Nhạc sĩ Thao Giang, người hồi sinh nghệ thuật hát xẩm qua đời ở tuổi 75

Nhạc sĩ Nguyễn Quang Long khẳng định, nhạc sĩ Thao Giang là một tên tuổi lớn của nghệ thuật đàn nhị chuyên nghiệp Việt Nam thế kỷ 20, một tên tuổi gắn liền với âm nhạc truyền thống dân tộc. Ông chính là người khởi xướng hồi sinh nghệ thuật hát xẩm, có công tạo nên hát xẩm trong diện mạo đa dạng như ngày hôm nay.

Theo nhạc sĩ Nguyễn Quang Long, ngay từ đầu những năm 2000, đau đáu về một nghệ thuật ca hát dân gian đặc sắc của dân tộc sẽ sớm bị tắt khi nghệ thuật hát xẩm chỉ còn hiện hữu một nghệ nhân Hà Thị Cầu đang ngày một cao tuổi, nhạc sĩ Thao Giang đã tập hợp nhiều nghệ sĩ uy tín trong lĩnh vực âm nhạc, nghệ thuật dân tộc như: GS.TS.NGND Phạm Minh Khang, NSND Xuân Hoạch, NSƯT Văn Ty, nhạc sĩ Hạnh Nhân, NSND Thanh Ngoan, NSND Đoàn Thanh Bình, NSND Thúy Ngần, nghệ sĩ Tự Cường… Giới trẻ khi đó có Mai Tuyết Hoa, Nguyễn Quang Long và Khương Cường.

“Tất cả đã đồng lòng chung sức hồi sinh nhiều điệu/bài bản hát xẩm đã thất truyền của Hà Nội, Hải Phòng, của các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ. Giờ đây những bài này đã trở nên quen thuộc với công chúng. Nhạc sĩ Thao Giang cũng chính là người cùng với NSND Thanh Ngoan, Mai Tuyết Hoa và Nguyễn Quang Long có những nỗ lực không ngừng nghỉ, quyết tâm thực hiện cho bằng được các kế hoạch cho xẩm, như: Vận động để thực hiện CD “Xẩm Hà Nội”, vận động thành lập Trung tâm Phát triển Nghệ thuật Âm nhạc Việt Nam, vận động để ra đời sân khấu âm nhạc dân gian “Hà Nội 36 phố phường” (từ năm 2006), tái hiện lễ giỗ tổ nghề hát xẩm (2008)...”, nhạc sĩ Nguyễn Quang Long chia sẻ.

Cũng là học trò của nhạc sĩ Thao Giang, Thượng tá, NSƯT Văn Hà, nguyên Phó Giám đốc Nhà hát CAND nhận xét: “Nhạc sĩ Thao Giang là người “đấu tranh” không mệt mỏi để xẩm có vị trí như ca trù, cải lương, chèo… và thực tế hiện nay xẩm đã được biểu diễn ở nhiều nơi, thậm chí được đưa vào sân khấu Nhà hát Lớn Hà Nội. Đó là công lao, là nỗ lực, quyết tâm rất lớn của nhạc sĩ Thao Giang. Riêng trong lĩnh vực sáng tác, nhạc sĩ Thao Giang có 2 tác phẩm “Kể chuyện ngày mùa” và “Tình quê hương” – 2 tác phẩm được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2023, được sử dụng nhiều trong nhà trường, trong các chương trình biểu diễn chuyên nghiệp”.