Tiếp tục đề xuất giải pháp xử lý dứt điểm tồn tại ở 8 dự án BOT giao thông

Điểm nhấn nổi bật nhất tại Tờ trình số 10189 là các nguyên tắc lựa chọn dự án BOT để đề xuất xử lý đã được Bộ GTVT cụ thể hóa  hơn.

Theo đó, dự án BOT giao thông sẽ nhận được “hồi đáp ” từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền nếu thỏa mãn 3 nguyên tắc gồm: Dự án BOT đã hoàn thành đưa khai thác, nhưng chưa được thu phí và không thể triển khai thu phí do mất an inh, trật tự dẫn đến phương án tài chính bị phá vỡ;  Dự án đã thu phí, nhưng doanh thu thực tế thấp hơn 30% (sụt giảm trên 70% so với hợp đồng BOT); nếu tiếp tục thu phí và áp dụng các biện pháp khắc phục (tăng phí, kéo dài thời gian thu phí hoàn vốn…), nhưng phương án tài chính vẫn bị phá vỡ, dư nợ ngày càng tăng do nguồn thu không đủ để chi trả các chi phí quản lý, bảo trì công trình, chi phí lãi vay, lợi nhuận).  

Ba là, dự án không thể tiếp tục thực hiện theo hợp đồng do hoàn cảnh thay đổi cơ bản mà không thuộc lỗi của nhà đầu tư. Đối chiếu với các nguyên tắc nêu trên, sau khi rà soát, cân nhắc kỹ lưỡng, Bộ GTVT kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét chấp thuận giải pháp xử lý bất cập tại 8 dự án BOT.

Dự án đầu tiên được đề xuất mua lại là hầm đường bộ qua Đèo Cả. Theo Bộ GTVT, việc đặt trạm thu phí trên tuyến La Sơn - Túy Loan song hành để hoàn vốn cho dự án xây dựng hầm đường bộ qua Đèo Cả là bất cập, có thể gây phản ứng của người sử dụng dịch vụ, gây mất an ninh trật tự. Do vậy, dù hầm Hải Vân và tuyến La Sơn - Túy Loan đã đưa vào khai thác, nhà đầu tư chưa được thu phí trên tuyến này.

Từ năm 2018, Bộ GTVT đã phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu giải pháp xử lý bất cập. Bộ Tài chính sau đó đã tổng hợp, đề xuất giải pháp không sử dụng trạm La Sơn - Túy Loan để hoàn vốn cho dự án; bổ sung vốn ngân sách nhà nước khoảng 2.280 tỷ đồng hỗ trợ nhằm bảo đảm phương án tài chính và xây dựng đề án thu phí cao tốc La Sơn - Túy Loan để nộp ngân sách nhà nước.

Dự án thứ hai được đề xuất mua lại là đầu tư xây dựng tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới (Bắc Kạn) và cải tạo, nâng cấp QL3 đoạn Km75 - Km100. Sau khi dự án hoàn thành, nhà đầu tư đã tổ chức thu phí trên tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới từ tháng 1/2018. Nhưng ở trạm QL3, do bất cập, người dân tụ tập phản đối nên nhà đầu tư chưa được thu phí, dẫn đến doanh thu chỉ đạt khoảng 9,9% so với hợp đồng, gây phá vỡ phương án tài chính.

6 dự án khác được Bộ GTVT đề xuất xử lý bất cập bao gồm: Dự án hạng mục đường vành đai phía Tây thành phố Thanh Hóa đoạn Km0 - Km6; Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 91 đoạn Km14 - Km50+889; Dự án đầu tư nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh đoạn Km1738+148 - Km1763+610;

Dự án đầu tư xây dựng công trình cầu Thái Hà vượt sông Hồng trên đường nối hai tỉnh Thái Bình và Hà Nam với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình giai đoạn 1; Dự án cải tạo, nâng cấp luồng sông Sài Gòn đoạn từ cầu đường sắt Bình Lợi tới cảng Bến Súc; Dự án đầu tư xây dựng công trình cầu Việt Trì - Ba Vì nối Quốc lộ 32 với Quốc lộ 32C.

Tại Tờ trình số 10189, Bộ GTVT kiến nghị Chính phủ trình Quốc hội chấp thuận chủ trương giải pháp thực hiện và bố trí vốn ngân sách nhà nước (khoảng 13.115 tỷ đồng) để thanh toán cho nhà đầu tư/doanh nghiệp dự án của 7 dự án (khoảng 10.835 tỷ đồng) và bổ sung vốn nhà nước (khoảng 2.280 tỷ đồng) hỗ trợ Dự án Xây dựng hầm đường bộ qua Đèo Cả. Đồng thời, kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ chỉ đạo rà soát, hoàn thiện pháp luật về PPP, bảo đảm công bằng, hài hòa lợi ích giữa các bên, khả thi về tổ chức thực hiện.

Lãnh đạo Bộ GTVT cho biết thêm, sau khi được Quốc hội thông qua chủ trương (dự kiến tại Kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XV), Chính phủ sẽ bố trí vốn ngân sách, chỉ đạo thực hiện các thủ tục xác nhận, thanh toán chi phí, dự kiến trong 2 năm (2023 và 2024). Trường hợp kéo dài thời gian bố trí vốn nhà nước để thực hiện sẽ làm tăng chi phí do phát sinh lãi vay và lợi nhuận vốn chủ sở hữu.