Ấn Độ sẽ xây dựng hệ thống nhận diện khuôn mặt lớn nhất thế giới để chống tội phạm

• Trung Quốc: Cảnh sát được trang bị kính nhận diện tội phạm
• Áp dụng nhận diện khuôn mặt chống tội phạm

Ấn Độ chỉ có 144 sĩ quan cảnh sát/100.000 công dân, so với 318/100.000 công dân ở Liên minh châu Âu (EU). Trong những năm gần đây, chính quyền Ấn Độ chuyển sang công nghệ nhận dạng khuôn mặt để bù đắp cho sự thiếu hụt nhân sự. 

Các cơ quan thực thi pháp luật của New Delhi đã áp dụng công nghệ này vào năm 2018 và nó cũng được cảnh sát sử dụng tại các sự kiện lớn và chống tội phạm tại một số tiểu bang - bao gồm Andhra Pradesh và Punjab. 

Chính phủ Ấn Độ hiện có một kế hoạch đầy tham vọng hơn nhiều - đó là xây dựng một trong những hệ thống nhận dạng khuôn mặt lớn nhất thế giới. Dự án hình dung một tương lai trong đó cảnh sát từ khắp 29 tiểu bang và 7 vùng lãnh thổ sẽ có quyền truy cập vào một cơ sở dữ liệu tập trung duy nhất.

Dự án đề xuất được trình bày trong một tài liệu chi tiết gồm 172 trang do Cục Hồ sơ tội phạm quốc gia (NCRB) công bố. Hiện tại chưa được đặt tên, dự án sẽ ghép các hình ảnh từ mạng lưới camera giám sát đang phát triển của đất nước với cơ sở dữ liệu bao gồm các bức ảnh chụp tội phạm, ảnh hộ chiếu và hình ảnh được thu thập bởi các cơ quan như Bộ Phụ nữ và Phát triển Trẻ em. 

Nền tảng này cũng sẽ cho phép tìm kiếm dựa trên các bức ảnh được tải lên từ các tờ báo, hình ảnh được gửi bởi các bản phác thảo của công chúng hoặc nghệ sĩ về các tội phạm bị nghi ngờ. Nó cũng sẽ nhận diện khuôn mặt trên các camera giám sát và "tạo cảnh báo nếu tìm thấy danh sách đen phù hợp", theo tài liệu NCRB. 

Lực lượng an ninh sẽ được trang bị các thiết bị di động cầm tay cho phép họ chụp khuôn mặt trên hiện trường và tìm kiếm nó ngay lập tức dựa trên cơ sở dữ liệu quốc gia, thông qua một ứng dụng chuyên dụng. 

Nền tảng nhận dạng khuôn mặt mới "có thể đóng một vai trò rất quan trọng trong việc cải thiện kết quả" khi xác định tội phạm, người mất tích và thi thể, theo tài liệu được công bố bởi NCRB. Nó cũng sẽ giúp các lực lượng cảnh sát "phát hiện các mô hình tội phạm" và hỗ trợ phòng chống tội phạm. 

Tỷ lệ tội phạm của Ấn Độ cao, đặc biệt là trong các khu vực nghèo nằm rải rác các trung tâm đô thị. Trong năm 2016, đã có 709,1 vụ vi phạm trên 100.000 người ở 19 thành phố lớn, so với mức trung bình quốc gia là 379,3 - theo số liệu chính thức gần đây nhất.

Một hành khách đăng ký thông tin cá nhân tại quầy nhận diện khuôn mặt tại sân bay quốc tế Rajiv Gandhi ở thành phố Hyderabad, vào ngày 26-7-2019.

Đối với những người ủng hộ quyền riêng tư, điều này là đáng lo ngại. Apar Gupta, quản lý cấp cao thuộc nhóm hoạt động xã hội Tự do Internet Toàn cầu (IFF), bình luận: "Ấn Độ không có luật bảo vệ dữ liệu và cũng không có kế hoạch áp dụng một khung pháp lý cụ thể cho hệ thống nhận dạng khuôn mặt mới - điều đó có nghĩa là về cơ bản sẽ không có biện pháp bảo vệ". 

Apar Gupta lo ngại hệ thống nhận diện khuôn mặt của Ấn Độ có thể trở thành một công cụ trị an xã hội, được sử dụng để trừng phạt các hành vi phạm tội nhỏ như xả rác công cộng hoặc để kiểm soát nơi ở của các dân tộc thiểu số. Xa hơn nữa, nó thậm chí có thể được liên kết với Aadhaar - cơ sở dữ liệu sinh trắc học rộng lớn của Ấn Độ, nơi chứa thông tin cá nhân của 1,2 tỷ công dân Ấn Độ - cho phép chính quyền thiết lập "một nhà nước giám sát vĩnh viễn", Gupta cho biết thêm. 

Ấn Độ có một lịch sử về các vấn đề quyền riêng tư. Năm 2017, Tòa án Tối cao Ấn Độ ban hành phán quyết mang tính bước ngoặt, theo đó quyền riêng tư là một phần của các quyền cơ bản được ghi trong hiến pháp của đất nước. Phán quyết mở đường cho dự thảo Dự luật bảo vệ dữ liệu cá nhân (PDPB), đã được trình lên chính phủ năm  2018 nhưng chưa được báo cáo trước Quốc hội.

Các nhà hoạt động vì quyền riêng tư công dân lập luận rằng dấu vân tay và quét võng mạc được thu thập từ Aadhaar đã vi phạm quyền riêng tư cá nhân. Nỗi sợ hãi về sự xâm phạm quyền riêng tư dường như đã được xác nhận vào đầu năm 2018 khi Aadhaar bị cho rằng có thể mua quyền truy cập vào thông tin cá nhân của công dân với giá chỉ 8 USD. 

Tìm cách xoa dịu những chỉ trích về chương trình mới được đánh giá cao của mình, chính phủ đã bổ sung các biện pháp an ninh mới. Cuối năm 2018, trong một phán quyết riêng, Tòa án Tối cao thấy rằng cơ sở dữ liệu không vi phạm quyền riêng tư. 

Tuy nhiên, tòa án đã đưa ra các hạn chế mới về cách sử dụng thông tin Aadhaar, bao gồm các biện pháp ngăn chặn các cơ quan doanh nghiệp yêu cầu dữ liệu. Bị mắc kẹt giữa nhu cầu cải thiện kết quả kiểm soát và bảo vệ quyền riêng tư của công dân, Ấn Độ sẽ tiến hành thắt chặt các quy định khi xây dựng cơ sở dữ liệu nhận dạng khuôn mặt quốc gia.