Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ ra mắt tập 2 của bộ tiểu thuyết về Bác Hồ “Nước non vạn dặm”

PGS.TS, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ cho biết, bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” khắc họa hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh ở ba giai đoạn quan trọng của Người: Tuổi ấu thơ và tuổi thanh niên (1890 - 1911); Ba mươi năm Người “đi tìm hình của nước”, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1911 - 1941); Những năm tháng Người về nước, cùng Đảng ta, Nhân dân ta đấu tranh giành độc lập, tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc cho nhân dân, đưa Việt Nam trở thành biểu tượng của khát vọng đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, là lương tri, phẩm giá của loài người (1941 - 1969). Cùng với bộ tiểu thuyết ba tập, có ba vở sân khấu cùng tên song hành.

Năm 2022, nhân kỷ niệm 132 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh và 111 năm Ngày người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước, tập 1 của bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” với tên gọi “"Nợ nước non" và vở sân khấu cùng tên đã ra mắt công chúng ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Bình Phước, Đồng Nai, Long An và nhiều địa phương khác. Tập 1 “Nợ nước non” viết về những năm tháng thơ ấu của Bác ở quê nhà, ở kinh thành Huế; tuổi thanh niên của Bác ở Huế, Bình Định, Phan Thiết, Sài Gòn…Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ không chỉ khắc họa thành công hình tượng Nguyễn Sinh Cung - Nguyễn Tất Thành trong bối cảnh lịch sử, xã hội Việt Nam cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, mà còn đi sâu luận giải, minh chứng những yếu tố văn hóa, chính trị, tư tưởng, xã hội đã hun đúc, rèn dũa nên Nguyễn Sinh Cung - Nguyễn Tất Thành để Người có chuyến đi lịch sử vạn dặm từ quê nhà Nghệ An đến kinh đô Huế, đến bến cảng Sài Gòn, cho chuyến vượt trùng khơi cứu nước ngày 5/6/1911.

Tập 2 “Lênh đênh bốn biển” khắc họa hình tượng Văn Ba - Nguyễn Ái Quốc ở Pháp, Anh, Mỹ, các nước châu Phi, tới Liên Xô, Trung Quốc, Thái Lan... cho tới ngày Người trở về Tổ Quốc, ngày 28/1/1941. So với tập 1 “Nợ nước non” thì khối lượng tư liệu, nhất là tính tư tưởng của tác phẩm, của nhân vật, sự kiện ở tập 2 “Lênh đênh bốn biển” lớn hơn, rộng hơn rất nhiều.

Chia sẻ về tập 2 “Lênh đênh bốn biển”, nhiều văn nghệ sĩ, nhà nghiên cứu cho rằng, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã nghiên cứu rất nhiều tư liệu liên quan đến những năm tháng hoạt động của nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc ở nước ngoài. Tất cả những tư liệu đó vừa mang lại thuận lợi cho nhà văn nhưng cũng vừa thách thức đối với nhà văn. Nếu nhà văn bị tất cả mọi câu chuyện, mọi sự kiện trong những tư liệu ấy cuốn đi thì tác phẩm sẽ dễ trở thành tác phẩm minh họa lịch sử. Nhưng ở đây, những tư liệu đó chỉ mang tới cho nhà văn những mốc thời gian, những không gian và sự kiện cơ bản. Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã chọn lựa những câu chuyện và sự kiện nhiều thông điệp để thống nhất dựng lên nhân vật lịch sử của mình.

 Với hơn 220 trang sách của tập 2, người đọc sẽ có cái nhìn thấu đáo và có tính hệ thống, tính logic về những bước biến chuyển trong nhận thức, tư duy của một con người vĩ đại, theo cách giản dị nhất. Giản dị như cách mà Người sống trong suốt cả cuộc đời mình. Nhiều sự kiện, nhân vật của tập 2 “Lênh đênh bốn biển” hầu như bạn đọc có biết đến ít nhiều gắn với cuộc đời hoạt động cách mạng Nguyễn Ái Quốc. Nhưng cũng có những nhân vật, tình tiết giống như cách mà nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã triển khai trong tập 1, là nhân vật hư cấu. Họ được xây dựng tự nhiên và sắc nét, bằng thi pháp tiểu thuyết, với những tính cách sinh động, gần gũi đời thường trong các mối quan hệ với nhân vật trung tâm là Văn Ba, Nguyễn Ái Quốc, Lý Thuỵ, Hồ Quang, Tống Văn Sơ, Thầu Chín, ông Vương... Bằng thi pháp như vậy, tính cách, phẩm chất, tâm hồn đẹp đẽ của Nguyễn Ái Quốc được khắc hoạ một cách giản dị, gần gũi và thuyết phục.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cũng chia sẻ: Một điều vô cùng quan trọng với thể loại tiểu thuyết lịch sử là nhà văn phải sáng tạo ra những chi tiết, những câu chuyện, kể cả những sự kiện quay xung quanh sự kiện có thật để tạo dựng ra đời sống, tạo dựng ra không khí của sự kiện có thật đó. Nếu sáng tạo không mang một tinh thần đồng bộ với sự thật thì nhà văn sẽ thất bại và sự sáng tạo có nguy cơ “phản bội” lại sự thật ở một phía nào đó. Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã lựa chọn một cách xuất sắc những câu chuyện, những sự kiện đặc sắc, cốt lõi, mang tính thông điệp lớn trong rất nhiều câu chuyện và sự kiện liên quan đến cuộc đời hoạt động của Nguyễn Ái Quốc. Từ những câu chuyện, những sự kiện ấy, nhà văn tạo dựng lên toàn bộ không khí của lịch sử thời đại đó.