Bao giờ Việt Nam ăn Tết lệch với Trung Quốc?

Sau năm 1945, có một thời gian ta không tính lịch âm nữa mà sử dụng một lịch ở vùng phía nam TQ. Đến năm 1967, ta bắt đầu tính một lịch riêng theo múi giờ 7 là múi giờ chứa hầu hết phần đất liền của nước ta.

Việc cải tiến lịch này đã khiến lịch ta so với lịch TQ càng lệch nhau nhiều, nhưng từ năm 1967 đến nay, ta và TQ đã ăn tết lệch nhau, vào các năm 1968, 1969, 1985 và năm 2007 là 4 lần. Điều này dễ hiểu, bởi vì hầu hết phần đất của VN nằm ở múi giờ 7, nếu lấy theo lịch Trung Quốc (múi giờ 8) thì sẽ bị lệch tới 1 giờ.

Nên cần phải tính một lịch riêng theo múi giờ 7 cho phù hợp với vị trí địa lý của nước mình. Trong các năm ăn tết lệch nhau thì năm 1985 VN ăn tết trước TQ cả tháng trời. Chính sự cách nhau 1 tháng này đã có một số ý kiến cho rằng ta làm lịch thiếu khoa học, gây ảnh hưởng đến nông nghiệp bởi lẽ 2 nước chỉ cách nhau 1 múi giờ mà lại có sự chênh lệch lớn như thế?

Nguyên nhân là do đặc điểm của lịch âm có nhuận cả 1 tháng. Trong những lần lịch VN và TQ lệch nhau thì đặc biệt có năm Giáp Tý (1984) theo lịch TQ, tháng nhuận rơi vào tháng 10, cho nên sau tháng 10 là tháng 10 nhuận, rồi mới tới tháng 11, tháng Chạp. Còn theo lịch VN thì tháng nhuận lại rơi vào tháng 2 của năm sau, tức năm  Ất Sửu 1985. Do đó ta ăn tết sớm hơn TQ.

Giải thích cho sự khác nhau này, Học giả Hoàng Xuân Hãn đã viết bài “Năm Ất Sửu con trâu hai đầu”. Ông đã tính thử theo 4 múi giờ của 4 địa điểm khác nhau trên thế giới thì kết quả là 2 cặp điểm có tết cách nhau 1 tháng, giữa từng cặp cách nhau 1 ngày. Theo đó, lịch theo múi giờ 8 của TQ và lịch theo múi giờ 7 của VN đều đúng cho từng nước.

Sự thật các lịch khác nhau một ngày hay cả tháng cũng không ảnh hưởng nhiều tới sản xuất nông nghiệp. Cuối cùng, bao giờ thì VN và TQ lại ăn tết khác nhau? Có khá nhiều năm lịch VN khác lịch TQ, song chỉ xét ngày tết thì tới năm Canh Tuất (2030) và Quý Dậu (2053) hai nước lại ăn tết không cùng ngày