Tăng cường chống tham nhũng

• Bước đột phá trong phòng chống tham nhũng

Theo bà Federica Mogherini, Cao ủy về chính sách an ninh và đối ngoại của EU, EU cùng IMF và người dân Ukraine đều kỳ vọng và mong muốn chứng kiến những tiến bộ đáng kể hơn trong cuộc chiến chống tham nhũng ở nước này. Và các thể chế chống tham nhũng phải được phép hoạt động độc lập, đủ quyền lực và nguồn lực để tiến hành điều tra, truy tố và kết án đúng người, đúng tội.

Dư luận cho rằng, Tòa án điều tra những vụ án tham nhũng được coi là mắt xích còn thiếu trong hệ thống thể chế ở Ukraine. Và việc không tuân thủ các cam kết về cải cách chống tham nhũng, trong đó có việc trì hoãn thành lập tòa án kể trên đã khiến Ukraine không thể nhận các khoản cho vay trị giá hàng tỷ USD theo chương trình hỗ trợ của IMF.

Hơn 3 tháng trước (7-12-2017), Tổng Giám đốc IMF Christine Lagarde từng điện đàm với Tổng thống Petro Poroshenko để hối thúc chính quyền Kiev tăng cường các hoạt động chống tham nhũng. Theo đó, duy trì hoạt động độc lập của Cục Chống tham nhũng quốc gia Ukraine (NABU) cùng những thể chế tương tự, và nhất trí thành lập một tòa án chuyên xét xử các vụ tham nhũng.

IMF cũng từng yêu cầu thành viên chính phủ Ukraine phải kê khai tài sản. Theo khuyến nghị của Ủy ban Venice (cơ quan chuyên trách về Hiến pháp của Hội đồng châu Âu), Ukraine phải thành lập một tòa án chống tham nhũng độc lập.

Người biểu tình trưng ảnh luật sư Iryna Nozdrovska.

Người biểu tình trưng ảnh luật sư Iryna Nozdrovska.

Và quyền bổ nhiệm thẩm phán cho tòa án này sẽ được tiến hành dưới sự giám sát của các chuyên gia quốc tế. Nhưng Tổng thống Petro Poroshenko từng tuyên bố, thẩm phán Tòa án điều tra những vụ án tham nhũng phải do người Ukraine bổ nhiệm, không phải các chuyên gia nước ngoài.

Hơn 5 tháng trước (11-10-2017), nhân viên điều tra của Văn phòng Chống tham nhũng quốc gia Ukraine đã bắt Thứ trưởng Quốc phòng và Cục trưởng Cục mua sắm công và cung cấp tài sản vì liên quan đến vụ tham nhũng, khi mua nhiên liệu cho Bộ Quốc phòng. Theo tài liệu của cơ quan điều tra, số tiền bị biển thủ lên tới hơn 149 triệu Hryvnia (trên 5,5 triệu USD).

Tuy không cung cấp danh tính của 2 quan chức kể trên, nhưng theo giới truyền thông, Thứ trưởng Quốc phòng bị bắt là Trung tướng Igor Pavlovsky. Trước đó (tháng 3-2017), cơ quan chức năng đã tìm cách bắt ông Nasirov, người đứng đầu ngành thuế và hải quan Ukraine, vì bị cáo buộc biển thủ công quỹ.

Ngoài ra, ông Nasirov còn bị coi tiếp tay cho Nghị sĩ Oleksandr Onishchenko chiếm đoạt 2 tỷ Hryvnia (khoảng 75 triệu USD), liên quan đến một thỏa thuận khí đốt. Gần 3 năm trước (25-3-2015), Giám đốc cơ quan khẩn cấp quốc gia Ukraine Sergiy Bochkovsky và "Phó tướng" Vasyl Stoyetsky đã bị bắt với cáo buộc tham nhũng, trước sự chứng kiến của giới phóng viên. Vụ bắt giữ diễn ra tại cuộc họp đang được tường thuật trực tiếp trên sóng truyền hình.

Dư luận từng bàn luận cả khi bổ nhiệm lẫn sa thải nữ Thứ trưởng Nội vụ trẻ nhất trong lịch sử Ukraine. Bởi khi bổ nhiệm cựu người mẫu Anastasia Deyeva làm Thứ trưởng Nội vụ (11-11-2016), Bộ trưởng Nội vụ Arsen Avakov từng viết trên Facebook - việc ủng hộ một người trẻ tuổi, làm việc tràn đầy năng lực là xứng đáng. Và nguyên nhân chính mọi người phản đối là vì cô ấy còn trẻ.

Nhưng hôm 27-12-2017, nữ Thứ trưởng Anastasia Deyeva (sinh ngày 2-3-1992) đã bị sa thải vì các vụ tai tiếng về ảnh khỏa thân. Theo tờ Kyiv Post, nữ Thứ trưởng 25 tuổi tự xin từ chức. Phó Thủ tướng Pavlo Rosenko đã xác nhận thông tin này với giới truyền thông, còn Bộ trưởng Nội vụ Arsen Avakov cho biết, bà Anastasia Deeva đã hoàn thành công việc của mình.

Nhiều người nói rằng, tuy tốt nghiệp thạc sỹ Đại học Quốc gia Kiev về Khoa học chính trị năm 2015, và thông thạo 4 thứ tiếng (Anh, Nga, Ukraine và Pháp), nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc Anastasia Deeva trở thành Thứ trưởng trẻ nhất Ukraine.