Việt Nam được lợi gì khi tham gia TPP?

Thứ Tư, 07/10/2015, 08:10

21h20 phút tối 6/10, đoàn đàm phán Hiệp định Thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã đáp máy bay về đến Việt Nam trong không khí hân hoan vì đã đạt được thoả thuận cho một Hiệp định thương mại mang tính lịch sử.

Phóng viên đã có cuộc trao đổi ngắn với ông Trần Quốc Khánh – Thứ trưởng Bộ Công thương, Trưởng đoàn đàm phán.

PV: Xin Thứ trưởng cho biết không khí của vòng đàm phán lần này?

TT Trần Quốc Khánh: Rất khẩn trương để có được kết quả cuối cùng. Đến nửa đêm mùng 4, rạng ngày mùng 5/10 ta mới kết thúc đàn phán dệt may với Hoa Kỳ và Mexico. 3h30 ta kết thúc đàm phán với Hoa Kỳ về quyền sở hữu trí tuệ. 4h20 cuộc đàm phán Hoa Kỳ với Nhật mới kết thúc.

PV: Trong phiên làm việc này, thời gian họp báo liên tục bị lùi lại, cho thấy đàm phán rất căng thẳng. Xin Thứ trưởng cho biết cá nhân ông cho rằng đâu là thời điểm quyết định và vấn đề gì là gay cấn nhất?

TT Trần Quốc Khánh: Thời điểm nút thắt nhất là khi tìm kiếm thỏa thuận cho vấn đề thời gian bảo hộ độc quyền sinh dược. Chiều 4/10, khi chúng tôi nhận thấy các nước gần như đạt được thỏa thuận nội dung này thì chúng tôi biết chắc sẽ đạt được thỏa thuận TPP.

PV: Vậy lợi ích lớn nhất của Việt Nam trong TPP là gì?

TT Trần Quốc Khánh: Ta có cơ hội xuất khẩu tốt hơn, có cơ hội tham gia hơn vào chuỗi cung ứng hình thành trong khu vực TPP, thêm cơ hội thu hút đầu tư nước ngoài, tạo thêm công ăn việc làm, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu của mình để không bi phụ thuộc quá mức vào thị trường Đông Á. Ta có thêm khả năng mở rộng thị trường sang Hoa Kỳ và cùng với FTA với EU, thị trường xuất khẩu đã được mở rộng hơn rất nhiều so với trước.

PV: Vậy khó khăn lớn nhất là gì, thưa Thứ trưởng?

TT Trần Quốc Khánh: Khó khăn lớn nhất là sức ép cạnh tranh. Nhưng đây không phải lần đầu ta hội nhập, ta đã có hành trang 20 năm, nên tôi cho rằng cho ta đủ sức tiến vào cuộc chơi mới này. Tuy nhiên, nông nghiệp, trong đó chăn nuôi sẽ khó khăn. Lúc này kết quả đàm phán chưa được công bố, nhưng chúng tôi xin khẳng định chăn nuôi sẽ có ít nhất 10 năm để chuẩn bị trước khi thuế về 0. Hy vọng trong lúc đó, ta nỗ lực tái cơ cấu nông nghiệp để sức cạnh tranh lớn lên, chiến thắng trên sân nhà. Không có lý do gì ta là nước nông nghiệp mà không thắng trong sản phẩm nông nghiệp.

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh tại sân bay.

PV: Vậy làm sao để DN trong nước tận dụng được lợi thế từ TPP?

TT Trần Quốc Khánh: Rất khó trả lời câu hỏi này, vì mỗi doanh nghiệp nhìn vào TPP một góc độ khác nhau. Không thể có một câu trả lời chung cho DN thủy sản hay dệt may. Mỗi doanh nghiệp có câu trả lời riêng. Tuy nhiên các DN năng động, nếu họ có tư duy đúng, tiến công, cộng với sự hỗ trợ của Nhà nước, thì tôi nghĩ họ sẽ thành công. Nhưng DN phải xác định họ tự làm được trước khi cần Nhà nước hỗ trợ.

PV: Lãnh đạo nhiều quốc gia cho rằng việc kết thúc đàm phán TPP là một dấu mốc lịch sử. Vậy điểm nhấn nào khiến TPP được gọi như vậy?

TT Trần Quốc Khánh: Rất nhiều bộ trưởng TPP nói đây là hiệp định lịch sử. Đấy là quan điểm của họ. Còn cá nhân tôi nhận thấy TPP là hiệp định có tính bước ngoặt, vì là khu vực thương mại tự do lớn nhất từ trước đến nay, bao gồm 12 nước. ASEAN cũng chỉ 10 quốc gia. Hơn nữa TPP chiếm 40% kinh tế và 30% thương mại toàn cầu. Do vậy, có thể nói đây là thời khắc rất quan trọng trong lịch sử thương mại thế giới.

PV: Ngoài quy mô lớn thì TPP có nội dung gì khác biệt so với các FTA trước đây?

TT Trần Quốc Khánh: So với trước đây thì phạm vi cam kết của TPP rộng lớn hơn và mức độ sâu hơn. Đây là điển hình của các FTA thế hệ mới, không chỉ các vấn đề truyền thống như thương mại, đầu tư, dịch vụ mà còn nhiều vấn đề phi truyền thống như doanh nghiệp nhà nước - lần đầu tiên được bàn đến trong một khu vực thương mại tự do.

PV: Các ngành dệt may, da giầy có thách thức và cơ hội ra sao?

TT Trần Quốc Khánh: Cơ hội cho các ngành này rất lớn, vì thuế nhiều, thị trường như Mỹ về 0. Còn thách thức là khả năng nắm bắt được cơ hội.

PV: Xin Thứ trưởng cho biết vai trò của đoàn Việt Nam trong những ngày đàm phán cuối cùng này?

TT Trần Quốc Khánh: Ta nỗ lực để cùng các nước kết thúc vấn đề đàm phán đa phương. Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng lần này đã có nhiều cuộc gặp rất quan trọng như với Bộ trưởng Mexico, Hoa Kỳ. Trong các cuộc gặp cấp Bộ trưởng, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng đã thoả thuận được các vấn đề thì các cấp dưới mới đàm phán tiếp được.

PV: Được biết các thoả thuận về dệt may Việt Nam đạt được khá sớm. Vậy cụ thể ra sao?

TT Trần Quốc Khánh: Thỏa thuận dệt may đạt được rạng sáng ngày 5/10. Đó là thỏa thuận cân bằng, có lợi cho Việt Nam, đồng thời chấp nhận được cho các nước TPP.

PV: Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng động lực cải cách thể chế là quan trọng nhất khi ta tham gia các FTA, đặc biệt là TPP. Quan điểm của ông về vấn đề này ra sao?

TT Trần Quốc Khánh: Chính xác. Tôi nghĩ như hồi WTO, TPP đưa ra các tiêu chuẩn rất cao về minh bạch hóa, chống tham nhũng, tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, nó bắt buộc các quan chức nhà nước thay đổi tư duy quản lý, lấy lợi ích của doanh nghiệp, người dân làm trọng tâm phục vụ. Đó là sức ép để bộ máy quản lý hành chính vượt qua bằng được.

PV: Vậy dự kiến TTP sẽ được ký chính thức lúc nào?

TT Trần Quốc Khánh: Chúng tôi kỳ vọng được ký chính thức vào khoảng đầu tháng giêng 2016.

PV: Xin cảm ơn ông!

V.H (ghi)