Cao tốc Bắc – Nam: Tiền có nhưng lại chậm tiến độ!

• Thi công phục vụ dự án cao tốc Bắc – Nam: Chấp nhận lỗ vẫn không có nguồn vật liệu
• Dự án cao tốc Bắc - Nam chậm tiến độ vì giá vật liệu tăng chóng mặt

Hội nghị dành cả ngày để trao đổi, nhìn nhận trực diện các vấn đề liên quan đến khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai cao tốc Bắc - Nam, đặc biệt là tình trạng thiếu hụt nguồn vật liệu thi công, vướng mắc về công tác giải phóng mặt bằng.

Báo cáo với Phó Thủ tướng, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Lê Đình Thọ cho biết, hiện Bộ GTVT đã khởi công xây dựng 7 dự án, gồm: 6 dự án đầu tư công (Cao Bồ - Mai Sơn, Cam Lộ - La Sơn, Mai Sơn - QL45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, cầu Mỹ Thuận 2) và 1 dự án đầu tư theo hình thức PPP (Diễn Châu - Bãi Vọt). Sản lượng hoàn thành của 7 dự án đạt hơn 6.666 tỷ đồng (đạt 16,6% giá trị hợp đồng). Còn lại 4 dự án thành phần đang chuẩn bị khởi công xây dựng.

Trong 7 dự án đang triển khai thi công, theo kế hoạch, hai dự án Cao Bồ - Mai Sơn và Cam Lộ - La Sơn hoàn thành trong năm 2021; ba dự án hoàn thành năm 2022 (Mai Sơn - QL45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây); một dự án hoàn thành năm 2023 (cầu Mỹ Thuận 2) và một dự án hoàn thành năm 2024 (Diễn Châu - Bãi Vọt).

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành chủ trì cuộc họp trực tuyến.

Thứ trưởng Thọ nhấn mạnh thêm: “Tiến độ hoàn thành các dự án cao tốc Bắc - Nam theo kế hoạch đề ra đang bị ảnh hưởng do gặp nhiều vướng mắc trong quá trình triển khai thi công như: Công tác di dời hệ thống hạ tầng kỹ thuật nằm trong phạm vi giải phóng mặt bằng của các dự án còn chậm, giá thép biến động mạnh. Đặc biệt là tình trạng thiếu hụt nguồn vật liệu đất đắp”.

Dẫn chứng cụ thể về nguồn vật liệu đất đắp, Thứ trưởng Thọ cho biết, ngoài dự án Cao Bồ - Mai Sơn đã hoàn thành đắp nền, nhu cầu của 10 dự án còn lại cần khoảng 53,2 triệu m³. Trong khi đó, 79 mỏ đã cấp phép khai thác hiện nay mới đáp ứng được khoảng 30,4 triệu m³, khối lượng còn thiếu khoảng 22,8 triệu m³ nằm tại 116 mỏ chưa được cấp phép khai thác. Nếu trong tháng 7/2021, không tháo gỡ được các thủ tục cấp phép khai thác các mỏ vật liệu đất đắp, một số dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam có nguy cơ chậm tiến độ.

Thông tin thêm tại hội nghị, ông Dương Văn Mậu, Phó Tổng Giám đốc Thường trực VINACONEX cho biết, tại gói thầu 3-XL cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây do đơn vị thi công, nhu cầu đất đắp cần mua khoảng 2,2 triệu m3. Các mỏ đất đắp theo hồ sơ thiết kế kỹ thuật của gói thầu gồm: Bình Minh, Gia Măng, Chính Nghĩa, Cẩm Mỹ mới chỉ có quy hoạch, chưa có mỏ nào được cấp phép.

“Ngay từ khi bắt đầu triển khai gói thầu, chúng tôi đã làm thủ tục ký hợp đồng với tất cả mỏ để phục vụ cho công tác làm thủ tục cấp phép. Tuy nhiên, qua 9 tháng thi công vẫn chưa có mỏ nào được cấp phép. Nhà thầu đã chủ động tìm kiếm nguồn vật liệu đất tầng phủ tại các mỏ đá, nhưng trữ lượng rất thấp và công suất khai thác chỉ có khoảng 100.000 m3”, ông Mậu nói và kiến nghị địa phương xem xét rút ngắn thủ tục để đẩy nhanh tiến độ cấp phép và xem xét có cơ chế cấp phép có điều kiện để khai thác được ngay.

Tương tự, đại diện liên danh nhà thầu thi công gói thầu XL12, cao tốc Mai Sơn - QL45, ông Ngọ Trường Nam - Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả cũng trình bày: Khó khăn nhất là hạng mục thi công nền đường khi nguồn vật liệu thiếu hụt nghiêm trọng, bởi các mỏ được quy hoạch nhưng công suất không đảm bảo yêu cầu.

Thông tin thêm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, cao tốc Bắc - Nam là công trình trọng điểm quốc gia, dự án hoàn thành sớm ngày nào sẽ tốt cho nền kinh tế ngày đó. Bộ trưởng cũng kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các địa phương và cơ quan liên quan khẩn trương xử lý dứt điểm các vướng mắc về mặt bằng để bàn giao cho các nhà thầu thi công cao tốc Bắc - Nam. Cơ quan, đơn vị nào vi phạm cần phải xử lý. Bộ GTVT cũng đề nghị bộ, ngành, địa phương liên quan sớm giải quyết khó khăn trong việc cấp phép mỏ vật liệu để các nhà thầu thi công có nguồn đất đắp thi công nền đường.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nói: “Cao tốc Bắc - Nam đang xảy ra nghịch lý: Tiền có, công trình trọng điểm quốc gia, nhân dân mong chờ từng ngày nhưng tiến độ lại đang chậm. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 60 với rất nhiều cơ chế đặc thù để tháo gỡ các vướng mắc cho dự án. Những gì Chính phủ đã chỉ đạo mà các bộ, ngành, địa phương liên quan không thực hiện tới đây sẽ cho kiểm tra, xử lý, nhất là lĩnh vực quản lý mỏ đang rất bừa bãi”.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng thẳng thắn nhìn nhận các dự án đang phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức khi công tác quản lý mỏ vật liệu còn bất cập, nhà thầu bị chủ mỏ chèn ép giá, ảnh hưởng của dịch COVID-19 đến quá trình thi công. Thống nhất với đề xuất của Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, Phó Thủ tướng cho biết, hàng tháng, Chính phủ sẽ họp giao ban kiểm điểm tiến độ thực hiện cao tốc Bắc - Nam. Riêng Bộ GTVT sẽ họp giao ban hàng tuần về dự án trọng điểm này.

Cùng đó, các bộ, ngành và địa phương liên quan phải thực hiện nghiêm Nghị quyết 60 của Chính phủ, trong đó trách nhiệm của các địa phương rất lớn. Chủ tịch UBND các tỉnh cần chỉ đạo giám đốc sở, ngành khẩn trương rà soát để nâng công suất các mỏ đang khai thác. Nếu phát hiện mỏ nào có hiện tượng ép giá nhà thầu, xem xét thu hồi ngay giấy phép khai thác và xử lý theo quy định…