Những người thợ giỏi, những nghệ nhân nổi danh trong giới nhiều người sinh ra ở làng nghề La Xuyên.

Khi HTX thành lập năm 1960, nhiều người trong số họ đã gia nhập. Họ vừa làm nghề, vừa truyền nghề và nhiều lớp thợ giỏi xuất thân từ đây. Việc nghệ nhân Dương Văn Tính, xã viên của HTX này là đại biểu Quốc hội cho thấy, uy tín của HTX Đồng Tâm cũng như đóng góp của các xã viên đã được ghi nhận.

Theo ông Chiêu, việc liên kết đào tạo với các trường nghề với quy trình: đào tạo thực hành do chính các xã viên thực hiện và gửi vào các hộ gia đình đã giúp học viên tiếp cận được cái gốc của nghề lẫn áp dụng công nghệ hiện đại. Dù được các trường nghề tin tưởng, gửi gắm đào tạo học viên song vấn đề giải thể HTX này được đưa ra trong cuộc họp của Đảng uỷ xã Yên Ninh kỳ họp mở rộng hồi tháng 5. Tại sao?

Liên doanh với doanh nghiệp có chủ 3 đời là nghệ nhân

Ông Dương Văn Sỹ, Đảng ủy viên, Phó Bí thư Chi bộ, Chủ nhiệm HTX Đồng Tâm cho biết, trong cuộc họp với sự tham gia của Đảng uỷ xã; Bí thư chi bộ các thôn; Bí thư các hội, đoàn thể; Bí thư các HTX (xã Yên Ninh hiện có 3 HTX nông nghiệp, 1 HTX tiểu thủ công nghiệp) đã đặt ra 3 vấn đề: 1, tổ chức đại hội HTX; 2, liên doanh; 3, giải thể và được biểu quyết 100%. Vẫn theo ông Sỹ, việc tổ chức đại hội xã viên không thực hiện được vì số lượng xã viên quá ít, không có người trẻ tuổi để bầu vào Ban chủ nhiệm. Còn giải thể HTX thì không nên.

Lý giải việc này, ông Sỹ cho rằng, HTX Đồng Tâm gắn với làng nghề La Xuyên, với thương hiệu mộc Ý Yên. Không thể vì thiếu nhân sự mà xoá sổ nó được. Thế nên, Ban chủ nhiệm HTX đã họp các xã viên và thống nhất chọn phương án liên doanh. Khi vấn đề này đưa ra, có một vài doanh nghiệp trên địa bàn đánh tiếng tham gia và Công ty cổ phần La Xuyên Vàng được chọn.

Lý do công ty này được chọn bởi: Giám đốc Công ty là ông Dương Văn Hiền có ông nội là một trong 18 nghệ nhân được phong danh hiệu đầu tiên của nước ta, là một trong những người đặt nền móng xây dựng HTX mộc Đồng Tâm; bố ông Hiền cũng là nghệ nhân, từng là Chủ nhiệm HTX và bản thân ông Hiền đã được phong tặng danh hiệu “Bàn tay vàng”. Với một doanh nghiệp kinh doanh cùng ngành nghề, lại có truyền thống gia đình gắn bó với nghề mộc, với HTX nên các xã viên thống nhất chọn làm đối tác liên doanh. Tuy nhiên, sau khi hai bên ký hợp đồng hợp tác liên doanh thì nảy sinh một số vấn đề, gây khó khăn cho việc thực hiện kế hoạch sản xuất, kinh doanh.

Nói về việc HTX Đồng Tâm liên doanh với doanh nghiệp, ông Đinh Ngọc Chiến, Bí thư Huyện ủy Ý Yên cho biết, ông ủng hộ phương án này. HTX Đồng Tâm là HTX tiểu thủ công nghiệp duy nhất của huyện, quan điểm của ông là tạo điều kiện tốt nhất cho các thành phần kinh tế phát triển, nhất là doanh nghiệp nhỏ, làng nghề. Mới đây, ông nhận được đơn kiến nghị của HTX với mong muốn được độc lập, tự chủ trong sản xuất và thực hiện liên doanh để xây dựng cơ sở vật chất, phát triển nghề mộc. Hiện tại, ông đã chuyển đơn cho UBND huyện để xem xét, hướng dẫn thực hiện.

Ông Ninh Giáp Thắng, Chủ tịch UBND xã Yên Ninh cho biết, vừa qua Đảng ủy xã cho chủ trương HTX liên doanh để phát triển sản xuất. Tuy nhiên, kế hoạch cụ thể HTX phải xây dựng báo cáo UBND xã, Phòng Công thương huyện. Thế nên, việc HTX tự ý ký kết hợp đồng liên doanh với Công ty cổ phần La Xuyên Vàng là chưa hợp lý.

Ngày 12/12, trao đổi với ông Nguyễn Minh Tuấn, Trưởng phòng Chính sách Pháp luật, Liên minh HTX Việt Nam, chúng tôi được biết, theo Điều 5, khoản 3, Luật HTX, việc HTX giải thể, hoạt động hay liên doanh là quyền của HTX thông qua đại hội thành viên, Đảng ủy, UBND không can thiệp. HTX có quyền góp vốn, mua cổ phần, thành lập doanh nghiệp nhằm mục tiêu hỗ trợ hoạt động HTX đúng ngành nghề. Điều kiện góp vốn cũng đã được quy định trong Nghị định hướng dẫn thi hành Luật HTX.