Bảo đảm an ninh dữ liệu và củng cố niềm tin số tại Việt Nam

Ngày 31/12, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia tổ chức Tọa đàm “Bảo vệ dữ liệu cá nhân - quyền và trách nhiệm”.

Đây là hoạt động có ý nghĩa quan trọng, trước thời điểm Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Tọa đàm do Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia chủ trì, dưới sự chỉ đạo của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an. Toạ đàm có sự tham dự của đại diện cơ quan quản lý, chuyên gia pháp lý công nghệ, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và 35 cơ quan thông tấn, báo chí.

Những năm gần đây, dữ liệu cá nhân ngày càng trở thành yếu tố trọng yếu của Chính phủ số và nền kinh tế số. Tuy nhiên, tình trạng thu thập, mua bán và sử dụng trái phép dữ liệu cá nhân diễn ra ngày càng phổ biến, gắn với các hành vi giả danh ngân hàng, doanh nghiệp viễn thông, sàn thương mại điện tử và cơ quan công quyền để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Theo thống kê của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, trong 6 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý 56 vụ việc liên quan đến mua bán trái phép dữ liệu cá nhân, với quy mô hơn 110 triệu bản ghi dữ liệu bị thu thập và giao dịch trái phép. Tình trạng này xuất phát từ nhu cầu thu thập dữ liệu cá nhân để phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh là có thật. Lợi dụng điều đó, nhiều tổ chức, cá nhân đã tiến hành thu thập trái phép dữ liệu để sử dụng cho mục đích riêng.

Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân được Quốc hội thông qua ngày 26/6/2025 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026 đã xác lập rõ các quyền dữ liệu cơ bản của công dân, bao gồm quyền được biết, quyền đồng ý, quyền truy cập, chỉnh sửa và yêu cầu xóa dữ liệu; đồng thời quy định trách nhiệm pháp lý của cơ quan nhà nước, tổ chức và doanh nghiệp trong toàn bộ vòng đời thu thập, xử lý, lưu trữ và chia sẻ dữ liệu. Việc luật chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 được xem là bước ngoặt quan trọng trong bảo vệ quyền riêng tư, bảo đảm an ninh dữ liệu và củng cố niềm tin số tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Đại tá Nguyễn Hồng Quân, Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao nhấn mạnh, quyền được bảo vệ dữ liệu cá nhân - trước đây được hiểu là một phần của quyền riêng tư - nay đã trở thành một quyền độc lập, được pháp luật ghi nhận và bảo hộ. Hiện có khoảng 80% dân số thế giới đang sống trong các khu vực có quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân; Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế này. Việc ban hành Nghị định 13 và tiếp đó là Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân - có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 - là bước đi thể hiện cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong xây dựng một môi trường số an toàn, bảo đảm quyền con người trên không gian mạng.

Tọa đàm là diễn đàn nhằm thiết lập cách hiểu thống nhất về Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, kết nối các chủ thể liên quan và làm rõ các nội dung cốt lõi của Luật; qua đó xác định rõ quyền và trách nhiệm của cơ quan nhà nước, tổ chức, doanh nghiệp và người dân. Đồng thời, tọa đàm tạo không gian đối thoại trực tiếp giữa cơ quan quản lý, chuyên gia và báo chí để định hướng thông tin chính xác, khoa học, dễ hiểu và có tính ứng dụng cao, góp phần chuẩn bị đầy đủ điều kiện để Luật được triển khai thực chất từ ngày 1/1/2026.

Tọa đàm góp phần nâng cao nhận thức xã hội về bảo vệ dữ liệu cá nhân, thúc đẩy việc tuân thủ pháp luật trong môi trường số, từng bước hình thành chuẩn mực chung về quyền dữ liệu trong truyền thông đại chúng, hướng tới mục tiêu xây dựng môi trường số an toàn, minh bạch và đáng tin cậy, với mô hình phát triển.