Từ Hoa hậu Đông Phương đến Nữ hoàng nhạc Twist
>> Những mỹ nhân máu lạnh
Bối cảnh chính của "Nữ hoàng nhạc Twist" là vùng ngoại thành Hội An - nơi Túy Phượng theo chồng là tiểu đoàn trưởng một đơn vị công binh Ngụy, qua đó với nhiều tình tiết, nhằm phản ánh cuộc chiến tranh dưới cái nhìn của người đô thị.
Tại một cuộc giao chiến sau trận Mậu Thân 1968, viên tiểu đoàn trưởng bị quân giải phóng bắt sống, Tuý Phượng trở lại sân khấu Sài Gòn. Sau 1975, đôi vợ chồng này phải tạm chia tay khi chồng đi học tập cải tạo để rồi họ lại đoàn tụ trong một tâm trạng phức tạp, khi lựa chọn giữa "đi và ở", kéo dài cho đến ngày nữ nghệ sĩ Túy Phượng lìa trần lặng lẽ trong bệnh tật….
Túy Phượng là ái nữ của cố nữ kịch sĩ Túy Hoa. Túy Phượng tên thật là Nguyễn Thị Kim Phụng, sinh năm 1939 tại Bạc Liêu, giống mẹ như đúc, nhưng nõn nà và bốc lửa hơn mẹ, vóc mình cô nhỏ nhắn, cân đối, tay chân xinh xắn, khuôn mặt cô kết hợp bởi những đường nét cong, mềm và thanh tú, Túy Phượng khi ấy mang vẻ đẹp... chanh cốm, mũm mĩm làm say lòng người. Cô đoạt giải Hoa hậu Đông phương, cuộc thi đó có cả Kiều Chinh tham dự.
Năm 15 tuổi, Tuý Phượng chính thức gia nhập làng ca diễn. Với sự dìu dắt tận tình của người mẹ là nữ nghệ sĩ Túy Hoa và cha dượng là Anh Lân (lúc này là bầu gánh Dân Nam), Túy Phượng dần dần khẳng định vị trí của mình tại đoàn nhà.
Ở tuổi 14,15 Tuý Phượng đã được khán giả yêu thích qua những vai nhí nhảnh, hồn nhiên, đến tuổi 16, khi nghề nghiệp đã định hình, diễn xuất có chiều sâu, thì Túy Phượng thu hút người xem trong những vai thương cảm. Trong các lĩnh vực kịch nghệ, phim ảnh và cả cải lương, Tuý Phượng diễn với các NS Kim Cương, Thẩm Thuý Hằng, Thanh Nga, mẹ Tuý Hoa, ba Anh Lân và các anh Vân Hùng, Ngọc Đức, Nguyễn Đình Dần, Anh Tứ, La Thoại Tân... Đáng nhớ nhất là những vai diễn nữ chính trong các vở Trà Hoa Nữ, Người mẹ tội lỗi , Đứa con chị bếp, Ảo ảnh, Yêu trong bóng tối , Nhạc lòng năm cũ, Áo người trinh nữ....
Sáng chói từ cuộc thi Hoa hậu Đông phương của hãng phim Đông Phương vào năm 1957, lúc vừa tròn 17 tuổi và danh hiệu "Hoa hậu Đông Phương" gắn liền với Túy Phượng từ đó. Có một chuyện vui là vì mọi chi phí, tiền thưởng do hãng xe Lambretta bảo trợ hết, nên chữ Lambretta được vẽ kèm trong tấm banner thi hoa hậu. Kết quả,ca sĩ Túy Phượng đoạt chức hoa hậu, và sau đó thiên hạ gọi Túy Phượng là "Hoa hậu Lambretta,", ít ai gọi là "Hoa Hậu Đông Phương".
Thời điểm này, tại Sài Gòn các hãng phim tư nhân vẫn đua nhau mọc lên để sản xuất dòng phim thương mại đang có sức thu hút nhất định với công chúng. Nổi bật nhất là các hãng Việt Thanh (thành lập năm 1955), Văn Thế (1956), Tân Việt điện ảnh (thành lập năm 1957). Đây là giai đoạn nở rộ phong trào làm phim cải lương, thần thoại, truyền thuyết, với nhiều bộ phim khơi gợi lòng tự hào của người Việt trong việc ủng hộ phim do người Việt làm ra.
Điện ảnh đã làm cho Tuý Phượng được chú ý ngay từ giai đoạn này. Trong năm 1958, Túy Phượng tham gia liên tục các phim "Tình quê ý nhạc", "Bích Câu Kỳ Ngộ"..., trong đó có phim hợp tác với điện ảnh Philippine như "Ánh sáng đô thành". Bộ phim "Thạch Sanh chém Chằn" là một trong những bộ phim thành công của năm 1957, Tuý Phượng đóng vai công chúa Quỳnh Nga. Giai đoạn phôi thai của màn ảnh Sài Gòn thập niên 1950, cùng với Kim Cương, Trang Thiên Kim, Thẩm Thuý Hằng và Khánh Ngọc - Tuý Phượng là "Ngũ long công chúa" bên cạnh các "Hoàng tử trong mơ" Anh Tứ, Nguyễn Đình Dần, La Thoại Tân, Vân Hùng và Lê Quỳnh.
Cuối năm 1958, phong trào sản xuất phim bị chìm xuống, điện ảnh Việt bị yếu thế, phim ngoại nhập thao túng nền điện ảnh miền Nam Việt Nam. Túy Phượng đóng kịch và chuyển dần sang ca hát là chính.
Túy Phượng đóng kịch rất hay. Sau khi Kim Cương, Vân Hùng và Túy Hồng tách rời khỏi ban Dân Nam để lập ban kịch Kim Cương và ban kịch Tuý Hồng thì cô thay thế Kim Cương thủ những vai thương cảm nòng cốt của những vở kịch từng làm cho khán giả rơi lệ. Sự kết hợp giữa Tùng Lâm, Túy Phượng và Tùng Giang thành một ban hợp ca (nằm trong đoàn Dân Nam) lấy tên là "ban tam ca Muôn Phương", ăn mặc theo kiểu Nam Mỹ và hát nhạc châu Mỹ Latin được dịch lời Việt. Nghệ sĩ Tùng Lâm chơi guitar, Tùng Giang chơi congo, còn Túy Phượng lắc tamburan.
Túy Phượng được nữ nghệ sĩ tiền phong Bích Thuận nhận làm mẹ đỡ đầu . Cô lại được nữ danh ca Mộc Lan thương quý và luyện giọng. Với chất giọng miền Nam đặc trưng nhưng là một giọng ca có kỹ thuật cao, ngân nga rất vững, Tuý Phượng cũng là một ca sĩ vang danh. Hãy đọc những nhận xét của nhà văn Hồ Trường An về giọng ca Túy Phượng: "Những bản slow chẳng hạn như bản "Sương thu" của Văn Phụng được cô diễn tả rất nghề, làm thỏa mãn khách sành điệu.
Ở bản "Mộng đẹp ngày xanh" của Hoàng Trọng, dù gặp chỗ lên cao vượt ngoài âm vực của giọng hát cô, vậy mà cô hát vẫn không gãy, vẫn ngọt ngào làm cho nhiều người thán phục. Cũng như giọng Mai Hương, Hồng Phúc, giọng Túy Phượng không thích hợp với sân khấu mà chỉ thích hợp trên làn sóng điện mà thôi. Nhưng khi cô xuất hiện trên sân khấu, chính thân hình nhỏ nhắn và bốc lửa, cùng khuôn mặt mũm mĩm của cô làm say khán thính giả nhiều hơn là giọng hát".
Năm 1959, Sài Gòn xuất hiện phòng trà ca nhạc Hòa Bình. Túy Phượng mặc chiếc robe bằng nhung đen xẻ đùi và hở ngực hở vai khá rộng, cô mang găng tay bằng nhung đen dài đến khuỷu tay, đeo những món nữ trang lấp lánh và cài vương miện trên tóc. Cô hát bài "Mambo Italiano" bừng bừng phấn khởi, như rải cơn bão lửa khắp phòng trà Hoà Bình. Về sau, khoảng 1961-1963, Túy Phượng xoay qua hát nhạc twist và trở thành "Nữ hoàng nhạc Twist".
Nhưng cô chỉ nổi tiếng trong một thời gian ngắn ở lĩnh vực mới này. Rất tiếc, Túy Phượng có biệt tài trình diễn nhạc hay, nhưng khán thính giả chỉ say mê cô qua sắc đẹp chói chang, qua những điệu hát nhún nhẩy mà không tìm được cái nội lực chân truyền cùng kỹ thuật thâm hậu trong giọng hát của cô. Cho nên cô phải dùng nhạc twist để làm quỷ làm yêu, trổ nhiều quái chiêu để thu phục nhiều khán giả. Trong cuộc bình chọn diễn viên được yêu thích do báo Công Nhân của ký giả Trần Tấn Quốc tổ chức, Tuý Phượng và Vân Hùng đã được khán giả bầu chọn là "đôi diễn viên trẻ tài năng được yêu thích nhất".
Khoảng thời gian lấy chồng và theo chồng ra sinh sống tại Hội An, khán giả cũng dần quên hình ảnh của Tuý Phượng, bởi lúc này họ đã có người thay thế "Nữ hoàng nhạc Twist" chính là nữ ca sĩ "nổi loạn" Mai Lệ Huyền. Trong những chuyến về Sài Gòn, Tuý Phượng vẫn cố gắng tham gia các chương trình thi - ca - vũ - kịch ở nhà hàng Maxim của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ. Ngay cả trong những lúc bị bế tắc, hoang mang về số phận của chồng, nụ cười rạng rỡ của Tuý Phượng vẫn vẹn nguyên.
Sau năm 1975, Tuý Phượng vẫn tiếp tục con đường nghệ thuật trên sân khấu kịch "Tân Dân Nam", Tuý Phượng còn là ca sĩ nổi bật trong các đoàn "Ca múa nhạc Hậu Giang", "Tiếng ca Minh Hải"... lưu diễn khắp miền đất nước. Cùng với Cẩm Vân, Thu Cúc, Bảo Yến, Nhã Phương, Thanh Hoa, Hồng Hạnh, Tuý Phượng cũng là giọng ca trình diễn ở sân khấu nhà hát Hoà Bình – TP HCM sớm nhất.
Nụ cười của Tuý Phượng vẫn tròn đầy, từ năm 1995, sau những ngày đau buồn chịu tang mẹ là NS Tuý Hoa, người ta không thấy Tuý Phượng lưu diễn nữa. Túy Phượng qua đời tại Sàigòn, ngày 13/11/2001.
|
Nhà văn Trần Trung Sáng: Tôi viết "Nữ hoàng nhạc Twist" dưới một trụ điện đường
- Trước hết, Túy Phượng là nhân vật ca nhạc - điện ảnh một thời từng rất nổi danh đã có mặt, đã để lại những ký ức sống động tại phố Hội, gắn liền với quãng đời thơ ấu của tôi. Gia đình Túy Phượng ở ngay ngã tư xóm tôi - trên con đường ngoại thành Hội An hướng về biển Cửa Đại. Đối diện nhà Túy Phượng, có một cái trụ điện đường thật to, mỗi ngày ngoài những giờ đi học, bọn trẻ con chúng tôi thường tụ tập nơi ấy, để bày ra những trò nghịch ngợm, hoặc để nhớn nhác nhìn qua cửa sổ nhà cô chờ đợi giờ xem các chương trình phim truyền hình Batman (Người dơi), Combat (Chiến tranh), Beatles (Tứ quái).. Có lẽ chính từ cái trụ điện đường ngày ấy, mà tôi có được "Nữ hoàng nhạc Twist", cùng những câu chuyện khác... Do đó, động cơ thôi thúc tôi viết "Nữ hoàng nhạc Twist" không nhằm mục đích thêu dệt về đời tư một ngôi sao nghệ thuật như nhiều người mới nhìn tựa sách dễ ngộ nhận, mà thực ra, đó chỉ là cái cớ để viết về những hồi ức tuổi thơ, tuổi trẻ của mình và về thân phận trôi nổi thăng trầm của một phụ nữ tài danh trong vòng xoay chiến tranh, thế sự. - Cuộc đời Túy Phượng khá chìm nổi và có nhiều biến động, trải từ Sài Gòn đến Hội An. Anh có mất nhiều thời gian tìm kiếm tư liệu cho cuốn sách của mình? Đâu là những chi tiết anh cho là đắt giá nhất trong cuộc đời Túy Phượng? - Thời thơ ấu tôi vốn học hành ở Hội An tại một xóm nhỏ gần nhà Túy Phượng như đã kế. Thế nhưng, gia đình tôi lại sinh sống tại Đà Nẵng -một cửa hiệu kinh doanh điện tử - băng đĩa nhạc. Sau Mậu Thân, tôi về lại Đà Nẵng cùng gia đình. Lúc này, một lần, có một sĩ quan từ Sài Gòn thuyên chuyển đến, vừa là kỹ sư điện tử vừa là nhạc công sử dụng thành thạo tất cả các nhạc cụ, xin vào nhà tôi làm thêm trong những giờ rỗi. Ông này tên Xương - chính là người bạn thân cùng ở Nhà hát Tây với nhạc sĩ Y Vân và ký giả Thương Sinh (nhà văn Duyên Anh) thời mới vào Nam. Thỉnh thoảng, mỗi tuần một vài lần, ông Xương ngủ lại nhà tôi, sửa chữa máy móc, trò chuyện tâm sự với tôi thâu đêm, như để vơi nỗi nhớ nhà. Từ nơi ông, tôi tình cờ có được chút ít kiến thức các trào lưu âm nhạc, và biết thêm về thế giới ánh đèn màu cùng những chuyện đời văn nghệ sĩ của Sài Gòn hoa lệ... (trong đó, phần lớn có nhiều nhân vật liên quan đến cuộc đời Túy Phượng mà tôi đã nhắc đến "Nữ hoàng nhạc Twist" sau này). Cũng cần nói thêm, trong những nhân vật gắn bó và hiểu rõ về Túy Phượng hơn ai cả, tôi cho đó là nhạc sĩ Tùng Giang (thành viên cùng Trường Kỳ, Lê Hựu Hà, Nguyễn Trung Cang, Đức Huy, Elvis Phương... lập nên dòng nhạc trẻ Sài Gòn). Nói cho cùng, cuộc đời thật, cũng như cuộc đời trong tiểu thuyết "Nữ hoàng nhạc Twist", theo tôi, có hai chi tiết đắt giá nhất của Túy Phượng: Thứ nhất, cô chính là người tiên phong đã khai mở cho trào lưu nhạc Twist Sài Gòn. Thứ hai, đến khi đã lên đỉnh cao vinh quang, thì cô lại chấp nhận từ bỏ tất cả để đi theo tiếng gọi tình yêu, sống xa phồn hoa đô hội, để rồi từ đó nhận lãnh những bi kịch đắng cay của một số phận hồng nhan trong thời chiến... - Xin cảm ơn anh! Hoài Phố |
