30% lao động tại các mỏ khai thác vàng là trẻ em

• Khởi động chiến dịch phòng chống lao động trẻ em tại lễ khai mạc World Cup 2014
• Indonesia thực hiện Chương trình xóa bỏ lao động trẻ em
• Vấn nạn lao động trẻ em tại Uzbekistan
• Nạn bóc lột lao động trẻ em gốc Châu Á tại Anh

Câu chuyện của Agaba

Agaba, 15 tuổi là một trong hàng ngàn trẻ em đang làm việc trong những mỏ vàng ở Mubende. Năm ngoái, sau khi mẹ qua đời, Agaba quyết định bỏ nhà đến đây tìm việc làm và là một trong số người lớn tuổi nhất, nhiều "đồng nghiệp" mới lên 8. Agaba làm việc 11 giờ mỗi ngày, trong môi trường có thủy ngân và nước. Đôi tay nhỏ, gầy guộc của Agaba đầy sẹo. Agaba nói rằng, nếu một ngày thời tiết đẹp và may mắn, có thể kiếm được 10.000 shilling, khoảng 2,5USD. Agaba ngủ trong lều dựng tạm bợ cùng tám chàng trai trẻ khác.

Agaba cho biết, trẻ em chủ yếu làm thuê cho các thợ mỏ lớn tuổi. Hầu hết đều không biết về sự nguy hiểm đang phải đối mặt. Agaba thấy một tương lai tốt đẹp khi làm việc trong mỏ vàng hơn là theo học trong các ngôi trường của Chính phủ.

Khoảng 15.000 trẻ em làm việc trong lĩnh vực khai thác vàng ở Uganda.

"Cháu cảm thấy không có tương lai khi phải đi học. Ít nhất là ở đây, cháu có thể làm ra tiền. Công việc tại mỏ là tất cả những gì cháu có. Cháu sẽ làm việc ở đây, sống ở đây, lớn lên và chết ở đây", Agaba cho hay. Tất cả trẻ em làm việc trong các mỏ vàng đều cho rằng, đây là giải pháp giúp họ thoát nghèo và họ may mắn khi tìm được việc làm. Theo thống kê, hơn 60% dân số của Uganda có thu nhập dưới 3USD/ngày. Hệ thống giáo dục nhà nước xuống cấp, thanh niên thất nghiệp ở mức 65%.

Theo đánh giá của Sumo - một công ty nghiên cứu của Hà Lan, lượng vàng do lao động trẻ em khai thác được nhập lậu qua biên giới Uganda, xuất hiện trong những giao dịch quốc tế là con số không nhỏ. "Vấn đề chính là trẻ em chỉ nhìn vào lợi ích trước mắt. Các em kiếm tiền để tồn tại nhưng các mỏ vàng sẽ hủy hoại tương lai các em. Rất khó để các em thoát khỏi công việc lương thấp và nguy hiểm này", Schipper, nhà nghiên cứu cao cấp của Somo nói.

"Vấn đề lao động trẻ em trong các mỏ vàng đã được nhắc đến từ rất lâu. Không ai quan tâm đến các em, cả chính phủ và các công ty", Stephen Turyahikayo, chuyên gia của Trung tâm Nghiên cứu Giải pháp bền vững - một tổ chức phi chính phủ ở Uganda nói.

Trẻ em làm việc tại một mỏ vàng ở Uganda.

"Những gì chúng ta đang nhìn thấy tại các mỏ vàng quy mô nhỏ ở Uganda và khắp châu Phi cũng như phần còn lại của thế giới là hình thức bóc lột lao động trẻ em tồi tệ nhất liên quan đến mặt hàng có giá trị nhất của thế giới. Khai thác vàng đang thiếu kiểm soát và thiếu biện pháp bảo vệ người lao động trong lĩnh vực này. Dường như không thể ngăn chặn trẻ em tham gia vào chuỗi cung ứng vàng toàn cầu. Chúng tôi đã từng tin rằng, lao động trẻ em tại các mỏ vàng đã có thể được loại bỏ từ 10 năm qua. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, đây là bài toán không hề đơn giản", Nadine Osseiran, cán bộ cao cấp tại ILO nói. Theo Nadine Osseiran, có khoảng 1 triệu trẻ em đang làm việc trong các mỏ khai thác vàng trên toàn cầu.

Xuất khẩu vàng từ mỏ thủ công bất hợp pháp tăng mạnh

Theo số liệu thống kê từ Chính phủ Uganda, số lượng vàng xuất khẩu chính thức của nước này giảm mạnh trong những năm gần đây. Tuy nhiên, theo phân tích của Somo, xuất khẩu vàng từ các mỏ thủ công bất hợp pháp lên đến 2,8 tấn/năm. "Thông tin chính thức thì không có ngành công nghiệp khai thác vàng lớn ở Uganda nhưng thực tế cho thấy, giao dịch vàng bất hợp pháp phát triển mạnh. 30% lao động tại các mỏ vàng là trẻ em. Nghiên cứu của chúng tôi thấy rằng, có sự khác biệt lớn giữa số liệu chính thức và thực tế lượng vàng xuất khẩu từ Uganda. Đây là một ngành công nghiệp không được kiểm soát, không có kiểm tra", Irene Schipper nói.

Vàng khai thác từ các mỏ sẽ được thương nhân độc lập mua lại. "Chúng tôi thu mua vàng tại các mỏ, sau đó vận chuyển đến Kampala để bán. Khách hàng của chúng tôi chủ yếu là người Ấn Độ, Trung Quốc và Dubai", một nhà kinh doanh từng theo học chuyên ngành công nghệ thông tin nói. "Chúng tôi mua vàng và không cần quan tâm nguồn gốc của nó. Nếu bạn có vàng, chúng tôi sẽ mua nó. Đó là công việc của chúng tôi", nhân viên một công ty kinh doanh vàng nói.