Cuốn sách đặc biệt về vua Hàm Nghi - Hoàng đế lưu vong, nghệ sĩ ở Alger

Sáng 5/11, tại Nhà hát Duyệt Thị Đường (Đại Nội Huế), Trung tâm Bảo tồn Di tích (BTDT) Cố đô Huế phối hợp với các đơn vị và gia đình hậu duệ vua Hàm Nghi tổ chức buổi tọa đàm ra mắt cuốn sách “Hàm Nghi - Hoàng đế lưu vong, nghệ sĩ ở Alger”. Đây là hoạt động trong chuỗi sự kiện chào mừng Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam 23/11.

Cuốn sách “Hàm Nghi - Hoàng đế lưu vong, nghệ sĩ ở Alger” do TS Amandine Dabat, nhà nghiên cứu lịch sử nghệ thuật, là hậu duệ đời thứ 5 của vua Hàm Nghi, chắt gái của công chúa Như Lý (con gái của vua Hàm Nghi) biên soạn.
Đây là công trình nghiên cứu về cuộc đời và sự nghiệp của vua Hàm Nghi, một vị vua yêu nước và là một họa sĩ tài hoa trong thời gian ông lưu vong tại Pháp và Alger. Cuốn sách này khám phá khía cạnh nghệ thuật ít được biết đến của vị hoàng đế, một trong những nghệ sĩ để lại dấu ấn đặc biệt trong nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam.

Cuốn sách gồm có 71 trang tác phẩm mỹ thuật, 12 trang tác phẩm điêu khắc, 68 trang ảnh tư liệu, thư từ được dịch từ bản gốc tiếng Pháp "Hàm Nghi – Empereur en exil, artiste à Alger" do Nhà xuất bản Sorbonne ấn hành năm 2019.

Theo TS Amandine Dabat, để thực hiện công trình nghiên cứu trên, bà dựa vào 2 bộ sưu tập quan trọng. Trong đó bộ sưu tập Hàm Nghi do hậu duệ của nhà vua lưu giữ gồm 2.500 tài liệu chủ yếu là thư từ, có cả thư nhà vua nhận và các bản thảo thư do nhà vua viết trong thời gian lưu đày. Bộ sưu tập thứ hai là tài liệu của chính quyền Alger chứa đựng những văn bản hành chính và các dự án chính trị của chính phủ Pháp liên quan đến vua Hàm Nghi.

Bà Amandine Dabat khẳng định, qua phân tích phong cách các tác phẩm nghệ thuật của vua Hàm Nghi từ những bức tranh sơn dầu đến các tác phẩm điêu khắc đã giúp bổ sung và làm sáng tỏ thêm những tài liệu lưu trữ.

Ông Hoàng Việt Trung, Giám đốc Trung tâm BTDT Cố đô Huế cho biết, trong quá trình sưu tầm tư liệu lịch sử phục vụ công tác nghiên cứu và trùng tu di tích Huế, đặc biệt là tư liệu về vua Hàm Nghi từ tháng 8/2022, đơn vị có cơ duyên gặp gỡ, hợp tác và làm việc với nhà nghiên cứu TS Amandine Dabat. Bà đã rất tâm huyết và hỗ trợ trong việc thu thập các tư liệu ảnh, tranh vẽ và hiến tặng nhiều kỷ vật quan trọng, làm phong phú thêm bộ sưu tập di sản về vua Hàm Nghi tại Bảo tàng Cổ vật cung đình Huế. Qua đó giúp công chúng có thêm góc nhìn về vị vua yêu nước và là một nghệ sĩ tài năng để lại dấu ấn đặc biệt trong nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam.

“Từ những tư liệu vô cùng quý giá của vua Hàm Nghi, đơn vị không muốn chỉ dừng lại ở việc giới thiệu sách về vua Hàm Nghi, về không gian trưng bày tranh, tượng, hình ảnh, tài liệu vua Hàm Nghi mà có những ước mong xa hơn. Cuộc đời và nghệ thuật của vua Hàm Nghi cần tiếp tục được nghiên cứu, mở rộng, vừa mang giá trị lịch sử vừa có giá trị văn hóa du lịch phục vụ công chúng Việt Nam”, ông Hoàng Việt Trung khẳng định.

Dịp này, các hậu duệ của vua Hàm Nghi đã trao tặng cho Bảo tàng Cổ vật cung đình Huế thuộc Trung tâm BTDT Cố đô Huế nhiều kỷ vật quý giá của vua Hàm Nghi gồm: Khay gỗ khảm xà cừ dài 31,4 cm; rộng 18,4 cm; cao 10 cm; bộ sách chữ Hán gồm 3 cuốn “Ngự chế canh chức đồ” (2 quyển); “Đan đồ huyện chí” (26 quyển); “Tăng đính thi kinh thể chí diễn nghĩa” (5 quyển); đôi đũa cung đình bằng ngà hải mã, được sử dụng trong bữa ăn của vua Hàm Nghi (giai đoạn Cần Vương 1885-1889) và đôi tiềm bằng sứ, vật dụng của gia đình vua Hàm Nghi.