Chưa có bước đột phá trong đàm phán về sửa đổi NAFTA
Đây được đánh giá là một bước đột phá trong tiến trình tái đàm phán và cũng phản ánh thái độ cởi mở của Mỹ trong việc tiếp tục với NAFTA.
Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland cho biết, các cuộc thảo luận đã bước vào giai đoạn mới chuyên sâu và có tính ràng buộc cao hơn. Quá trình đàm phán đang diễn ra hết sức tập trung và có những tiến triển nhất định khi cả ba bên đều nỗ lực để đạt được một thỏa thuận tốt, có lợi cho cả ba.
Tuy nhiên, tới nay các bên vẫn chưa đạt được một kết quả cụ thể nào. Trong khi đó, theo Bộ Kinh tế Mexico, ba bên đã nhất trí các đoàn đàm phán sẽ phải đẩy mạnh các công việc kỹ thuật trong những ngày tới và cố gắng tìm ra sự cân bằng để quá trình đàm phán có thể diễn ra suôn sẻ.
 |
Về phía Mỹ, chính quyền Washington đang gia tăng sức ép để sớm đạt được thỏa thuận, có thể là trước cuộc bầu cử tổng thống tại Mexico vào tháng 7 tới hoặc là trước bầu cử quốc hội giữa kỳ của Mỹ vào tháng 11. Mỹ, Canada và Mexico đều đang hướng tới mục tiêu đạt được thỏa thuận về nguyên tắc trước Hội nghị thượng đỉnh các quốc gia châu Mỹ tại Peru vào tuần tới.
Đây cũng là thời điểm mà Nhà Trắng cần một thỏa thuận thương mại để xoa dịu nỗi lo của công chúng trước nguy cơ một cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc nổ ra liên quan các biện pháp tăng thuế áp dụng với các mặt hàng xuất khẩu của cả hai bên. Tâm lý hoang mang đã khiến thị trường chứng khoán Phố Wall và các thị trường toàn cầu sụt giảm trong ngày 6-4.
Chính vì vậy, Văn phòng của Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer đã ra thông báo với nội dung khá lạc quan về quá trình tái đàm phán NAFTA, trong đó nêu rõ các bên vẫn đang duy trì liên lạc và sẽ tiếp tục nỗ lực để đạt được thỏa thuận sau cùng có lợi cho cả 3 bên.
Trước đó, NAFTA liên tục bị đe dọa kể từ khi ông Donald Trump trở thành Tổng thống thứ 45 của Mỹ, vì ông tin rằng đây là một thỏa thuận tồi tệ đối với Mỹ. Đã rất nhiều lần Tổng thống Donald Trump bày tỏ công khai rằng “phải chăng nên chấm dứt” NAFTA.
Nhưng người đứng đầu Nhà Trắng còn có rất nhiều vấn đề khác về NAFTA tùy theo mối quan hệ với Canada hay Mexico. Vì thế, có nhiều cách để hai nước này phản ứng lại, cho dù số phận cuối cùng của thỏa thuận thương mại này sẽ như thế nào. Đối với Canada, hiện tại hầu hết các doanh nghiệp nước này đều lo lắng về nguy cơ NAFTA đổ vỡ.
Những tiến triển “rùa bò” trong các vòng đàm phán NAFTA đã tạo tâm lý và môi trường không ổn định có thể gây nhiều bất lợi cho quá trình ra quyết định. Tuy nhiên, NAFTA đã có điều khoản quy định rõ các nước thành viên phải thông báo trước ít nhất 6 tháng về ý định rút lui, nếu có.
Quãng thời gian này đủ để các doanh nghiệp có thể đưa ra chiến lược thay thế, tìm thị trường mới cho các sản phẩm của mình cũng như tìm kiếm các đối tác nhập khẩu mới, do đó có thể giảm thiểu những tổn thất kinh tế tiềm ẩn từ việc NAFTA sụp đổ.
Bên cạnh đó, còn có một thực tế khác là dù có hay không có NAFTA, Canada vẫn sẽ là một đối tác có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường Bắc Mỹ và vẫn là đối tác thương mại tự nhiên của quốc gia láng giềng phía Nam.
Trong trường hợp NAFTA thật sự đổ vỡ, Canada có thể sẽ phải khôi phục quy chế Tối huệ quốc (MFN) vốn đang được Mỹ áp dụng với các nền kinh tế thành viên trong Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Với mức thuế trung bình chỉ khoảng 3,5%, các doanh nghiệp Canada sẽ không bị mất đi quá nhiều lợi thế cạnh tranh trên thị trường Mỹ.
Chưa hết, Canada cũng có thể áp dụng một số biện pháp để giảm thiểu sự khó lường về NAFTA như đa dạng hóa thương mại để giảm thiểu đáng kể việc phụ thuộc vào một vài thị trường đích, mà đứng đầu là Mỹ nếu xét theo tỉ trọng xuất khẩu hiện nay; tập trung vào việc cải thiện môi trường kinh tế để nâng cao sức cạnh tranh cho các công ty và doanh nghiệp đang hoạt động tại Canada.
Ngoài ra còn một vài biện pháp khác nữa trong khuôn khổ WTO mà Chính phủ Canada có thể xem xét sử dụng để bảo vệ một số ngành nhất định.
Còn với Mexico, vấn đề của Tổng thống Mỹ với Mexico dường như bắt nguồn từ thực tế là ông không thể tin rằng, Mỹ đang bị thâm hụt thương mại với Mexico và phải đón nhận dòng người nhập cư bất hợp pháp từ Mexico vào Mỹ.
Chính vì thế, người đứng đầu Nhà Trắng đã đưa ra những đề xuất bảo hộ như áp đặt mức thuế điều chỉnh 20% tại biên giới đối với những hàng hóa nhập khẩu từ Mexico và khởi xướng kế hoạch xây bức tường biên giới giữa hai nước.
Tuy nhiên, do Mỹ và Mexico cùng là thành viên của WTO và NAFTA nên những đề xuất đánh thuế điều chỉnh tại biên giới của ông Donald Trump vi phạm các nguyên tắc của WTO về việc không được phân biệt đối xử giữa các nước thành viên.
