Báo cáo gây 'sốc' về nạn lạm dụng tình dục trong lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc

Những con số mâu thuẫn

Trong báo cáo hằng năm của UN, Tổng Thư ký Ban Ki-moon nói rằng, các trường hợp lạm dụng tình dục trong lực lượng gìn giữ hòa bình giảm đáng kể, chỉ có 51 trường hợp trong năm 2014, mức thấp nhất kể từ khi UN đưa ra các biện pháp để giải quyết nạn bóc lột và lạm dụng tình dục.

Tuy nhiên, tài liệu nội bộ bị rò rỉ cho thấy, những vụ lạm dụng tình dục do lực lượng gìn giữ hòa bình của UN vẫn ở mức cao. Trong đó, số vụ lạm dụng tình dục tại Congo, Haiti, Liberia và Nam Sudan chiếm 85% các trường hợp lạm dụng tình dục trong lực lượng, 30% liên quan đến trẻ vị thành niên. Mặc dù vậy, con số thực tế có thể cao hơn nhiều.

Lực lượng gìn giữ hòa bình của UN tại thành phố Nyala ở Darfur, Sudan.

Tờ Guardian dẫn lời một nhà nghiên cứu cho biết, nhiều trường hợp nhân viên gìn giữ hòa bình của UN bị lạm dụng tình dục hoặc biết người lạm dụng tình dục nhưng không bị điều tra hay thống kê. Những phát hiện này có vẻ mâu thuẫn với sự đảm bảo của Tổng Thư ký UN và các quốc gia thành viên của UN rằng, có một chính sách không khoan nhượng đối với tất cả các hình thức bóc lột và lạm dụng tình dục. Lực lượng thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình của UN đã bị "đeo đẳng" bởi những cáo buộc lạm dụng tình dục trong quá khứ.

Năm 2006, nhân viên gìn giữ hòa bình tại Liberia và Haiti đã bị cáo buộc ép một cô gái quan hệ tình dục để đổi lấy lương thực. Hai năm sau, các nhà nghiên cứu của tổ chức "Save the Children" cho biết, nhân viên gìn giữ hòa bình ở Bờ Biển Ngà, Nam Sudan và Haiti đã cưỡng hiếp trẻ em ở độ tuổi 13.

Ảnh hưởng đến hình ảnh của Liên hợp quốc

Sau khi báo cáo "nội bộ" bị rò rỉ, nhiều người đã chỉ trích về việc báo cáo thiếu trung thực của UN về thực trạng lạm dụng tình dục trong lực lượng gìn giữ hòa bình tại các "điểm nóng" trên thế giới. Thậm chí còn có ý kiến cho rằng, UN đã không thấy vấn đề nghiêm trọng của nạn bóc lột và lạm dụng tình dục. Bóc lột và lạm dụng tình dục là "nguy cơ nguy hiểm nhất" đối với lực lượng gìn giữ hòa bình trên thế giới.

Một quan chức UN nói rằng, "báo cáo là một tài liệu nội bộ được xây dựng từ khi thành lập nhóm nghiên cứu và chưa bao giờ có ý định công bố với công chúng". 

Tiến sĩ Rosa Freedman, giảng viên cao cấp tại Đại học Luật Birmingham cáo buộc UN đã "phớt lờ" vấn đề rất "nghiêm trọng" này. "Có vẻ như họ đã tìm cách để đưa báo cáo này vào một ngăn kéo và che đậy những gì các chuyên gia cho biết", Tiến sĩ Rosa Freedman nói. 

"Có mâu thuẫn rõ ràng về vấn đề lạm dụng và bóc lột tình dục trong lực lượng gìn giữ hòa bình của UN và những gì mà Tổng Thư ký Ban Ki-moon trình bày trong báo cáo thường niên của mình".

Paula Donovan, Giám đốc của tổ chức phi chính phủ AIDS-Free World nói rằng, những gì phát hiện là "khủng khiếp" đối với tổ chức. 

"Nhiều người không biết nhiều về UN và được giới thiệu thông qua công việc của lực lượng gìn giữ hòa bình cũng như các nhân viên của UN. Vì vậy, khi những người "đại diện" này thực hiện hành vi phạm tội, họ sẽ gây thiệt hại lớn cho uy tín và hình ảnh của UN", Paula Donovan nói. 

Nhà nghiên cứu Mary Creagh kêu gọi UN phải minh bạch với kết quả khảo sát của các chuyên gia để duy trì niềm tin của công chúng.

"Bóc lột và lạm dụng tình dục thực hiện bởi lực lượng gìn giữ hòa bình của UN là không thể chấp nhận. UN đã có nỗ lực trong nhiều năm để giải quyết vấn đề này nhưng điều quan trọng là kết quả đó phải được các chuyên gia độc lập đánh giá khách quan và công bố rõ ràng", cô Mary Creagh nói. 

Ông Anwarul Chowdhury, cựu đại sứ Bangladesh tại UN nhận định, "khi lá cờ của UN xuất hiện ở một quốc gia, điều đó có nghĩa là vai trò, mục đích, Điều lệ của UN sẽ được thực thi: duy trì hòa bình, cải thiện nhân quyền và hỗ trợ phát triển kinh tế và dân chủ. Lực lượng gìn giữ hòa bình là những người bảo vệ người dân ở các quốc gia mà họ phục vụ. Nếu những người bảo vệ trở thành "kẻ săn mồi" thì họ sẽ làm tổn hại đến thanh danh của UN".

Một quan chức của UN lên tiếng bác bỏ cáo buộc báo cáo đã "che đậy sự thật" và khẳng định, UN vẫn cam kết thực hiện chính sách không khoan nhượng với tất cả các hành vi bóc lột, lạm dụng tình dục. Báo cáo của Tổng Thư ký hằng năm về vấn đề này đã được xây dựng dựa trên tình hình thực tế và có ý kiến của một số người đứng đầu các ngành, cơ quan, quỹ, các chương trình của UN. 

Vị quan chức này cho biết thêm, ba mũi nhọn chiến lược của UN để giải quyết nạn khai thác và lạm dụng tình dục trong lực lượng gìn giữ hòa bình là thông qua phòng ngừa, thực thi và các hành động khắc phục hậu quả.