"Cuộc chiến" trong nhà tù ở Brazil

• Những "ông vua" trong nhà tù của Guatemala

Đã có 27 người thiệt mạng tại nhà tù Antonio Trindale tại Manaus - thủ phủ của bang Amazonas. Lực lượng đặc nhiệm liên bang được điều đến để ngăn chặn tình trạng bạo lực. Cơ quan cải tạo bang Amazonas ra thông cáo cho hay đã kiểm soát tình hình tại 4 nhà tù trên.

Ngày Chủ nhật kinh hoàng

Theo điều tra của phóng viên báo Folha (Brazil) thì không dưới 42 tù nhân được tìm thấy đã chết tại 4 nhà tù đặt tại lãnh thổ Manaus, thành phố thủ phủ của bang Amazonas. Khám nghiệm thi thể của tất cả những người bị giết thấy có dấu vết của việc bị bóp cổ và đâm bằng vật nhọn.

Nhà tù ở Manaus.

Tại thành phố này hôm trước đã có 15 tù nhân bị chết sau vụ lộn xộn tại một trong các phòng giam: bên trong nhà tù đã xảy ra đụng chạm giữa hai nhóm tội phạm có tổ chức mâu thuẫn với nhau vào đúng thời điểm người thân đến thăm tù nhân.

Những trường hợp đó khiến người ta gợi nhớ về năm 2017, khi có những cuộc tấn công vào các nhà tù chi nhánh tại Àmazonas, Roraima (ở miền Bắc), Rio Grande do Norte (ở miền Đông Brazil). Tổng cộng tất cả có 126 tù nhân đã bị chết.

Những vụ tàn sát tại Compaj và hai nhà tù kề cận - CDPM1 (Trung tâm tạm giam dành cho đàn ông) và Ipat (Viện Nghiên cứu hình sự Antônio Trindade) - mà chưa kể đến UPP (Chi nhánh trại cải tạo tại Puraquequara). Theo lời ông Louismar Bonates, Thư ký về các vấn đề an ninh công cộng của bang Amazonas, thì hôm Chủ nhật, trong thời gian người thân được vào thăm tù nhân, một cuộc bạo loạn đã xảy ra do xung đột giữa hai tổ chức tội phạm buôn bán ma túy đang cạnh tranh nhau là FDN (Gia đình Phương Bắc) và PCC (Đội Nhất của Thủ đô), bọn này đã từng tham gia vào cuộc thanh trừng hồi 2017.

Nhận được tin chính thức về những trường hợp giết người mới xảy ra trong nhà tù, gia đình của tù nhân đã kéo ra con đường dẫn đến trại để biểu tình chống việc bưng bít thông tin và mất an ninh trong tù, đồng thời cô lập con đường BR-174. Phải nhờ đến sự can thiệp của các nhân viên cảnh sát giao thông của Liên bang (RF) mới vãn hồi được trật tự.

Cô Aline Costa da Silva, 29 tuổi, người có mặt tại nhà tù khi xảy ra sự việc kể rằng hôm đó cô vào thăm chồng là Antonio Xavier da Silva Camargo, 42 tuổi, đang thụ án và là nạn nhân của vụ bạo loạn. Theo lời Aline Costa da Silva, vào khoảng gần 11 giờ sáng cô nghe thấy tiếng kêu thét vọng đến từ phòng giam số 13 ở cuối hành lang. "Antonio nói rằng ở đó có gì không ổn, để anh ấy đi xem. 

Thân nhân của người bị giết tổ chức biểu tình trước cổng trại ở bang Amazonas.

Tôi bảo: Anh chớ có đi, ở lại đây thôi, nhưng anh ấy cứ đi, và tôi trông thấy một tốp người đẩy sau lưng anh ấy", cô kể. Theo lời Àline thì cô đã định rời khỏi phòng giam, nhưng những tù nhân khác hăm dọa và không cho đi khỏi. Ngay lúc đó cô trông thấy người ta túm chân lôi Antonio sền sệt trên hành lang; anh ấy có vẻ đã bất tỉnh nhân sự và sau đó cô không bao giờ còn thấy chồng mình nữa. Cuối chiều, nhà chức trách mới xác nhận cái chết của anh ta.

Là người đã chứng kiến cái chết của chồng mình, Àline còn mất nửa tiếng đồng hồ nữa sống trong khủng khiếp: những tù nhân bị giữ chặt trong phòng giam 10 phút, sau đó là cuộc "tuyển chọn" người thăm tù ở ngoài sân, cô và bốn phụ nữ nữa được thả vì những người chồng đã chết. Tất cả những chuyện đó diễn ra trước khi cảnh sát đến.

Cô Maria Clara Silva, 22 tuổi là em gái của tù nhân Cleison Silva do Nascimento, 25 tuổi cũng bị giết tại Compaj trong ngày Chủ nhật kinh hoàng ấy thậm chí còn chưa kịp chia tay với anh trai, bởi cô vừa đến thì không được vào vì anh cô đã chết. Cô đến nhà tù đúng vào lúc cuộc ẩu đả vừa bắt đầu nên không thể lọt vào trong để tiếp tế hoa quả, đặc biệt là lê, món anh cô rất thích và Chủ nhật nào cô cũng mang vào.

Bên trong nhà tù Carandiru, nơi xảy ra vụ giết người lớn nhất.

Theo lời Maria, Cleison bị bắt từ hai năm trước vì tội buôn bán trái phép ma túy và đến cuối năm 2019 này, anh cô sẽ được chuyển sang trại cải tạo bán công khai để thụ bản án 16 năm tù giam. "Anh ấy bị bắt vì tội hám những đồng tiền dễ dàng, khi đang vận chuyển ma túy. Phạm tội, nhưng đấy mới là lần duy nhất, thế mà sau đó anh ấy đã không về nhà và chẳng bao giờ trở về được nữa", Maria than vãn.

Bà Maria do Carmo Pereira, 70 tuổi, bà nội của nạn nhân Elisson Oliveira Pena, 26 tuổi, bị giết tại Compaj thì đứng khóc trước cửa IML: bà cố chờ đến lúc người ta mang xác cháu mình ra. "Đã bao lần tôi khuyên nhủ. Bao lần tôi bảo cháu là trong cuộc sống ấy chỉ có hai con đường: một là nhà tù, hai là nghĩa trang; nhưng cháu có chịu nghe lời tôi đâu. Chỉ có Trời mới biết, bây giờ bà phải đi chôn cháu như thế này"...

Biện pháp

Sau vụ bạo loạn gây ra cái chết cho hàng loạt tù nhân, Thượng nghị sĩ Wilson Lima đã chính thức lên tiếng Chính phủ Liên bang cần thiết phải đưa đến các chi nhánh nhà tù ở Àmazonas một đội quân tinh nhuệ để tăng cường an ninh. Theo ông nói thì Bộ trưởng Bộ Tư pháp Sérgio Moro đã ủng hộ.

Chính phủ bang Amazonas đã tăng cường an ninh ở tất cả các nhà tù quốc gia. Đội quân GIP phối hợp với các đơn vị cảnh sát quân đội tác chiến nhanh đã rà soát và thống kê các tù nhân ở tất cả các chi nhánh trại cải tạo. Thông báo của cơ quan chức năng Amazonas cho biết "tình hình có kiểm soát và tất cả các tù nhân đều có khóa", đồng thời nhấn mạnh rằng các biện pháp kỷ luật tương ứng đã được áp dụng tại trại cải tạo Compaj, ví dụ, tạm ngừng việc thăm nuôi ở những trại đã để xảy ra chết người và sẽ tiến hành điều tra tất cả các trường hợp tù nhân chết trong nhà giam.

Trong ngày Chủ nhật đó, các tù nhân bị chết bởi bóp cổ bằng tay, hoặc bị đâm bởi vật nhọn là bàn chải đánh răng. Hiện thời mới chỉ xác minh được nhân thân của một trong số nạn nhân vụ giết người ngày hôm sau, thứ hai 28-5. Đó là Fábio Queiroz Ferreira, 39 tuổi, được quản giáo phát hiện đã chết tại phòng giam khi định dẫn giải đi làm thủ tục luật pháp. Anh ta thụ án vì tội chứa chấp trái pháp luật vũ khí và tiêu thụ trái pháp luật ma túy trong nhà tù CDPM1, nhà tù này cũng nằm trên con đường qua Campaj. Còn tên những tù nhân khác nữa không được rõ.

Ông Louismar Bonates đã bác bỏ thông tin cho rằng trong sự cố này, những người thăm tù đã bị bắt làm con tin. Trong thời gian xảy ra ẩu đả giữa các tù nhân, nhiều người nhà tù nhân lúc đó ở bên trong đã chạy đến cầu cứu những người gác tù, những người khác lại dạt ra hành lang để tránh đụng độ với cảnh sát. 

"Họ không muốn để thành viên gia đình mình thành lá chắn sống, đơn giản là một số người nhà coi rằng tốt hơn hết trong hoàn cảnh đó là ở lại trong nhà tù để tránh lực lượng an ninh và cố gắng hòa giải hai bên thù địch", ông nói và giải thích thêm. Chính quyền hiện nay ủng hộ hệ thống cải tạo lao động nhằm giảm hạn tù giam và nhiều người bị bắt lên tiếng ủng hộ sáng kiến đó. Có thể một số thủ lĩnh băng đảng nào đó không thích nên đã nảy sinh xung đột".