Brazil: Vụ bê bối hối lộ liên quan đến tập đoàn Odebrecht

Thứ Năm, 10/09/2015, 07:10

Tháng 6 vừa qua, Chủ tịch Marcelo Odebrecht của Tập đoàn Xây dựng và kỹ thuật Odebrecht SA, với 181.000 nhân viên làm việc tại 21 quốc gia trên thế giới, bất ngờ bị bắt giữ do liên quan đến vụ bê bối hối lộ quan chức Công ty Dầu khí quốc doanh Petrobras của Brazil. Ngày 29/7, Chủ tịch Odebrecht, 47 tuổi, chính thức bị buộc tội tham nhũng, rửa tiền và chi hàng triệu USD để hối lộ các quan chức cao cấp của Petrobras với mục đích giành được các hợp đồng xây dựng béo bở.

Tổng thống Brasil, Luiz Inácio Lula da Silva: Ra đi trong vinh quang/ Bầu cử Tổng thống ở Brazil: Cuộc trắc nghiệm dành cho Tổng thống Lula Da Silva

Dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Marcelo Odebrecht, nhân lực và thu nhập của Tập đoàn Xây dựng và kỹ thuật Odebrecht SA - được Norberto Odebrecht thành lập năm 1944 - đã tăng gấp đôi trong vòng 10 năm.

Odebrecht SA giành được nhiều hợp đồng xây dựng trên thế giới - từ dự án mở rộng hệ thống metro ở thủ đô Caracas của Venezuela, xây dựng một cảng ở Cuba cho đến tiến hành nhiều dự án cơ sở hạ tầng ở châu Phi.

Chủ tịch Marcelo Odebrecht cựu Tổng thống Lula da Silva.

Khi các tổng thống Brazil công du ra nước ngoài, lãnh đạo Oebrecht SA cũng tháp tùng để tìm kiếm cơ hội phát triển kinh doanh. Công ty Odebrecht liên quan đến nhiều dự án đầy tham vọng - như là công trình sân vận động Thế vận hội mùa hè Rio Olympics 2016, đập Belo Monte ở Amazon và chế tạo chiếc tàu ngầm hạt nhân đầu tiên của Brazil.

Vụ bê bối tham nhũng liên quan đến Petrobras - gây tổn thất cho công ty đến 2 tỉ USD - được đánh giá là lớn chưa từng có ở Brazil đồng thời tác động không nhỏ đến chính trường nước này. Các chủ tịch của 6 tập đoàn xây dựng hàng đầu Brazil đang phải ngồi tù hoặc đang chờ phán quyết của tòa án. Tất cả đều bị buộc tội hối lộ để đổi lấy các hợp đồng với Petrobras.

Vụ bê bối cũng hé lộ về những cái bắt tay bí mật giữa chính khách và doanh nhân ở Brazil. Odebrecht cùng với các công ty xây dựng khác cung cấp nguồn tài chính cho các cuộc bầu cử ở Brazil, phục vụ các đảng phái trong liên minh cầm quyền và đối lập. Dĩ nhiên, mối quan hệ nồng ấm với các chính quyền sẽ nhận được phần thưởng xứng đáng cho doanh nghiệp.

Odebrecht trụ sở tại thành phố Salvador, miền nam Brazil.

Trong những năm kinh tế Brazil bùng nổ, các công ty xây dựng hưởng lợi nhiều khoản vay từ Ngân hàng Phát triển BNDES của Brazil với mức lãi suất đặc biệt ưu đãi. Odebrecht đứng đầu danh sách vay của BNDES và nhận được 8 tỉ USD, 70% tổng số tiền dành để cho vay từ năm 2007 đến 2015.

Sergio Lazzarini, giáo sư Trường Kinh doanh Insper ở thành phố Sao Paulo giải thích: “Trong những dự án đầu tư, chính quyền sẽ mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp tư nhân và môi trường này sẽ tác động trở lại vào chính trường". Khi kinh tế Brazil tăng trưởng, vai trò của nhà nước trong lĩnh vực tư nhân cũng tăng theo. Nhưng, theo giáo sư Lazzarini, mối quan hệ hai bên hiện nay đang trở nên đắng ngắt! Khoản đầu tư khổng lồ của Chính phủ Brazil vào Petrobras không còn do nhà nước thiếu tiền và vai trò của BNDES cũng giảm bớt. Việc đầu tư vào giới chính khách cũng ít nhận được quả ngọt cho doanh nghiệp, đặc biệt nếu Brazil cải cách bộ luật về tiền quyên góp cho bầu cử.

Vụ bắt giữ Marcelo Odebrecht, ảnh hưởng không nhỏ đến tương lai chính trị của Brazil. Một công tố viên nước này đã cho tiến hành một cuộc điều tra riêng biệt về mối quan hệ giữa Odebrecht và cựu Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva, hay thường gọi là Lula. Công ty Odebrecht đã trả tiền cho Lula sau khi ông mãn nhiệm và công du nhiều quốc gia như Cuba, Ghana, Venezuela, Bồ Đào Nha và Cộng hòa Dominican.

Công tố viên muốn biết Lula có sử dụng ảnh hưởng của mình một cách bất hợp pháp với các lãnh đạo toàn cầu hay không để giúp Odebrecht giành được những hợp đồng từ các quốc gia này. Trong khi đó, Lula và Odebrecht đều mạnh mẽ bác bỏ mọi cáo buộc họ hành động sai trái, tuyên bố cựu Tổng thống chỉ được thuê để nói chuyện tại các hội nghị doanh nghiệp.

Cuộc điều tra được tiến hành giữa lúc chính trường Brazil đang rối loạn. Mức uy tín của Tổng thống Dilma Rousseff đang xuống thấp kỷ lục và những cuộc biểu tình trên đường phố nổ ra đòi buộc tội phản quốc đối với bà - mặc dù chưa có luận cứ nào về luật pháp chống lại bà. Nhiều thành viên đảng Công nhân trung tả coi Lula là chính khách duy nhất có khả năng đánh bại phe đối lập và kêu gọi ông trở lại chính trường. Tuy nhiên, các điều tra mới đây cho thấy hình ảnh của ông Lula đã bị lu mờ nhiều ở Brazil.

Một số nhân vật dính líu đến vụ bê bối Petrobras đang thương lượng thú tội với chính quyền để có mức án tù thấp hơn. Nhưng Marcelo Odebrecht cho biết sẽ bảo vệ thanh danh tập đoàn gia đình cho dù phải đối đầu với cả hệ thống tư pháp Brazil. Trước khi bị bắt giữ, Chủ tịch Odebrecht ủng hộ sử dụng tiền của BNDES để quảng bá các công ty Brazil ra nước ngoài để tạo thêm công ăn việc làm và tăng thu nhập cho người dân Brazil. Hiện nay, Công ty Odebrecht vẫn tiếp tục hoạt động bình thường cho dù ông chủ của nó đang ngồi tù.

An Di (tổng hợp)