“Nơi bình minh trở lại” và những bất ngờ sân khấu Kịch CAND

Ngạc nhiên, đầy bất ngờ là cảm nhận chung của nhiều khán giả quen thuộc với sân khấu Kịch CAND khi tham gia buổi tổng duyệt “Nơi bình minh trở lại”. Được đạo diễn, NSND Tạ Tuấn Minh dàn dựng theo kịch bản của tác giả Vương Huyền Cơ, “Nơi bình minh trở lại” là một trong số rất ít vở diễn nói về người quản giáo, đặc biệt là những nữ quản giáo và những nữ phạm nhân trong trại cải tạo.

Đại tá, NSND Nguyễn Thị Thuý Hiền, Giám đốc Nhà hát Kịch CAND, chỉ đạo nghệ thuật vở kịch cho biết, việc đầu tư dàn dựng “Nơi bình minh trở lại” nằm trong kế hoạch năm 2025 của đơn vị. Tác phẩm có nội dung ca ngợi, tôn vinh hình ảnh người cán bộ quản giáo CAND trong vai trò quản lý, giáo dục, cảm hoá phạm nhân, đồng thời phản ánh hiện thực xã hội, khơi dậy giá trị nhân văn, niềm tin vào sự lương thiện và cơ hội làm lại cuộc đời cho những người đã từng lầm lỡ.

Thực tế, ngay khi những thông tin ban đầu được công bố, “Nơi bình minh trở lại” được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều sự mới mẻ hơn cho sân khấu Kịch CAND. Bởi lẽ, cả đạo diễn và tác giả kịch bản đều là những gương mặt quen thuộc với giới sân khấu nhưng ít đồng hành cùng với Kịch CAND. “Nơi bình minh trở lại” nói về những người quản giáo CAND – những người giáo dục, cảm hoá người lầm lỗi, đưa họ về nẻo thiện.

Chuyện kịch tưởng chừng chỉ xoay quanh thế giới sau cánh cổng trại giam nhưng mở ra rất nhiều không gian khác, câu chuyện khác với  nhiều vấn đề xã hội mà người xem cảm thấy quen thuộc, thấy đâu đó ngay trong cuộc sống của mình: Bạo lực gia đình, lạm dụng tín nhiệm, chiếm đoạt tài sản trong lĩnh vực quản lý tài chính, kế toán; lợi dụng người thiếu hiểu biết để vận chuyển trái phép chất ma tuý; buôn bán hàng giả, hàng nhái, quảng cáo sai sự thật; lũ lụt…

Từ phút mở màn, “Nơi bình minh trở lại” đã lập tức cuốn người xem vào mạch chuyện. Chỉ trong ít phút ngắn ngủi, bằng ngôn ngữ của âm nhạc, diễn xuất, ánh sáng, thiết kế sân khấu, các nghệ sĩ đã giúp khán giả hiểu trọn vẹn tấn bi kịch của Vân (diễn viên Huyền Trang thủ vai) - một cô giáo yêu nghề, ngộ thương gã chồng yêu và ghen đến biến thái nhưng mang khuôn mặt của người tử tế. Chỉ trong ít phút ngắn, đạo diễn và các nghệ sĩ đã khiến người xem trải qua vô vàn cung bậc cảm xúc: Phẫn nộ, ghê sợ, đồng cảm, xót xa… Tấn bi kịch ấy của Vân còn kéo dài đến cả những năm tháng cô thụ án trong trại giam.

Thế giới trại giam cũng muôn hình vạn trạng. Mỗi nữ phạm nhân một tính cách, một con đường khiến họ rơi vào vòng lao lý. Ở đó, chuyện đời của mỗi người đã có thể đủ để cho một vở diễn trọn vẹn. Thế nhưng, đạo diễn, NSND Tạ Tuấn Minh đã khéo léo gói trọn lại trong “Nơi bình minh trở lại”, một cách gọn gàng và duyên dáng. Những nữ diễn viên về gắn bó với Nhà hát Kịch CAND khi tài năng đang ở độ chín nhất đều được đạo diễn dành cho khá nhiều đất diễn.

Bảo Thanh tiếp tục khẳng định khả năng diễn xuất vững vàng với vai Bông – nữ kế toán phải trả giá đắt khi bị lòng tham che mờ lý trí, dù rằng, mục đích ban đầu đầy trong sáng. Thanh Mai tinh tế và tiết chế vừa đủ trong thể hiện vai Thuỷ - nữ quản giáo trẻ yêu nghề, nhân hậu. Thuỷ đủ yêu thương, bao dung để vượt qua những khúc mắc cá nhân, đủ nhẫn nại và cả sự quyết liệt để thấu hiểu, đồng cảm, đồng hành, giúp đỡ những nữ phạm nhân trở về nẻo thiện.

Trong vở “Nơi bình minh trở lại”, âm nhạc là điểm sáng nổi bật. Âm nhạc kết nối, vừa như người dẫn chuyện, vừa là chất xúc tác, vừa góp phần giúp người xem cảm nhận rõ nhất những cung bậc cảm xúc, những “tiếng lòng” trong nội tâm của nhân vật. Cách xử lý sân khấu sáng tạo, mang đến nhiều bất ngờ, mới mẻ cho vở diễn. Đặc biệt, trong cảnh tái hiện nước lũ tràn về, đạo diễn NSND Tạ Tấn Minh khiến người xem trong khán phòng Nhà hát Tuổi trẻ giật mình thảng thốt khi sử dụng hai dải vải trắng lớn, phóng chéo từ trên không xuống.

Chúng khiến người xem mường tượng cảnh lũ dữ ào về, sẵn sàng cuốn phăng mọi người, mọi vật. Những dải vải trắng từ trái, phải, trước, sau tràn ngập sân khấu tạo sự hoang mang, như ám chỉ cái chết đang vây khốn, khiến con người – cụ thể là nữ quản giáo Thuỷ và nữ phạm nhân Vân, trở nên vô cùng nhỏ bé, đầy bất lực. Tái hiện cảnh này, Thanh Mai và Huyền Trang lơ lửng trên không trung. Sân khấu rào rào tiếng vỗ tay tán thưởng, đầy phấn khích.

“Nơi bình minh trở lại” dù vậy cũng còn đôi chỗ chưa “nhuần nhuyễn” khi vẫn còn một số tình tiết tung hứng, ngợi ca chưa được hợp lý. Những chi tiết này, hy vọng sẽ được chỉnh sửa, hoàn thiện hơn trước khi vở kịch được biểu diễn chính thức.