Mohammed Alshamrani - sĩ quan xuất sắc trở thành kẻ khủng bố
Sau đó, Alshamrani liên hệ với các nhóm "nguy hiểm" của nhánh Al-Qaeda ở bán đảo Arab (AQAP) hiện ẩn náu tại Yemen. Vụ xả súng là "đỉnh điểm của kế hoạch được lập và chuẩn bị trong nhiều năm".
Tất cả đều bất ngờ
Mohammed là con thứ ba trong một gia đình xuất thân từ Tabalah - một thị trấn thuần nông nằm ở phía Nam Ả Rập. Hắn lớn lên tại Al Ahsa, ngay gần trụ sở tập đoàn dầu mỏ có vốn 2.000 tỷv USD Saudi Aramco, vì cha của hắn là một nhân viên an ninh tại một sân bay ở Al Ahsa. Tuổi thơ của Mohammed tương đối yên ấm và hạnh phúc.
 |
| Mohammed Alshamrani. |
Mỗi mùa Hè và các dịp lễ, Tết, cả gia đình lại quay về Tabalah, nơi cậu bé Mohammed cùng anh trai rong chơi trên núi và quanh sa mạc, tối thì về nhà xem bóng đá và chơi bài đến khuya.
Theo như cảnh sát về hưu Galat bin Mitshoosh, người hiện đang công tác tại viện kiểm sát sở tại và là người quen biết gia đình hung thủ, thì từ bé Mohammed đã rất ngoan và nghiêm túc hơn hẳn so với đám con trai cùng lứa, đến khi trưởng thành thì hắn cũng là một người ít nói, không bao giờ bàn chuyện chính trị và chỉ ham mê bóng đá.
Gia đình của Mohammed tuy cũng theo Đạo Hồi nhưng cũng không phải là một gia đình quá sùng đạo. Theo một người bạn của Mohammed thì tên này đã trở nên sùng đạo hơn sau khi sang Mỹ, bằng chứng là tháng 2-2018, ngay sau khi quay về Ả Rập để nghỉ lễ, hắn đã đưa mẹ hắn đến thánh địa Hồi giáo Mecca để dự lễ hành hương - một trong những nghi lễ tôn giáo thiêng liêng nhất của đạo Hồi.
Những người họ hàng của Mohammed lại cho rằng việc tham gia lễ hành hương là một hành động bình thường của một tín đồ, và điều đó không có nghĩa là hắn đã bị cấp tiến hoá bởi các phần tử Hồi giáo cực đoan tại Mỹ.
Trước khi vụ xả súng xảy ra, gia đình và họ hàng vẫn luôn tự hào về Mohammed - một trong hai sinh viên đã đánh bại hàng trăm đối thủ để nhận được học bổng sang Mỹ học. Hàng năm, nhà nước Ả Rập gửi hàng trăm sinh viên đi học tại châu Âu, Úc, Canada và Mỹ…nhưng rất hiếm có một cậu sinh viên xuất thân từ một vùng quê nghèo khó như Tabalah nhận được vinh dự này.
Trước khi nhập học khoá huấn luyện quân sự tại Pensacola, Mohammed được chính phủ tài trợ cho đi học tiếng Anh tại căn cứ không quân Lackland, San Antonio. Cho dù đã được huấn luyện sử dụng vũ khí khi theo học tại Học viện Phòng không Không quân King Faisal, thủ đô Riyadh, Ả Rập, nhưng phải đến tận tháng 7-2019, Mohammed mới mua một khẩu súng ngắn.
Khẩu súng được mua bán một cách hoàn toàn hợp pháp vì Mohammed đã có sở hữu giấy phép săn bắn tại Mỹ từ trước đó. Thế nhưng, Mohammed chưa hề sử dụng khẩu súng này, cũng như không có bất kì biểu hiện gì đáng lo ngại.
 |
| Ba thủy thủ bị Alshamrani sát hại. |
Hắn vẫn gọi điện về nhà ở Ả Rập hằng ngày, thường xuyên đi du lịch cùng những người bạn học, liên tục gửi cho gia đình video và ảnh hắn đang vui vẻ chèo thuyền ở Florida, thăm thú Quảng trường Thời đại ở Mỹ…Mohammed cũng thường xuyên đếm ngược đến ngày tốt nghiệp để trở về Ả Rập, còn cha của hắn dự định sẽ chiêu đãi xóm giềng ngay sau khi con trai về nước vào mùa Hè năm 2020.
Tháng 12-2019, không lâu trước khi Mohammed Alshamrani thực hiện vụ xả súng, hắn đã gọi điện về nhà để nói chuyện với mẹ và anh trai. Trong suốt cuộc gọi video với gia đình, hắn vẫn mặc trên người bộ đồng phục phi công mà hắn đã khao khát suốt từ thời thơ ấu.
Khi nói chuyện với anh trai Abdullah, hắn vẫn còn đùa cợt: "Anh lớn nhất nhà, nhưng rồi em kiểu gì cũng cưới vợ trước cho xem". Sau đó hắn còn hứa với mẹ sẽ về nhà ngay sau khi khoá học ở Mỹ kết thúc: "Vài tháng nữa là con sẽ về". Không có dấu hiệu gì cho thấy chỉ vài tiếng sau, Mohammed sẽ nổ súng trong chính căn phòng học của mình, giết hại ba thuỷ thủ và làm bị thương 8 người khác, trước khi bị bắn hạ bởi cảnh sát trưởng khu vực.
Cha của Mohammed là ông Saeed Abdullah Alshamrani, 55 tuổi, khẳng định rằng con trai cư xử hoàn toàn bình thường suốt quá trình học và đến tận bây giờ, họ vẫn không hiểu tại sao đứa con trai lại có thể ra tay một cách máu lạnh như thế. Chỉ vài ngày trước cuộc xả súng, Mohammed và hai người bạn Ả Rập vẫn còn đi thăm quan vài viện bảo tàng và khu tổ hợp Rockefeller ở New York.
Từ sĩ quan quân đội trở thành kẻ cực đoan
Ngay sau cuộc xả súng, Bộ Quốc phòng Mỹ đã đình chỉ hoạt động huấn luyện dành cho hơn 900 sinh viên quân sự từ Ả Rập tại Mỹ, còn FBI chưa thể tìm ra động cơ của hung thủ. Tuy nhiên, theo cơ quan tình báo chuyên giám sát hoạt động của các thành phần cực đoan trên Internet thì Mohammed đã liên tục phê phán các chính sách ngoại giao của Mỹ đối với Ả Rập và hồi tháng 4- 2019, hắn từng nộp đơn khiếu nại giáo viên Daniel Day ở căn cứ quân sự vì ông ta chế nhạo bộ râu của hắn trước cả lớp.
Ông Daniel liên tục nói rằng Mohammed - một tín đồ Hồi giáo sùng đạo - có bộ ria mép giống một diễn viên phim khiêu dâm và Mohammed đã tức giận đến mức hai bạn cùng lớp người Mỹ của hắn đã phải giúp Mohammed viết đơn khiếu nại lên nhà trường.
 |
| Cổng vào căn cứ không quân Pensacola. |
Ban lãnh đạo nhà trường yêu cầu ông Daniel phải xin lỗi Mohammed nhưng hắn không chấp nhận lời xin lỗi mà khăng khăng muốn ông Daniel phải bị đuổi việc. Tuy ông Daniel vẫn được giữ lại giảng dạy, Mohammed từ chối tham gia vào các buổi huấn luyện phụ trách bởi ông này và cuối cùng thì ông Daniel được thay thế bởi một giáo viên khác.
Dù FBI không tìm thấy mối liên kết giữa vụ xả súng và mâu thuẫn của Mohammed với thầy giáo cũng như chưa thể kết luận về động cơ của hung thủ nhưng chính quyền cũng như người dân Ả Rập, vốn nhạy cảm với việc người Mỹ luôn quy kết mọi tín đồ Hồi giáo đều là khủng bố và lo sợ rằng Ả Rập sẽ mất đi sự hậu thuẫn của chính quyền Mỹ… đã liên tục lên tiếng trên Twitter cho rằng Mohammed là một kẻ ngoài lề xã hội và hắn không đại diện cho người dân Ả Rập cũng như các tín đồ Hồi giáo.
Các hãng tin tức của Ả Rập tiếp tục khẳng định quan điểm này bằng cách dẫn lời ông Hamdan Al-Shehri, một nhà chính trị học có tiếng: "Tội ác này được gây ra bởi một kẻ ác ôn và hèn hạ. Nhà nước đã tài trợ cho hắn hàng triệu đồng để đi học nhưng hắn đã phản bội tất cả".
Chính quyền Ả Rập lo ngại rằng sự việc này sẽ ảnh hưởng đến mối quan hệ đầy sóng gió giữa Ả Rập và Mỹ - đặc biệt là sau vụ sát hại nhà báo Jamal Khasoggi và chiến tranh tại Yemen - đã lên án tội ác của Mohammed và ngay lập tức tiến hành thẩm vấn gia đình thủ phạm. Trong các cuộc thẩm vấn, gia đình và bạn bè của Mohammed đều khai rằng ngoài mâu thuẫn với giáo viên ra thì hắn hài lòng với cuộc sống ở Mỹ, hoà nhập với bạn bè và luôn chăm chỉ học hành. Mohammed luôn bày tỏ sự thán phục với không quân Mỹ và không bao giờ phàn nàn về bất cứ điều gì với gia đình.
Có vẻ như gia đình của Mohammed đã không biết gì về cuộc sống của con trai họ bên Mỹ. Sau nhiều tháng tranh cãi dai dẳng, cuối cùng Apple đã đồng ý mở khoá hai chiếc điện thoại hung thủ cố gắng phi tang trước khi bị hạ gục và cho phép FBI tiếp cận với toàn bộ dữ liệu trong tài khoản iCloud của hung thủ.
Trong cuộc họp báo đầu tuần vừa rồi, ông William Barr, Tổng chưởng lý Hoa Kỳ đã công bố hàng loạt bằng chứng mới trích xuất từ hai chiếc điện thoại và đưa ra kết luận về động cơ gây án của hung thủ.
Theo như những bằng chứng này, Mohammed đã bị cấp tiến hoá bởi các thành phần Hồi giáo cực đoan của tổ chức khủng bố al-Quaeda ngay tại Ả Rập từ năm 2015 - nhiều năm trước khi hắn đến Mỹ, và hắn đã lên kế hoạch cho vụ xả súng một cách hết sức tỉ mỉ từ khi còn ở Florida.
Trong hai chiếc điện thoại còn có các video hắn quay tại căn cứ huấn luyện quân sự mà hắn theo học tại Mỹ, cũng như một bản "tuyên ngôn" giải thích lý do cho vụ xả súng. Theo Giám đốc FBI Chris Wray, "tuyên ngôn" này đã được Al-Qaeda đăng tải hai tháng sau sự việc để nhận trách nhiệm về vụ xả súng. Đáng chú ý hơn, Mohammed từng tổ chức một bữa tiệc tối với vài người bạn và sau khi ăn xong, tất cả cùng ngồi xem video quay lại những vụ xả súng tại Mỹ.
