Phát hiện mới về công trình tượng đài Stonehenge

Nghiên cứu mới cho thấy Stonehenge được sử dụng như một nghĩa trang suốt hơn 500 năm, và chỉ người có danh phận cao quý mới được hỏa táng và chôn cất trong khu vực Stonehenge!

Công trình tượng đài bằng đá bí ẩn Stonehenge của nước Anh, theo một nghiên cứu mới, từng được dùng làm nơi chôn cất từ khi nó mới được thành lập và kéo dài suốt mấy trăm năm sau đó. Việc phát hiện niên đại các vật hỏa táng cho thấy việc chôn cất diễn ra rất sớm từ năm 3000 trước CN, khi những công sự bằng đất đầu tiên quanh những tượng đài này được xây dựng lên.

Hoạt động chôn cất tiếp tục diễn ra ít nhất thêm 500 năm nữa, cho đến khi những phiến đá khổng lồ tạo thành một đường tròn bí ẩn được dựng lên. Giáo sư Mike Parker Pearson, Trưởng ban Dự án Khảo cổ Bờ sông Stonehenge (Anh), cho rằng giờ đây chúng ta biết rõ tập tục chôn cất là một phần quan trọng của di tích tượng đài cự thạch Stonehenge trong tất cả các giai đoạn chính của nó.

Trước tới nay, một số nhà khảo cổ mãi cho rằng tập tục chôn cất tại Stonehenge chỉ diễn ra trong khoảng 1 thế kỷ sau đó thôi. “Nói chính xác, Stonehenge là nơi chôn cất ngay từ thuở nó bắt đầu bước vào thời thiên đỉnh, tức khoảng giữa thiên niên kỷ thứ 3 trước CN. Việc chôn cất ghi dấu niên đại thời đó là giai đoạn đá sarsen (tảng cát kết) kéo dài đến hơn 5 thế kỷ sau và chỉ là nơi dành riêng cho người chết mà thôi”, ông Parker Pearson viết trong bài đăng trên tạp chí National Geographic (tháng 6/2008).

Giới nghiên cứu cũng khai quật cả những căn nhà gần đó, tại khu thành Durrington, mà theo họ, chúng có vẻ là nhà công vụ liên quan đến công trình Stonehenge. Parker Pearson cho rằng, người xưa có cách tạo lập hết sức kỳ lạ qua công trình này, lịch sử thế giới chưa từng có bất kỳ công trình nào tương tự được ghi nhận trước đó.

Cảnh quan tổng thể công trình tượng đài bí ẩn Stonehenge theo hình tròn

Ngôi làng này dường như là khu vực dành cho người sống và Stonehenge là đất dành cho tổ tiên của họ. Có ít nhất 300, nhưng ước tính có thể lên đến cả ngàn căn nhà tồn tại bên trong ngôi làng nói trên. Những căn nhà nhỏ bé đó có người ở thường từ giữa mùa đông đến giữa mùa hè hàng năm.

Ngôi làng này cũng bao gồm cả một vòng tròn các cột gỗ gọi tên là “Đường tròn phương Nam”. Nó được xoay theo hướng mặt trời mọc vào giữa mùa đông, đối diện với Stonehenge – được xoay theo hướng mặt trời mọc vào giữa mùa hè. Nghiên cứu được Hội Địa lý Quốc gia Mỹ (NGS, National Geographic Society) hỗ trợ. Tạp chí của NGS cũng cho đăng tải bài có nội dung xung quanh vấn đề này tại khu vực Stonehenge.

Các nhà nghiên cứu cho biết di cảo hỏa táng đầu tiên nhất được biết cho đến nay là một nhóm nhỏ xương và răng được tìm thấy trong những hào nhỏ gọi là Hào Aubrey, và có niên đại từ năm 3030 đến 2880 trước CN. Di cảo hỏa táng có niên đại gần đây nhất đến từ mạn bắc của hào ấy, dường như là một người phụ nữ 25 tuổi, có từ 2570-2340 trước CN. Nếu đúng như vậy, người phụ nữ này chết vào thời điểm những phiến đá sarsen khổng lồ đầu tiên được dựng lên để thành lập Stonehenge.

Theo nhóm nghiên cứu Parker Pearson, đây là lần đầu tiên di cảo hỏa táng lấy từ Stonehenge được xác định niên đại thông qua phương pháp phóng xạ cacbon. Những di cảo hỏa táng này được làm rõ niên đại bởi nhóm Parker Pearson mới đây, nhưng chúng từng được khai quật vào những năm 50 của thế kỷ trước và được lưu giữ tại Viện Bảo tàng Salisbury gần đó.

Trước đó vào thập niên 20 của thế kỷ XX, có 49 bộ hài cốt hỏa táng khác được khám phá ở Stonehenge, nhưng tất cả được chôn trở lại như cũ vì nghĩ không có giá trị khoa học. Các nhà khoa học ước tính có tất cả 240 bộ xương đã hỏa táng được chôn trong chum chứa hài cốt ngay tại khu vực Stonehenge.

Thành viên nhóm nghiên cứu Andrew Chamberlain nghĩ rằng những thi hài được hỏa táng ấy chết hoàn toàn tự nhiên và của một dòng tộc quý phái duy nhất, có lẽ một dòng tộc nắm quyền cai trị đất nước. Một minh chứng là trong giai đoạn đầu hình thành nên Stonehenge chỉ có rất ít hài cốt hỏa táng, số lượng này tăng dần vào các thế kỷ tiếp theo, có lẽ do số con cháu trong dòng tộc gia tăng.

Parker Pearson đồng tình: “Tôi không nghĩ là thường dân có thể được chôn cất tại Stonehenge, và rõ ràng đây là khu vực rất đặc biệt vào thời điểm đó. Một người muốn được hỏa táng và chôn cất tại đó hẳn phải có danh phận cao quý lắm"