Cảnh sát Anh thử nghiệm công nghệ nhận dạng tự động để bắt nghi phạm
Công nghệ tự động nhận dạng tội phạm được tiến hành thử nghiệm suốt 8 giờ liên tục trong ngày trước sự chứng kiến của cảnh sát mặc đồng phục và thông tin được cung cấp đến cho người dân. Trong thử nghiệm, thiết bị của cảnh sát lưu trữ ảnh chân dung những tội phạm đang bị giới chức chính quyền truy nã.
Nếu máy quét nhận ra gương mặt giống với hình ảnh trong kho dữ liệu, cảnh sát tại chỗ sẽ tiến hành kiểm tra để xác minh danh tính người bị máy báo động. Cảnh sát London cho biết trong một thử nghiệm tương tự hồi tháng 12-2018, họ đã tiến hành 2 vụ bắt giữ từ kết quả nhận diện của thiết bị quét gương mặt.
 |
| Cảnh sát London thử nghiệm công nghệ quét gương mặt tự động. |
Tuy nhiên, tổ chức vận động cho quyền riêng tư Big Brother Watch lên án công nghệ này là “độc đoán, nguy hiểm, vô luật pháp”. Báo cáo tháng 12-2018 của nhóm này tuyên bố hành vi “theo dõi người vô tội ở nơi công cộng là xâm phạm quyền căn bản về riêng tư, tự do ngôn luận và tụ họp” hợp pháp của người dân.
Ở Wales, cảnh sát sử dụng công nghệ tự động nhận diện gương mặt trong nhiều sự kiện tại Cardiff kể từ trận chung kết bóng đá UEFA Champions League tháng 6-2017. Một nghiên cứu về việc này nói rằng độ chính xác của công nghệ tại Wales đã cải thiện từ khi sử dụng, nhưng hình ảnh thiếu độ chính xác do thiếu ánh sáng hay giữa đám đông người.
Tại Wales, từ khi công nghệ bắt đầu sử dụng ở trung tâm thành phố Cardiff nhân chung kết Champions League 2017, công nghệ mới này khiến 2.000 người bị nhận diện nhầm. Chuyên gia về quyền riêng tư của Liên Hiệp Quốc (LHQ) Joseph Cannataci chỉ trích mạnh mẽ chương trình triển khai sử dụng công nghệ của cảnh sát tại Wales.
Nhận diện gương mặt - thông qua thuật toán để ráp nối gương mặt người với dữ liệu video và ảnh - dĩ nhiên không phải là điều mới mẻ. Kỹ thuật này đã được dùng để tag người dùng trên Facebook, mở khóa iPhone hay PlayStation. Đa số công dân Mỹ cũng đã có trong kho dữ liệu nhận diện gương mặt của chính phủ, dựa vào ảnh hộ chiếu và bằng lái xe.
Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) và nhiều cơ quan thực thi pháp luật khác ở Mỹ đã sử dụng các dữ liệu này từ nhiều năm qua. Nhưng thường việc ráp nối diễn ra trong hoàn cảnh “cố định” - nghĩa là so sánh hình ảnh, video với các hình chụp khác.
Khi công nghệ tiến bộ hơn, xuất hiện khả năng nhận diện gương mặt “trực tiếp”. Máy quay video trực tiếp sẽ quét hình ảnh người đang đi để ráp nối với kho dữ liệu nghi phạm. Theo NBC News, cơ quan an ninh Mỹ đã thử nghiệm công nghệ mới ở một số sân bay.
Và hiện nay, người Mỹ đang xây dựng các hệ thống để có thể dùng cho cảnh sát địa phương. Nhưng công nghệ nhận dạng mới đã gây ra lo ngại về việc theo dõi, xác minh nhầm. Việc nhận dạng hiện không hoàn hảo và có thể sẽ không bao giờ hoàn hảo, để biết chắc 100% rằng gương mặt trong hai hình là một.
 |
| Nữ Cảnh sát tỉnh Hà Nam, Trung Quốc đeo kính tích hợp công nghệ nhận dạng nghi phạm. |
Một nghiên cứu gần đây của nhà khoa học Joy Buolamwini từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) cho thấy các hệ thống còn không xác định được giới tính của các phụ nữ da đen Mỹ nổi tiếng như cựu Đệ nhất phu nhân Michelle Obama và ngôi sao truyền hình Oprah Winfrey.
Năm 2018, truyền thông Mỹ tiết lộ tập đoàn thương mại điện tử Amazon cũng đã bước chân vào ngành “kinh doanh theo dõi”. Khi đó, người ta biết rằng một số lực lượng cảnh sát Mỹ - như tại Orlando bang Flodia - đã mua công nghệ nhận dạng của Amazon. Sau đó, nhiều nhân viên Amazon kêu gọi Tổng Giám đốc Jeff Bezos ngừng hợp tác.
Sau khi gặp sức ép, vào cuối tháng 6-2018, cảnh sát thành phố Orlando tuyên bố đã cho dừng chương trình thử nghiệm. Nhưng khi ngày càng có nhiều công ty công nghệ tiếp thị sản phẩm cho cảnh sát, phải chăng sớm muộn công nghệ này sẽ trở nên phổ biến?
Nicola Dickinson, Phó Chủ tịch của Digital Barriers, nói với NBC News năm 2018: “Chúng ta đang tiến rất gần đến việc đưa công nghệ đến tay lực lượng thực thi pháp luật”. Hệ thống nhận dạng của Digital Barriers đã được nhiều nơi ở châu Âu, châu Á và chính phủ Mỹ sử dụng - theo lời công ty này. Nhưng họ từ chối tiết lộ tên khách hàng.
Tháng 2-2018, cảnh sát Trung Quốc đã công khai sử dụng công nghệ nhận diện tích hợp ngay trên kính đeo mắt. Giới chức Trung Quốc lập luận rằng thiết bị giúp họ phát hiện tội phạm trong những dịp đông người di chuyển như khi người dân nước này đổ xô về quê nhân dịp Tết cổ truyền. Khi đó, hình ảnh một nữ cảnh sát đeo kính nhận dạng ở một nhà ga tỉnh Hà Nam xuất hiện trên nhiều tờ báo.
