Vấn nạn xe khách hoành hành trong nội đô TP Hồ Chí Minh
Xe "dù", bến "cóc", xe hợp đồng trá hình hoạt động trên các tuyến vận tải khách liên tỉnh vốn đã là vấn nạn nhức nhối ở TP Hồ Chí Minh và tồn tại từ hàng chục năm qua. Tình trạng trên không chỉ gây mất trật tự an toàn giao thông (ATGT) mà còn gây nguy cơ cháy nổ, ảnh hưởng đến tính mạng, tài sản của người dân, nhất là việc đón, trả khách trên đường, ngay tại các cây xăng... Đáng chú ý, kể từ khi TP Hồ Chí Minh tổ chức di dời các tuyến vận tải khách liên tỉnh đường dài từ Bến xe Miền Đông (BXMĐ) cũ ra BXMĐ mới, cả nghìn đầu xe khách đã bỏ 2 bến xe này, đồng loạt ra ngoài mở bến "cóc" để chạy "dù", chạy hợp đồng trá hình, gây rối loạn trật tự giao thông đô thị…
Bài 1: Loạn tình trạng xe dừng đỗ, đón trả khách trái phép
Nhiều nhà xe đã bỏ BXMĐ để xin vào các bến xe liên tỉnh khác hòng được chạy vào nội thành, chạy trên các tuyến xuyên tâm TP Hồ Chí Minh để tìm cơ hội đón, trả khách và lên xuống hàng hóa dọc đường. Và từ đó vấn nạn xe "dù", bến "cóc" ngày càng hoành hành ngang nhiên, trắng trợn hơn, trong khi những bất hợp lý từ việc bố trí luồng tuyến vận tải khách liên tỉnh và những giải pháp mạnh để dẹp xe "dù", bến "cóc" trên địa bàn đã được các đơn vị vận tải chỉ ra, song việc triển khai lại rất chậm hoặc chưa hiệu quả...
Người dân bức xúc bến bãi xe trá hình trung chuyển
Kiến nghị khẩn cấp với UBND TP Thủ Đức (TP Hồ Chí Minh) cùng các cơ quan chức năng của địa phương, người dân ở phường An Phú cho biết, từ tháng 2 đến nay trên đoạn đường Mai Chí Thọ thuộc địa bàn phường luôn ồn ào mất trật tự vì nhà xe Thành Bưởi tự lập trạm xe tại đây hay còn gọi là bến "cóc", xe "dù". Nhà xe này tổ chức giao nhận hàng hóa, đón trả khách bằng xe 50 chỗ ngồi hoặc xe giường nằm loại lớn tại số 164/3 và 165/5 Mai Chí Thọ, ở địa điểm trước khu dân cư Tân Lực và trên đường vào khu Liên hiệp thể dục thể thao Rạch Chiếc.
Theo ông N.T.L, sinh sống ở khu vực này, người dân đã nhiều lần tự ghi hình xe khách vi phạm gửi lực lượng chức năng của địa phương, nhưng vẫn không nhận được hồi âm và tình trạng vi phạm không có biến chuyển. Hơn thế, ngay cả khi UBND phường An Phú đã có văn bản đề nghị xử lý, thì bến "cóc" này vẫn bất chấp, hoạt động một cách bình thường như chưa có chuyện gì xảy ra. Xe Thành Bưởi hoạt động ngay trong giờ hành chính và cả giờ cấm ở nơi có biển cấm dừng, cấm đậu xe. Từ đó người dân khẩn thiết yêu cầu các cơ quan chức năng của TP Thủ Đức vào cuộc, xử lý triệt để tụ điểm xe "dù", bến "cóc" của nhà xe này.
Để xử lý vi phạm của nhà xe Thành Bưởi, trước đó Chủ tịch UBND phường An Phú cũng đã có văn bản gửi cơ quan Công an và Phòng Tài nguyên - Môi trường TP Thủ Đức đề nghị hai cơ quan này chủ trì, phối hợp với UBND phường cùng Công an phường An Phú kiểm tra. Theo Chủ tịch UBND phường An Phú, thực hiện công tác quản lý trật tự mỹ quan đô thị, bảo đảm môi trường và PCCC trên địa bàn, qua tuần tra tại các tuyến đường trục chính ở khu phố 3, phường An Phú đã phát hiện một số phương tiện xe ôtô khách ghi tên Thành Bưởi đậu xe dưới lòng đường, trên vỉa hè đường trục chính để thực hiện việc đón trả khách không đảm bảo ATGT, ANTT; một số nơi dọc theo tuyến đường trục chính được sử dụng làm bãi đỗ xe ôtô có nguy cơ về an toàn PCCC. Tuyến đường trục chính mà lãnh đạo UBND phường An Phú nhắc đến ở đây chính là đại lộ Mai Chí Thọ.
Có mặt tại khu vực bến "cóc" của nhà xe Thành Bưởi ở phường An Phú, TP Thủ Đức trong nhiều ngày, chúng tôi ghi nhận xe khách của nhà xe Thành Bưởi thường xuyên ra vào các điểm đậu xe từ 6h đến 23h. Dù đây là đoạn đường được cắm biển báo cấm dừng, cấm đậu, nhưng xe khách của nhà xe này thường xuyên dừng đậu, thậm chí tài xế còn ngang nhiên cho xe đậu chắn ngang vỉa hè, chìa phần đuôi xe ra lòng đường. Đặc biệt, dù khu vực này nằm trong vành đai cấm xe khách giường nằm từ 6h đến 23h của TP Hồ Chí Minh, nhưng nhiều xe giường nằm của nhà xe này vẫn ngang nhiên ra vào các bến "cóc" trên như chỗ không người. Xe khách loại lớn, mỗi lần ra vào bến "cóc" là phương tiện giao thông trên đường Mai Chí Thọ ùn ứ, nhất là vào các khung giờ cao điểm. Vi phạm ngang nhiên như vậy nhưng ít thấy lực lượng có trách nhiệm của địa phương chốt chặn để răn đe và lập biên bản đối với các xe vi phạm của nhà xe Thành Bưởi. Trước tình trạng nhà xe này đã hoạt động lộn xộn hơn nửa năm qua tại đây, người dân địa phương buộc phải đặt nghi vấn về sự "bảo kê" hay "chống lưng" đối với nhà xe Thành Bưởi? Và không chỉ vi phạm trắng trợn về lập bến "cóc" tại địa bàn TP Thủ Đức, từ nhiều năm qua nhà xe Thành Bưởi với trụ sở trên đường Lê Hồng Phong, quận 5 đã đưa toàn bộ số đầu xe hiện có ra ngoài chạy hợp đồng trá hình theo tuyến cố định.
Hệ lụy từ những sai phạm
Sau vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng khiến 5 người tử vong xảy ra trên Quốc lộ 20 vào lúc 2h30 sáng 30/9 vừa qua, Công an Đồng Nai còn phát hiện chủ hãng xe Thành Bưởi đã giao xe cho tài xế Hoàng Văn Tính (SN 1986, ngụ tỉnh Thừa Thiên Huế) không có GPLX để chạy xe giường nằm chở hành khách từ TP Hồ Chí Minh đi Đà Lạt. Vụ tai nạn xảy ra khi tài xế lấn trái với tốc độ 69km/h ở đoạn đường chỉ cho phép chạy với tốc độ tối đa 50km/h và tông vào xe 16 chỗ chạy ngược chiều. Theo hồ sơ của Công an tỉnh Đồng Nai, từ đầu năm đến nay Công an địa phương này đã xử phạt 8 trường hợp liên quan tài xế của hãng xe Thành Bưởi chạy quá tốc độ. Chỉ trong vòng 3 tháng gần đây, tài xế của hãng xe Thành Bưởi đã liên quan đến 2 vụ tai nạn nghiêm trọng trên Quốc lộ 20, đoạn qua huyện Định Quán và huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai, làm 7 người chết.
Liên hệ với ông Lê Đức Thành, Giám đốc, người đại diện pháp luật Công ty TNHH Thành Bưởi, đặt lịch hẹn tìm hiểu về cơ sở pháp lý để nhà xe này hoạt động ngoài bến, chúng tôi nhận được câu trả lời ngắn gọn của ông Thành: "Tôi không có ở nhà". Ông Thành còn cho biết: "Bây giờ đang bận lắm, nhân viên cũng bận hết, không có người trả lời" (!?).
Dọc theo tuyến Quốc lộ 1, những tụ điểm đón xe khách liên tỉnh tự phát ven đường như khu vực cầu vượt Tân Thới Hiệp, cầu vượt Ngã tư Ga, cầu vượt Ngã tư Bình Phước, cầu vượt Sóng Thần, Khu du lịch Suối Tiên, đường Võ Nguyên Giáp… thường xuyên có khách đứng chờ lên xe. Cứ chạy đến những bến "cóc" tự phát này là nhiều nhà xe chạy vào làn hỗn hợp bên trong hoặc chạy chầm chậm để lơ xe chèo kéo khách. Những khách hẹn đi xe quen đã được liên lạc trước, khi xe vừa dừng, lơ xe vừa mở cửa khách đã chờ sẵn để nhảy lên xe và việc này chỉ diễn ra trong chớp nhoáng. Tại các bến "cóc" ở ngã tư Bình Phước và Quốc lộ 13, các doanh nghiệp vận tải còn tự ý thuê nhà, đất, thuê cả cây xăng để mở điểm đỗ xe, chờ khách hoặc dùng xe trung chuyển đưa khách từ nội thành ra thẳng đây để sang xe loại lớn rồi chở đi.
Trên địa bàn TP Thủ Đức còn có một loạt bến "cóc" đã tồn tại từ lâu như trạm dừng xe buýt gần Trường Đại học Nông Lâm; cây xăng ở số 139B Quốc lộ 1A, phường Tam Bình - TP Thủ Đức; cây xăng ở số 520, Quốc lộ 13, phường Hiệp Bình Phước; các cây xăng có địa chỉ 140, 144, 190C Quốc lộ 1 và cây xăng quốc Phong ở số 180 Quốc lộ 1A, phường Tam Bình… Thậm chí, trên tuyến Quốc lộ 13, ở địa bàn phường Hiệp Bình Phước và Hiệp Bình Chánh - TP Thủ Đức, từ lâu nhà xe Thành Công đã lập và cho tồn tại bến "cóc" ở số 834 Quốc lộ 13, nhà xe Minh Nghĩa mở bến "cóc" ở số 816, nhà xe Tí Nghĩa lập bến "cóc" ở số 504, nhà xe Long Vân Buôn Mê có bến cóc ở số 627 và nhà xe Đệ Nhất mở bến "cóc" ở số 19. Ở khu vực xung quanh BXMĐ cũ, ngoài bến "cóc" có quy mô ngang ngửa bến xe khách của một tỉnh tại số 391 Đinh Bộ Lĩnh, quận Bình Thạnh đã tồn tại hơn chục năm qua. Trên đường Điện Biên P hủ ngay khu vực ngã tư Hàng Xanh, một loạt nhà xe chuyên chạy tuyến Vũng Tàu cũng đã kịp mở bến "cóc"…
Tại đoạn Quốc lộ 1 chạy qua BXMĐ mới, dù ở đây đã được cắm biển báo cấm dừng, cấm đậu xe, nhưng xe khách các tuyến liên tỉnh chạy qua đây vẫn ngang nhiên dừng đỗ, đón khách bất chấp quy định. Bức xúc trước tình trạng bị "cướp" khách trắng trợn ngay trước cổng BXMĐ mới, cơ quan quản lý đã gắn camera để giám sát và gửi hình ảnh vi phạm đến lực lượng có trách nhiệm phụ trách địa bàn. Chỉ trong tháng 7 vừa qua, camera này đã ghi nhận 413 xe đón, trả khách tại nơi có biển cấm. Sang tháng 8, camera này tiếp tục ghi nhận thêm 350 trường hợp vi phạm với đầy đủ tên nhà xe, biển số xe và ngày giờ vi phạm đón trả khách ở khu vực có biển cấm dừng, cấm đậu.
Theo ông Nguyễn Lâm Hải, Phó Giám đốc BXMĐ mới, thời gian qua bến thường xuyên phối hợp với các lực lượng Thanh tra GTVT, Đội CSGT phụ trách địa bàn và Đội CSGT-TT Công an TP Thủ Đức để xử lý. Song tình trạng các phương tiện lợi dụng có hành trình đi ngang, chạy sai hành trình để đón khách ở các bến "cóc" phía trước khu du lịch Suối Tiên, cổng BXMĐ mới, khu vực Đền Hùng… vẫn diễn ra ngang nhiên, bất chấp việc gây mất TTATGT và quy định pháp luật về hoạt động vận tải.
Theo Thượng tá Lê Mạnh Hà, Phó Trưởng Phòng Tham mưu, Công an TP Hồ Chí Minh: Về những thông tin phản ánh hành vi né thuế, phí hàng chục tỉ đồng của nhà xe Thành Bưởi do không đưa xe vào bến, Công an thành phố đã ghi nhận thông tin vụ việc, giao các đơn vị nghiệp vụ chủ động nắm tình hình, phối hợp xử lý. Sau khi Cục Thuế và Sở GTVT thành phố làm rõ các thông tin phản ánh theo chức năng nhiệm vụ của ngành, nếu có dấu hiệu tội phạm liên quan đến các hành vi như trốn thuế, in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách Nhà nước hoặc cấp phép sai quy định... hai đơn vị nói trên sẽ chuyển hồ sơ, tài liệu đến Công an thành phố để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.