Trung Quốc thực thi “bàn tay sắt” với tiền điện tử
Trung Quốc trước đó đã cấm các giao dịch tiền điện tử và chào bán tiền xu ban đầu (ICO), đồng thời có động thái trấn áp mạnh tay các hoạt động đào tiền ảo ở Tân Cương, khu Nội Mông và tỉnh Vân Nam.
Cụ thể, ngày 21-6-2021, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC – ngân hàng trung ương đã kêu gọi nền tảng thanh toán trực tuyến Alipay và các ngân hàng lớn, gồm Ngân hàng Công thương, Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc, Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc, Ngân hàng Tiết kiệm Bưu điện Trung Quốc và Ngân hàng Công nghiệp, “đồng hành” với lệnh đầu cơ tiền điện tử.
Alipay, gần đây vẫn còn là mục tiêu của các chính sách chống độc quyền và các quy định tài chính được chính phủ siết chặt hơn, đã nhanh chóng thông báo trên Weibo sẽ ngay lập tức xóa bỏ tài khoản của mọi cá nhân tham gia giao dịch tiền ảo.
Chính sách mạnh tay
Các doanh nghiệp khai thác tiền ảo buộc phải tuân theo các điều khoản với các lệnh hạn chế mới.
Việc trấn áp hoạt động đào tiền ảo ở Tứ Xuyên được giới chức thực hiện thông qua các công ty điện lực – những doanh nghiệp được chính giới chức yêu cầu dừng cung cấp điện cho hoạt động này. Theo báo chí Trung Quốc, 26 công ty khai thác tiền ảo đã bị điều tra và buộc phải điều chỉnh hoạt động.
Các địa phương được đánh giá là “mảnh đất màu mỡ” nhất cho hoạt động khai thác tiền điện tử tại Trung Quốc có thể kể đến như Tứ Xuyên, Tân Cương, khu Nội Mông và Vân Nam.
Các hạn chế mới đảm bảo rằng Trung Quốc sẽ không còn là quốc gia khai thác tiền điện tử lớn nhất trên thế giới. Để đối phó với các lệnh cấm khai thác tiền điện tử, các doanh nghiệp đào tiền ảo đã nhanh chóng tính đến việc chuyển địa bàn sang các tỉnh thành khác, hoặc thậm chí là quốc gia khác.
Hiện tại, sàn giao dịch tiền điện tử Huobi đã đóng cửa các dịch vụ lưu trữ khai thác ở Trung Quốc và nhóm khai thác tiền điện tử BTC. Huobi tuyên bố tạm dừng các dịch vụ liên quan đến “đào tiền” cho người dùng mới ở Trung Quốc Đại lục "để tập trung hơn vào việc mở rộng sự hiện diện ở nước ngoài”.
BTC.TOP tạm dừng hoạt động trong khi Bit Mining tham gia đầu tư với một công ty ở Kazakhstan để thành lập trung tâm dữ liệu khai thác tiền điện tử. Những doanh nghiệp như HashCow, sở hữu các trang trại “đào tiền” lớn nhất thế giới, tuyên bố họ sẽ ngừng bán máy cho khách hàng ở Trung Quốc và hoàn lại tiền cho các đơn đặt hàng.
Những thông báo dừng dịch vụ đào tiền ảo tương tự cho khách hàng ở Trung Quốc Đại lục có thể gây ra hậu quả lớn với thị trường tiền điện tử. Thực tế một phần giá trị của Bitcoin được xác định bởi số lượng hữu hạn đồng tiền này có thể được tạo ra.
Các “thợ đào” phải sử dụng máy tính để giải được những câu đố phức tạp mới có thể khai thác được tiền và sử dụng hệ thống máy tính đặc biệt “khủng”.
 |
| Tham vọng thống trị là phần chìm của tảng băng. |
Một số chuyên gia tin rằng các “thợ đào tiền ảo” có khả năng sẽ chuyển đến vùng Bắc Mỹ và Trung Á, nơi giá điện rẻ và không có các quy định cấm đào tiền ảo, hoặc chuyển sang các hoạt động khai thác quy mô nhỏ hoặc vừa.
Năm 2013, PBoC đã cấm các tổ chức tài chính tham gia giao dịch sử dụng tiền điện tử bitcoin. Sau đó 4 năm, PboC tiếp tục cùng 7 bộ ngành ban hành quy định ngừng các đợt ICO và sàn giao dịch tiền điện tử với cáo buộc hoạt động tài trợ bất hợp pháp.
Theo giới chức, các giao dịch tiền điện tử trôi nổi và các đợt ICO thường liên quan đến gian lận. Lực lượng an ninh tại 23 tỉnh thành đã báo cáo hơn 170 nhóm tội phạm sử dụng tiền điện tử để rửa tiền.
Những kẻ tội phạm bị cáo buộc đăng ký thẻ ngân hàng cá nhân với các khoản tiền bị đánh cắp trên các nền tảng giao dịch tiền ảo để mua tiền điện tử. Sau đó, chúng liên tục trao đổi tiền điện tử và chuyển sang ví tiền ảo khác mà chúng sở hữu. Một số loại tội phạm khác có liên quan đến các trang đánh bạc và sử dụng tiền điện tử bất hợp pháp.
Với các chế tài và quy định mới mà Trung Quốc ban hành, giá các thiết bị đào tiền ảo, kể cả cũ và mới đều giảm. Giá Bitcoin cũng giảm mạnh do các tin tức tiêu cực. Có thời điểm Bitcoin đã giảm một nửa giá trị so với mức cao kỷ lục 63.000 USD đạt được hồi tháng 4-2021.
Cuộc đàn áp hiện tại mà giới chức tiến hành đối với hoạt động đào tiền ảo đã dẫn đến những ý kiến cho rằng phải chăng Trung Quốc đang từng bước tiến tới xóa sổ tiền điện tử khỏi nền kinh tế Trung Quốc?
 |
| Ứng dụng chính thức của đồng nhân dân tệ kỹ thuật số. |
Bề nổi của tảng băng chìm
CEO của “xưởng đào” BTC.TOP Jiang Zhou'er cho rằng chính phủ Trung Quốc đang cố gắng ngăn chặn dòng vốn khổng lồ đổ vào khai thác tiền điện tử và dự báo một nửa số máy “đào tiền” ở nước này có thể bị ngừng hoạt động khi Trung Quốc sử dụng “bàn tay sắt” nhằm vào các trang trại “đào tiền” lớn.
Thực tế các biện pháp mới của Trung Quốc không chỉ nhằm giảm thiểu rủi ro tài chính. Một lý do được báo chí chính thống nhắc đi nhắc lại là việc các máy tính cần thiết để khai thác Bitcoin ngốn rất nhiều điện năng, và làm dấy lên lo ngại về các vấn đề môi trường. Theo phân tích của Nature Communications, chỉ tính riêng tại Trung Quốc, các mỏ đào Bitcoin có thể sẽ tạo ra hơn 130 triệu tấn khí thải carbon vào năm 2024.
Lượng phát thải khí carbon lớn khổng lồ có thể là “con ngựa thành Troy” đối với các kế hoạch chống biến đổi khí hậu đầy tham vọng của Trung Quốc, nhất là khi Chủ tịch Tập Cận Bình tuyên bố sẽ đưa Trung Quốc trở thành nước trung hòa carbon vào năm 2060 trong bối cảnh nền kinh tế lớn thứ hai thế giới phải vật lộn để kiềm chế lượng khí thải từ nhiều ngành công nghiệp.
Giới chức Trung Quốc giương cao các khẩu hiệu môi trường làm lý do chính cho chiến dịch “bàn tay sắt” đối với hoạt động đào tiền ảo và các giao dịch mà nhà nước không thể kiểm soát. Chính quyền vùng Nội Mông từ tháng 2-2021 đã thông báo sẽ chấm dứt tất cả các dự án khai thác tiền điện tử trong khu vực vào cuối tháng 4 để cắt giảm lượng khí thải.
Khu vực giàu than đá này là một trung tâm khai thác Bitcoin được ưa chuộng nhờ nguồn năng lượng rẻ. Chính quyền Nội Mông thậm chí còn thiết lập đường dây nóng để khuyến khích người dân tố giác các công ty mà họ nghi ngờ là “đào” tiền điện tử trái phép.
Tất nhiên, đó mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm!
 |
| Giá điện rẻ là tiêu chí hàng đầu của các mỏ đào tiền ảo. |
Dĩ độc trị độc?
Sự lên ngôi của các loại tiền điện tử như Bitcoin và Ether đã tạo ra nguy cơ giới hoạch định chính sách không thể bao quát các hoạt động kinh tế quy mô.
Đây là lý do giới chức nước này tìm cách trấn áp các hoạt động đào tiền ảo và giao dịch đồng tiền chưa được công nhận này. Tuy nhiên, mặt khác Trung Quốc, đã nhanh chóng nhận thấy một số tiềm năng của đồng tiền điện tử, miễn là họ có một số quyền kiểm soát.
Thực tế, người dân ở Trung Quốc không còn xa lạ với tiền điện tử hay thanh toán kỹ thuật số. Việc di chuyển và mua sắm ở các thành phố bằng những ứng dụng điện thoại thông minh như Alipay hoặc WeChat Pay sẽ dễ dàng hơn so với việc mang theo ví tiền chứa đầy đồng nhân dân tệ.
Chính phủ Trung Quốc đã triển khai kế hoạch thử nghiệm phiên bản kỹ thuật số chính thức của đồng nội tệ và thậm chí là một dự án lớn hơn tại Thế vận hội mùa Đông Bắc Kinh vào năm 2022.
Đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số được nhiều người đánh giá là sẽ góp phần củng cố quyền lực của chính phủ đối với hệ thống tài chính quốc gia và thậm chí là một ngày nào đó giúp Trung Quốc thay đổi cán cân ảnh hưởng kinh tế toàn cầu.
Đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số của Trung Quốc được thiết kế để trở thành phiên bản điện tử của tiền giấy và tiền xu, cụ thể là nó chỉ tồn tại trong ví kỹ thuật số trên điện thoại thông minh chứ không phải ví vật lý. Giá trị đồng tiền sẽ do nhà nước quy định, nói cách khác là giúp giới chức kiểm soát đồng tiền này ở mức độ mà họ không thể làm đối với tiền vật lý thông thường.
Các khoản thanh toán tiêu dùng sử dụng ứng dụng di động do các công ty công nghệ lớn triển khai chiếm 16% GDP Trung Quốc, trong khi con số này tại một số nước phương Tây như Anh và Mỹ là chưa tới 1%.
Không quá khi nói rằng giới chức Trung Quốc đã công khai thể hiện lo ngại về nguy cơ một số doanh nghiệp lớn nắm giữ hạ tầng tài chính nội địa. Thống đốc PboC thậm chí còn cảnh báo “các công ty công nghệ lớn đang mang đến rất nhiều thách thức và rủi ro tài chính… Trong cuộc chơi này, người chiến thắng giành lấy tất cả, vì vậy độc quyền là một thách thức”.
 |
| Một mỏ đào tiền ảo tại vùng Nội Mông, Trung Quốc. |
Trung Quốc đã bắt đầu nghiên cứu việc phát hành đơn vị tiền kỹ thuật số của riêng mình từ năm 2014 với một ý chí chính trị mạnh mẽ. Không thể phủ nhận Trung Quốc đang nhìn thấy cơ hội trở thành nhà lãnh đạo toàn cầu trong lĩnh vực này.
Đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số có thể phải mất nhiều năm nữa mới được triển khai trên toàn quốc, song các động thái của Trung Quốc trên thực tế cũng đang khiến nhiều nhân tố vốn thống trị hệ thống tài chính toàn cầu phải cảnh giác.
Những lệnh trừng phạt, cấm vận trong hệ thống toàn cầu có thể sẽ dễ dàng bị phớt lờ bởi một ngày nào đó người ta có thể tiến hành giao dịch bằng tiền kỹ thuật số xuyên biên giới mà không cần thông qua hệ thống thanh toán quốc tế dựa trên đồng USD.
Khi tiền điện tử do nhà nước quản lý được triển khai trên quy mô toàn quốc, mọi thứ có thể tiến triển nhanh chóng. Hơn 80% người dùng điện thoại thông minh ở Trung Quốc thường xuyên thanh toán các giao dịch bằng các ứng dụng trên thiết bị của họ.
Người tiêu dùng Trung Quốc cũng được cho là đang rất háo hức áp dụng công nghệ tài chính mới hấp dẫn. Quỹ thị trường tiền tệ YuE Bao từng được đón nhận rộng rãi ngay khi ra mắt vào năm 2013 và có thời điểm thậm chí còn trở thành quỹ tiền lớn nhất thế giới.
Sự hấp dẫn của quỹ này được cho là một trong những nguyên nhân tác động tiêu cực đến các khoản tiền gửi ngân hàng, điều khiến PboC vào năm 2017 phải can thiệp. Thách thức đặt ra hiện nay là liệu người tiêu dùng Trung Quốc có tin tưởng công nghệ tiền điện tử mà chính phủ triển khai hay không, cũng như những động lực thực sự đằng sau nó.
Với giá trị được kiểm soát thay vì thả nổi, đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số sẽ khó có khả năng làm giảm cơn khát lợi nhuận của các nhà đầu tư. Chỉ có những quy định bổ sung và sự giám sát chặt chẽ của giới chức mới có thể buộc nhiều nhà đầu tư ngừng mạo hiểm một cách mù quáng vào tiền điện tử.
