Hệ thống nhà tù hiện đại của NaUy
Các trại giam nằm dưới sự quản lý của Cục quản lý trại giam Nauy. Tất cả trại giam đều phải đảm bảo hoạt động đạt những tiêu chuẩn tối thiểu, trong đó có một số trại giam được đầu tư cao và vận hành kiểu mới.
Nhà tù Halden trị giá 252 triệu USD được đầu tư xây dựng và đi vào hoạt động năm 2010, trại giam được coi là nhà tù thoải mái nhất thế giới, đi vào hoạt động. Đây là trại giam lớn thứ hai của Nauy và được chính vua Nauy Harald V. cắt băng khánh thành.
 |
| Quang cảnh nhà tù Halden. |
Mỗi một người trong số 252 phạm nhân đang giam giữ tại trại đều có buồng giam riêng rộng 10m2. Trong đó có nhà vệ sinh và buồng tắm khép kín, giường cá nhân, tivi màn hình phẳng kết nối truyền hình cáp với 15 kênh thông thường.
Các buồng này đều có các ô cửa sổ để có thêm ánh sáng tự nhiên. Các phạm nhân tự quản lý và vệ sinh buồng giam của mình theo tiêu chuẩn yêu cầu chung của trại giam để đảm bảo vệ sinh, ngăn nắp.
Cứ một nhóm từ 10 - 15 phạm nhân sẽ được trang bị dùng chung một bếp ăn tự nấu với đầy đủ dụng cụ nấu ăn bằng thép không gỉ và một phòng khách với ghế sofa, bàn cà phê. Khi nấu ăn, trại giam cung cấp cho họ thực phẩm cơ bản, còn phạm nhân có thể mua thêm gia vị hoặc thức ăn để nấu bữa ăn theo ý thích của mình.
 |
| Phòng giam của phạm nhân. |
Khi tham gia lao động tự chọn trong trại giam như giặt quần áo, cắt cỏ, chăm sóc cây xanh, vệ sinh nơi công cộng, dạy học cho phạm nhân khác… đều được trả tiền theo quy định của trại giam.
Số tiền này được chuyển khoản vào tài khoản thanh toán của phạm nhân ở trại giam. Họ được dùng số tiền này để đặt mua thêm thức ăn, vật dụng cá nhân, sách báo, tư liệu học tập theo quy định của trại.
Khi mãn hạn tù, số tiền còn lại trong tài khoản của họ sẽ được chuyển khoản tới tài khoản cá nhân họ để họ sử dụng ngoài xã hội. Trại giam còn có cả phòng thu âm hiện đại để giúp phạm nhân có thể phát huy được tài năng âm nhạc của mình hoặc giải tỏa những bức bách khi bị giam giữ thông qua âm nhạc.
Một thư viện lớn với các đầu sách được cập nhật thường xuyên về các lĩnh vực của đời sống, khoa học, chính trị… cùng các máy tính kết nối Internet (có kiểm soát an ninh) giúp phạm nhân tự học tập, nâng cao trình độ. Không ít phạm nhân đã dùng thời gian thụ án để học tập hết bậc đại học, thậm chí hoàn thành luận văn thạc sỹ và luận án tiến sỹ của các chuyên ngành phù hợp.
Trong những trường hợp này, sau khi họ đăng ký hoặc được cán bộ trại giam tư vấn, các phạm nhân được trại giam cho phép và trại giam mời các giảng viên, giáo sư các trường đại học, viện nghiên cứu tới cùng giúp đỡ, hướng dẫn họ để họ phát triển học vấn. Các phạm nhân này sẽ được tạo điều kiện tối đa để học tập, nghiên cứu miễn phí thông qua các lớp học trực tuyến từ xa.
Khi tốt nghiệp hoặc ngày bảo vệ luận văn, luận án, một hội đồng khoa học sẽ được cử đến trại giam để chấm kết quả học tập, nghiên cứu của phạm nhân.
 |
| Phạm nhân tự chuẩn bị bữa ăn theo sở thích. |
Nếu đạt kết quả, phạm nhân cũng sẽ được mặc áo cử nhân, tiến sỹ… và được tham dự lễ trao bằng đầy đủ và vinh dự ngay trong trại giam.
Tại trại giam còn có một phòng tập thể dục trang bị đầy đủ dụng cụ tập luyện và một khu tường tập leo núi để phạm nhân rèn luyện thể lực.
Các khóa học về tôn giáo, văn hóa, y tế… được mở thường xuyên trong các trại giam. Phạm nhân được tự do sinh hoạt theo tôn giáo mà mình đang theo, được ăn riêng theo chế độ của tôn giáo (đặc biệt là người theo đạo Hồi).
Các lớp tư vấn tâm lý được các chuyên gia tâm lý thường trực giúp phạm nhân được giãi bày tâm lý, giải tỏa những căng thẳng, giúp họ yên tâm cải tạo tốt hơn. Trại giam có phòng hút thuốc lá dành riêng cho các phạm nhân nghiện hút thuốc được định kỳ vài lần mỗi ngày.
Mỗi trại giam đều có bệnh xá để khám, chữa bệnh và chăm sóc y tế cho các phạm nhân. Bệnh xá này có khả năng tiến hành các phẫu thuật thông thường. Khi phạm nhân bị bệnh nghiêm trọng, vượt quá khả năng của bệnh xá, phạm nhân sẽ được chuyển đến chữa trị tại bệnh viện địa phương.
Thông tin trong trại giam được truyền tải đến phạm nhân bằng tiếng Anh và tiếng Nauy. Hiện nay, số phạm nhân người nước ngoài đang thụ án trong các trại giam của Nauy lên đến 35%. Đối với phạm nhân người nước ngoài không thông thạo ngôn ngữ này, trại giam thỉnh giảng giáo viên tiếng Anh đến dạy cho họ.
Trại giam Ila ở ngoại ô thủ đô Oslo đang giam giữ Anders Behring Breivik, kẻ đang phải thụ án 21 năm tù về tội giết người. Breivik đã sát hại 77 người, trong đó chủ yếu là thiếu niên tại trại hè trên đảo Utoya, kẻ được gọi là một trong những sát nhân hàng loạt kinh khủng nhất thế giới. Tuy nhiên, trong tù hắn vẫn không bị kỳ thị mà được đối xử bình đẳng như các phạm nhân khác.
Thậm chí, khi hắn bị đe dọa bởi một số tù nhân khác rất căm phẫn hành vi tội ác nghiêm trọng của hắn, các cán bộ trại giam vẫn giúp đỡ hắn tránh khỏi những phiền phức này và được hòa nhập với cộng đồng phạm nhân trong trại giam.
Thậm chí, thời gian đầu, Breivik còn được ở phòng giam rộng gấp 3 lần phòng giam bình thường trang bị cả góc học tập và máy tính theo yêu cầu của hắn để hắn được thoải mái về tâm lý và phòng giam này tách biệt với các phòng giam khác để hắn không phải chịu miệt thị từ các phạm nhân khác.
Sau khi cán bộ trại giam tác động tâm lý thành công với các phạm nhân khác, Breivik mới được sống ở buồng giam bình thường.
Ngay cả tại nhà tù Ringerike, nhà tù an ninh nhất Nauy, nơi phạm nhân ít được thoải mái nhất thì phạm nhân cũng được đảm bảo các điều kiện sống ổn định.
Mục đích định hướng của các trại giam Nauy là giúp phạm nhân cải tạo để nhanh chóng tái hòa nhập cộng đồng chứ không đặt mục tiêu trừng phạt lên đầu tiên. Phạm nhân được tham gia nhiều phong trào đa dạng từ thể thao, âm nhạc, nữ công…
Họ thường xuyên được giao tiếp một cách thoải mái với các cán bộ trại giam không mang vũ khí để tạo không khí như xã hội bên ngoài.
Để phòng ngừa các trường hợp chống đối hoặc trốn trại, các trại giam của Nauy cũng phải áp dụng các biện pháp phòng ngừa và ứng phó khẩn cấp.
Đối với những phạm nhân cố tình chống đối hoặc khó cải tạo, trại giam sẽ giam riêng họ tại một khu với ít tiện nghi và mức độ an ninh cao hơn, tách biệt với các khu giam khác.
Có bức tường bê tông cốt thép cao 6m, dài 1,5km và một hệ thống đường hào để cảnh sát bảo vệ và chó nghiệp vụ thường xuyên tuần tra (các bức tường đều được trang trí bởi các hình vẽ grafiti hoặc hình vẽ gắn với thiên nhiên để giảm thiểu sự căng thẳng và khô cứng).
Hệ thống camera an ninh không kiểm soát buồng giam, lớp học, thư viện và nơi sinh hoạt tôn giáo của phạm nhân nhưng được bố trí ở các khu vực trọng điểm, đặc biệt là khu vực hàng rào nên bất kỳ phạm nhân nào có ý định tiếp cận hàng rào để trốn trại đều bị phát hiện ngay.
Việc xây dựng và đưa vào hoạt động của trại giam Halden đã nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của nhân dân thành phố Halden nói riêng và người dân Nauy nói chung.
Khảo sát qua 5 năm hoạt động, số vụ tái phạm tội của những người đã trải qua quá trình cải tạo tại Halden gần như bằng "0" và tỷ lệ phạm tội trong trại giam hoặc vi phạm nội quy trại giam cũng rất thấp.
Một số bộ phim đã được làm về hoạt động của trại giam này và phát sóng trên những kênh truyền hình nổi tiếng thế giới…
