Thương vụ Mobifone mua AVG: Dư luận chờ đợi gì tại phiên tòa xử 2 cựu Bộ trưởng?

• Phạm Nhật Vũ đã "kiếm" hơn 5.850 tỉ đồng từ "thương vụ AVG" như thế nào?

Ai là người chỉ đạo?

Trong hồ sơ vụ án thể hiện, quá trình điều tra, cựu Bộ trưởng Bộ Thông tin  - Truyền thông (TT-TT) Nguyễn Bắc Son thành khẩn khai báo, nhận thức rõ hành vi phạm tội và nhận trách nhiệm trước pháp luật với vai trò chủ mưu, chỉ đạo thực hiện thương vụ MobiFone mua 95% cổ phần của Công ty AVG. Ông Son xin được hưởng sự khoan hồng của pháp luật.

Nhưng đến giai đoạn truy tố, ông Son chỉ nhận trách nhiệm là người đứng đầu Bộ TT-TT không thừa nhận vai trò chủ mưu, chỉ đạo MobiFone thực hiện dự án như kết luận của cơ quan điều tra.

Bị can Phạm Nhật Vũ - Chủ tịch HĐQT Công ty AVG bị truy tố về tội “Đưa hối lộ”, theo quy định tại Điều 364, khoản 4 BLHS.

Tuy nhiên, trong cáo trạng của VKSND Tối cao đã chỉ ra rằng, trước khi thương vụ mua cổ phần Công ty AVG diễn ra, Mobifone đã có chiến lược tham gia lĩnh vực truyền hình. Để thực hiện chiến lược trên, Mobifone có thể lựa chọn trực tiếp đầu tư mảng truyền hình hoặc mua lại một công ty kinh doanh và cung cấp dịch vụ truyền hình sẵn có.

Vào thời điểm đó, ông Nguyễn Bắc Son - Bộ trưởng Bộ TT-TT đã giới thiệu Công ty AVG và định hướng cho Lê Nam Trà - Chủ tịch Hội đồng thành viên (HĐTV) trong việc thực hiện đầu tư Dự án dịch vụ truyền hình của Mobifone bằng hình thức mua cổ phần của Công ty AVG.

Vì vậy, Mobifone thực hiện Dự án đầu tư dịch vụ truyền hình theo hình thức đầu tư vốn nhà nước mua 95% cổ phần của Công ty AVG với giá trị trên 5.000 tỷ đồng. Theo quy định của pháp luật, đây là dự án nhóm A và thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư, Bộ TT-TT là cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước tại Mobifone có trách nhiệm chỉ đạo Mobifone trong quá trình lập và thực hiện dự án đầu tư dịch vụ truyền hình. Nguyễn Bắc Son, Lê Nam Trà và một số cá nhân tại Mobifone, Bộ TT-TT quyết định phê duyệt dự án đầu tư.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện dự án đầu tư dịch vụ truyền hình, ông Nguyễn Bắc Son và một số cá nhân liên quan đã có hành vi sai phạm trong việc lập dự án đầu tư, đánh giá về tài chính kinh doanh và giá trị của AVG, hiệu quả khi thực hiện dự án, sử dụng kết quả thẩm định giá trị doanh nghiệp trong đàm phán mua cổ phần AVG, trình dự án, quyết định phê duyệt dự án đầu tư.

Đặc biệt, trong quá trình chỉ đạo thực hiện dự án, nhiều bị can đã thực hiện các hành vi trái pháp luật vì những lợi ích vật chất hoặc động cơ vụ lợi khác, gây ra những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Kết quả điều tra đã làm rõ hành vi phạm tội của các bị can.

Cụ thể, ngày 27-1-2015, Lê Nam Trà ra văn bản số 337 trình Bộ TT-TT xin phê duyệt chủ trương đầu tư cho Mobifone đầu tư dịch vụ truyền hình theo phương thức mua lại một hãng truyền hình kỹ thuật số.

Theo sự chỉ đạo của ông Nguyễn Bắc Son, ngày 3-2-2015, Phạm Đình Trọng - Vụ trưởng Vụ quản lý doanh nghiệp - Bộ TT-TT lập phiếu trình đề nghị cho Mobifone được thực hiện chủ trương đầu tư dịch vụ truyền hình theo phương thức trên mà không yêu cầu Mobifone lập dự án đầu tư mới để có căn cứ so sánh, lựa chọn phương án đầu tư.

Cựu Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Bắc Son (ảnh trên) và cựu Chủ tịch Mobifone Lê Nam Trà (ảnh dưới) bị dẫn giải tới tòa.

Đề xuất của Phạm Đình Trọng được ông Nguyễn Bắc Son đồng ý và giao cho ký văn bản trả lời Mobifone. Ngày 6-2-2015, Phạm Đình Trọng đã có văn bản số 408/BTTT-QLDN thống nhất chủ trương đầu tư theo đề xuất của Mobifone.

Tại thời điểm này, giữa AVG và Mobifone chưa tiến hành thảo luận việc mua bán nhưng ngày 5-3-2015, Phạm Đình Trọng đã lập phiếu trình có nội dung: “Công ty AVG đã trao đổi, làm việc với Tổng Công ty Viễn thông Mobifone và thống nhất sẽ chuyển nhượng cổ phần của AVG cho Mobifone”.

Cáo trạng xác định, việc các bị can tại Mobifone thỏa thuận, ký kết hợp đồng chuyển nhượng cổ phần và thực hiện thanh toán tiền cho AVG là theo sự chỉ đạo của ông Nguyễn Bắc Son, họ đều biết dự án chưa được Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư.

Việc sử dụng 100% nguồn vốn của Mobifone để thanh toán cho AVG là không đúng với nội dung khi xây dựng dự án. Bên cạnh đó, để có tiền thanh toán cần phải rút số tiền tiết kiệm trước hạn nên riêng số tiền lãi bị thiệt hại của Mobifone đã là 115 tỷ đồng.

Căn cứ báo cáo tài chính của AVG cùng ý kiến tư vấn, đánh giá của nhiều công ty kiểm toán và lời khai của bị can Phạm Nhật Vũ – nguyên Chủ tịch HĐQT AVG xác định giá trị tài sản của AVG tính đến ngày 31-3-2015 là 3.103 tỷ đồng.

Sau khi trừ đi số nợ phải trả là 1.133 tỷ đồng thì giá trị của AVG chỉ còn 1.970 tỷ đồng. Do vậy, hậu quả thiệt hại cho nhà nước trong vụ án này được xác định là gần 6.500 tỷ đồng bởi số tiền Mobifone đã thanh toán cho AVG là hơn 8.445 tỷ đồng.

Cùng với số tiền lãi bị thiệt hại nói trên, tổng số tiền Mobifone thiệt hại là 6.590 tỷ đồng.

3 triệu USD và 126 cuộc gọi

Trong quá trình điều tra vụ án, cựu Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son đã thừa nhận sai phạm trong việc bút phê chỉ đạo Thứ trưởng Trương Minh Tuấn ký quyết định phê duyệt dự án khi Thủ tướng Chính phủ chưa có quyết định chủ trương đầu tư.

Ông này cũng thừa nhận đã chỉ đạo Lê Nam Trà ký thỏa thuận, hợp đồng chuyển nhượng cổ phần với các cổ đông AVG. Khai nhận về động cơ của mình, cựu Bộ trưởng này cho rằng đó là do mong muốn dự án được thực hiện trước khi nghỉ hưu. Đó sẽ là “dấu ấn” trong nhiệm kỳ công tác và mong muốn “Mobifone và AVG nhớ đến Nguyễn Bắc Son”.

Theo kết luận điều tra của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an, ông Nguyễn Bắc Son khai trong quá trình thực hiện thương vụ mua bán này, nguyên Chủ tịch HĐQT AVG đã nhiều lần liên lạc gọi điện thoại, nhắn tin cho ông để thúc đẩy nhanh chóng việc mua bán, mong muốn ông chỉ đạo để AVG sớm bán được cổ phần.

Hồ sơ vụ án thể hiện trong quá trình thực hiện thương vụ, ông Nguyễn Bắc Son đã gọi cho Phạm Nhật Vũ tổng cộng 126 cuộc điện thoại và 139 tin nhắn để trao đổi về tiến độ, thúc đẩy dự án sớm hoàn thành.

Còn Phạm Nhật Vũ cũng đã gọi cho ông Son 85 cuộc điện thoại, 206 tin nhắn để trao đổi, liên hệ và đề nghị ông Son chỉ đạo cấp dưới sớm thực hiện việc mua bán giữa MobiFone với AVG.

TAND TP Hà Nội – nơi diễn ra phiên tòa.

Cũng theo lời khai của cựu Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son, sau khi hoàn thành dự án MobiFone thanh toán 95% giá trị hợp đồng cho AVG, Phạm Nhật Vũ đến nhà riêng của ông ta tại phố Lý Nam Đế (phường Cửa Đông, quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội) để đưa 3 triệu USD.

Quá trình điều tra, ông Nguyễn Bắc Son chưa tự nguyện nộp lại số tiền đã chiếm đoạt. Ông Nguyễn Bắc Son “có ý thức khắc phục nhưng gia đình không hợp tác để nộp tiền” - cáo trạng nêu rõ.

Trước đó, số tiền 3 triệu USD được ông Son khai nhận đã đưa cho con gái là Nguyễn Thị Thu H. khoảng 10 lần, mỗi lần 300.000 - 400.000 USD nhưng không có tài liệu gì chứng minh.

Cơ quan điều tra đã làm việc với con gái ông Son để làm rõ lời khai trên. Làm việc với cơ quan công an, bà Nguyễn Thị Thu H. thừa nhận có ra Hà Nội thăm bố mẹ vài lần. Ông Son cùng vợ cũng vào TP. Hồ Chí Minh thăm con gái nhưng không nhớ rõ thời gian cụ thể.

Bà H. khai không nhận bất cứ khoản tiền nào từ ông Nguyễn Bắc Son. Cơ quan điều tra đã cho đối chất. Kết quả, bà H. vẫn giữ nguyên lời khai không nhận tiền. Kết luận điều tra cũng xác định căn cứ tài liệu chứng cứ và lời khai những người liên quan chưa có chứng cứ và tài liệu trực tiếp chứng minh việc bà Nguyễn Thị Thu H. nhận và sử dụng tiền của ông Son.

Do vậy, kết luận điều tra cũng cho rằng "không đủ căn cứ xử lý hình sự đối với bà Nguyễn Thị Thu H.". Vì lý do đó, trong phiên tòa xét xử 2 cựu Bộ trưởng cùng 12 bị can khác liên quan đến thương vụ nghìn tỷ này, số tiền 3 triệu USD cũng là một dấu hỏi lớn được dư luận xã hội quan tâm.