Hơi thở đương đại trên nền di sản

Thứ Hai, 05/02/2024, 09:25

Trong năm 2023 và những ngày đầu năm 2024 này, rất nhiều tour di sản ở Hà Nội ra đời, thu hút đông đảo khách du lịch. Đó là cách chúng ta đang khai thác các giá trị của di sản để phát triển công nghiệp văn hóa.

Hà Nội trở thành một điểm đến hàng đầu thế giới cũng chính bởi sự hấp dẫn của mảnh đất ngàn năm văn hiến đang được khoác một màu áo mới, mang màu sắc đương đại để tiếp cận công chúng.

Trong những ngày chuẩn bị đón chào năm mới Giáp Thìn, Hà Nội ra mắt thêm một tour du lịch khám phá di sản đền Ngọc Sơn mang tên “Ngọc Sơn - Đêm huyền bí”. Điểm khác biệt của tour du lịch này là sự kết hợp giữa kiến trúc cổ kính của di tích quốc gia đặc biệt đền Ngọc Sơn và các nghi lễ, truyền thuyết dân gian được lưu truyền tại di tích. Chương trình sử dụng âm thanh, ánh sáng, công nghệ trình chiếu hiện đại kết hợp các màn trình diễn để truyền tải đến du khách những giá trị văn hóa truyền thống theo một cách mới.

các tour di s%3fn thu hút r%3ft nhi%3fu khách du l%3fch.jpeg -0
Các tour di sản thu hút rất nhiều khách du lịch.

“Ngọc Sơn - Đêm huyền bí” được chia làm năm chủ đề chính, tương ứng với các khu vực kiến trúc riêng biệt của di tích đền Ngọc Sơn, bao gồm: Lễ ban chữ thánh hiền - tại khu vực Tháp Bút; nghi thức đón linh khí của trời đất - tại khu vực cầu Thê Húc và Đắc Nguyệt Lâu; truyền thuyết Vua Lê Lợi trả gươm - tại khu vực mặt hồ phía trước Đình Trấn Ba; nghi lễ cầu An - trong khu vực đền chính; tham quan phòng trưng bày tiêu bản Rùa Hồ Gươm và vãn cảnh đền, giúp họ hiểu sâu hơn về một di sản đặc biệt giữa lòng thủ đô.

hình %3fnh tour dêm %3f hoàng thành thang long.jpg -0
Hình ảnh tour đêm ở Hoàng Thành Thăng Long.

Đó cũng là hướng đi của Ban quản lý di tích Hà Nội trong thời gian qua, khai thác các giá trị của di sản, biến nó  trở thành những sản phẩm du lịch để tiếp cận công chúng.

Trước đó, năm 2023, tour đêm Văn Miếu ra đời. Với sự hỗ trợ của công nghệ ánh sáng, Văn Miếu đêm lung linh, huyền ảo. Ở đó, khán giả sẽ được tìm hiểu về bia tiến sĩ nhờ sự hỗ trợ của công nghệ trình chiếu mapping tiên tiến. Hai tấm bia được khởi dựng đầu tiên đặt tại hai bên giếng Thiên Quang trở thành những màn hình ấn tượng không chỉ giới thiệu danh sách các nhà khoa bảng Việt Nam trong suốt gần 4 thế kỷ, trải qua các triều Lê Mạc và Lê Trung Hưng mà còn giới thiệu số lượng thí sinh qua mỗi kỳ thi, các dạng bài thi, các chức quan tham gia một kỳ thi hay các ân điển mà tiến sĩ tân khoa nhận được.

Không gian tiếp theo trong hành trình trải nghiệm tour đêm Văn Miếu - Quốc Tử Giám là khu Đại Thành hay còn gọi là khu Bái đường. Tại đây, khách tham quan sẽ được trải nghiệm công nghệ thực tế ảo, mới lạ, thú vị. Điểm chạm cuối cùng trong hành trình khám phá di sản Văn Miếu là trình chiếu mapping 3D theo chủ đề “Tinh hoa đạo học”. Toàn bộ tiền đường trên sân khấu Thái học sẽ biến thành một màn hình khổng lồ, giúp cho khách tham quan khám phá những giá trị tinh túy nhất trong đạo học của người Việt.

Giám đốc Trung tâm Hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu cho biết: “Trong bối cảnh Hà Nội đang đẩy mạnh phát triển công nghiệp văn hóa, tham gia mạng lưới các thành phố sáng tạo và triển khai chuyển đổi số, chúng tôi xác định, trên nền tảng giá trị di sản Văn Miếu - Quốc Tử Giám cần phải xây dựng sản phẩm văn hóa du lịch ứng dụng công nghệ hiện đại, sáng tạo”.

Phó chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia Đặng Văn Bài tự hào khẳng định: “Sự kiện Văn Miếu - Quốc Tử Giám ra mắt sản phẩm văn hóa du lịch trên nền tảng công nghệ số được coi là một hình mẫu, là mô hình điểm để bảo tồn di sản văn hóa. Đây cũng là một mô hình giúp cho chúng ta phát triển các không gian sáng tạo của Thủ đô, nhất là khi Thành phố được ghi nhận là một trong những thành phố sáng tạo của UNESCO trong lĩnh vực thiết kế vào năm 2019. Tại những không gian sáng tạo này, công chúng được trải nghiệm tour đêm, giúp cho khách du lịch ở lại với Hà Nội lâu hơn...”.

khám phá van mi%3fu- qu%3fc t%3f giám ban dêm.jpg -0
Khám phá Văn Miếu - Quốc Tử giám ban đêm.

Tour đêm Hoàng thành Thăng Long cũng là một điểm nhấn thú vị cho những người yêu di sản. Khác với những chuyến du lịch thông thường, tour đêm “Giải mã Hoàng Thành Thăng Long” là chương trình du lịch trải nghiệm đặc biệt. Hoàng thành Thăng Long là di sản văn hóa thế giới giữa lòng thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến. Khu di sản có bề dày lịch sử hơn 1.300 năm với những di tích, di vật độc đáo. Tuy nhiên, những cung điện nguy nga tráng lệ của Hoàng cung xưa hầu như không còn nữa, chỉ còn lại các dấu tích khảo cổ học trong lòng đất. Vì vậy để giới thiệu và kể những câu chuyện hấp dẫn về một Hoàng thành từng hiện hữu trong lịch sử là bài toán khó luôn được đặt ra đối với Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội.

Tour đêm “Giải mã Hoàng thành Thăng Long” ra đời là hướng tìm tòi sáng tạo để xây dựng những sản phẩm du lịch mới, hấp dẫn hơn, dựa trên những di tích, di vật tưởng chừng như đã rất quen thuộc với du khách. Tham quan Hoàng Thành vào ban ngày có lẽ nhiều du khách đã từng đến. Nhưng trải nghiệm Hoàng thành về đêm lại là một cảm giác rất khác lạ và mới mẻ.

Hành trình trải nghiệm tour đêm “Giải mã Hoàng Thành Thăng Long” kéo dài khoảng 1,5 giờ, có lộ trình bắt đầu từ Đoan Môn - cửa dẫn vào Cấm thành, nơi ở và làm việc của nhà vua xưa kia; tại đây du khách trải nghiệm không gian Hoàng thành xưa, thưởng thức điệu múa hoàng cung ngay trên những dấu tích khảo cổ học độc đáo; tiếp tục chiêm ngưỡng những hiện vật, cổ vật quý giá được tìm thấy tại Hoàng thành Thăng Long trong nhà trưng bày với chủ đề “Thăng Long Hà Nội - Lịch sử nghìn năm từ lòng đất”; dâng hương tưởng nhớ các bậc tiên đế tại điện Kính Thiên.

khám phá nhà tù  h%3fa lò t%3f nh%3fng câu chuy%3fn xúc d%3fng.jpg -0
Khám phá nhà tù Hỏa Lò từ những câu chuyện xúc động.

Điểm tham quan cuối cùng trong lộ trình tour đêm là Khu khảo cổ 18 Hoàng Diệu. Tại đây, sau nhiều năm khai quật, các nhà khảo cổ đã tìm được hàng triệu hiện vật có niên đại xen lẫn nhau, chồng xếp lên nhau qua suốt 1.300 năm. Trên thế giới, rất hiếm có thủ đô một nước mà trong lòng đất còn bảo tồn được một quần thể di tích, di vật mang bề dày lịch sử - văn hóa lâu  dài và có các tầng văn hóa chồng xếp, nối tiếp nhau một cách khá liên tục như thế. Đây là một đặc điểm nổi bật, góp phần tạo nên giá trị to lớn và tính độc đáo của khu di tích.

Ngoài ra, Hà Nội còn có nhiều tour khám phá di sản thú vị khác như tour “Đêm linh thiêng” ở nhà tù Hỏa Lò. Đây là tour du lịch ra đời sớm nhất và là một trong những tour khám phá hot nhất Hà Nội hiện nay, vé thường phải đặt trước cả tháng. Tại Bảo tàng Văn học có tour du lịch văn học “Chữ Tâm, chữ Tài”. Đây là tour khám phá những giá trị đặc sắc của văn học Việt Nam qua các thời kỳ văn học Cổ - Trung đại đến nay, một điểm đến yêu thích của những người yêu văn chương. Ngoài ra, Hà Nội còn có tour đêm khám phá Hà Nội bằng xe buýt 2 tầng, tour khám phá phố cổ, phố đi bộ, phố ẩm thực đêm Đảo Ngọc - Ngũ Xã, phố đi bộ Hồ Gươm...

Việc đổi mới tư duy, khai thác các tour di sản là một xu hướng tất yếu để di sản thực sự được sống trong lòng đương đại. Với cách làm mới mẻ, ứng dụng công nghệ và những lợi thế về chất liệu, về truyền thống, chúng ta hoàn toàn có thể khai thác tối đa các giá trị di sản để phát triển kinh tế. Hà Nội là thành phố nằm trong mạng lưới thành phố sáng tạo của Unesco, với truyền thống về văn hóa, lịch sử lâu đời, chúng ta sẽ có những cơ hội phát triển bền vững nếu biết tận dụng các giá trị của di sản và phát triển, làm mới nó để thu hút khách tham quan.

Những ngày cuối năm 2023, ngành du lịch Hà Nội liên tiếp nhận được những tin vui. Trong lễ trao Giải thưởng du lịch thế giới, Hà Nội lần thứ 2 được vinh danh là “Điểm đến thành phố hàng đầu thế giới cho kỳ nghỉ ngắn ngày”. Ở cấp độ khu vực, thủ đô cũng nằm trong nhóm dẫn đầu châu Á ở cả 4 hạng mục “Điểm đến du lịch hàng đầu”. “Điểm đến du lịch hàng đầu cho kỳ nghỉ ngắn ngày”, “Điểm đến thành phố ẩm thực mới nổi tốt nhất” và “Cơ quan quản lý du lịch thành phố hàng đầu”. Năm 2023 cũng ghi dấu mốc lần đầu Hà Nội có đại diện nhà hàng được gắn sao Michelin.

Chắc chắn, những giải thưởng, vinh danh của ngành du lịch thế giới và khu vực dành cho Hà Nội một phần lớn đến từ chính những sản phẩm du lịch mà Hà Nội đang khai thác từ di sản, những sản phẩm mang hơi thở đương đại trên nền di sản. Đó là con đường bền vững để phát triển công nghiệp văn hóa và góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới.

Hà Nội hiện đang sở hữu nguồn tài nguyên du lịch phong phú với gần 6.000 di tích lịch sử văn hóa và 1.793 di sản văn hóa phi vật thể, trong đó có nhiều điểm đến được vinh danh tầm thế giới và quốc gia như Hoàng thành Thăng Long, di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám, khu Phố cổ Hà Nội - hồ Hoàn  Kiếm, đền thờ Hai Bà Trưng,  đền Sóc, chùa Thầy, chùa  Tây Phương...

Hà Nội cũng có nhiều làng nghề nổi danh như gốm Bát Tràng, dệt lụa Vạn Phúc, sơn mài Hạ Thái, thêu Quất Động... Điều quan trọng là làm thế nào để khai thác tiềm năng của các di sản, biến di sản thành các sản phẩm du lịch để phát triển kinh tế.

Việt Linh
.
.
.