Bác sĩ mổ u não, bệnh nhân vẫn "hát"

• Bộ Công an tặng 5 tỷ đồng xây dựng Ngân hàng mô BV Việt Đức
• Chuyên gia phẫu thuật lừng danh thế giới truyền kinh nghiệm tại BV Việt Đức
• BV Việt - Đức được tặng Bằng khen vì vừa ghép tạng thành công
• BV Việt Đức - đơn vị đầu tiên ở Đông Nam Á phẫu thuật cột sống với Robot định vị thành công
• Bệnh nhân ghép tim đầu tiên ở BV Việt - Đức đã ra viện

Theo PGS. Đồng Văn Hệ, bệnh nhân là anh Nguyễn Văn D. 36 tuổi, bị đau đầu và động kinh gần 1 năm nay. Khi đến Bệnh viện Việt Đức khám thì phát hiện có u tế bào thần kinh đệm, đường kính khoảng 6cm, gây chèn ép não. 

Khối u rất lớn lại nằm đúng vùng ngôn ngữ, chèn sang cả vùng vận động nên nguy cơ bị liệt, bị cấm khẩu rất cao, thậm chí có thể gây chết người khi u to gây hôn mê. 

Nếu mổ cắt khối u theo phương pháp thông thường thì bác sĩ thường cố gắng cắt càng nhiều càng tốt hoặc cắt hết u, nhưng vì khối u nằm liền kề vùng nói và vận động, nên nguy cơ bị câm, bị liệt rất cao, do khi mổ bệnh nhân được gây mê, nên nếu bác sĩ chạm vào tế bào vùng nói hay vùng vận động cũng không biết. Vì vậy, để an toàn cho bệnh nhân, bác sĩ chỉ cố gắng bảo tồn chức năng nói và vận động của bệnh nhân hơn là lấy hết khối u bằng cách tránh xa các tế bào quan trọng. Như vậy, sẽ không cắt hết được khối u và bệnh dễ tái phát.

“Còn với phương pháp mổ thức tỉnh, chúng tôi sẽ cắt được khối u nhiều nhất có thể mà vẫn bảo vệ được các chức năng nói và vận động của bệnh nhân, vì bác sĩ nhận biết được đâu là vùng nói, vùng vận động”- PGS. Đồng Văn Hệ cho biết.

Với phương pháp phẫu thuật thức tỉnh, tức là khi mổ được gây tê, bệnh nhân hoàn toàn tỉnh tảo, có thể nói chuyện cùng bác sĩ, cử động chân tay, thậm chí hát trong lúc bác sĩ cắt u. 

Mổ trong lúc bệnh nhân tỉnh táo, thì dù khối u nằm ở vùng quan trọng, bác sĩ vẫn phát hiện được kịp thời mọi điều không mong muốn để tránh làm tổn thương chức năng nói và vận động, nên sẽ giảm thiểu rủi ro như liệt, cấm khẩu nếu theo phương pháp phẫu thuật kinh điển.

PGS. Đồng Văn Hệ và chuyên gia người Nhật trao đổi trước khi phẫu thuật

Theo PGS. Đồng Văn Hệ, kỹ thuật mổ thức tỉnh thường chỉ được thực hiện ở những nước giàu, đủ phương tiện kỹ thuật hiện đại, có ekip phẫu thuật-gây mê được đào tạo bài bản và phối hợp rất nhịp nhàng. Yếu tố thứ ba quan trọng không kém là người bệnh phải hiểu biết về phương pháp này và phối hợp tốt. Bệnh nhân Nguyễn Văn D. biết tiếng Anh nên trước khi mổ đã trao đổi kỹ với 2 bác sĩ người Nhật. Bệnh nhân cũng đã lên mạng tìm hiểu kỹ phương pháp này nên rất hợp tác với bác sĩ. 

Các bác sĩ đã giải thích kỹ với bệnh nhân, đặc biệt là cho họ hiểu là trong quá trình mổ họ vẫn tỉnh và không đau; còn nếu bị đau thì nói với bác sĩ để có lời khuyên, hay bác sĩ sẽ tránh những chỗ tì đè khiến bệnh nhân khó chịu. Còn bác sĩ gây mê phải chuẩn bị tất cả mọi phương án. Nếu bệnh nhân đau không phối hợp được trong khi mổ theo phương pháp thức tỉnh, thì phải có phương án đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người bệnh.

PGS. Đồng Văn Hệ và chuyên gia người Nhật  thực hiện ca mổ

PGS. Đồng Văn Hệ cho biết thêm, phương pháp mổ thức tỉnh có thể phẫu thuật cho nhiều loại tổn thương u hoặc tổn thương không phải u trong não, như các u ở vùng chức năng quan trọng như nói, nhận thức, vùng ngôn ngữ, vùng vận động, vùng cảm giác hay thị giác, mà nếu mổ bằng phương pháp kinh điển khó tránh khỏi các di chứng, hay những không mong muốn của cuộc mổ, còn mổ bằng phương pháp này sẽ tránh được những rủi ro như bệnh nhân bị câm, bị liệt…

Một yếu tố quan trọng để ca mổ này được tiến hành là Bệnh viện Việt Đức vừa hoàn chỉnh 5 phòng mổ với đầy đủ trang thiết bị hiện đại, đáp ứng tiêu chuẩn thế giới, đã được Hội PTTK châu Á khảo sát và công nhận là thành viên của Hội, đồng thời, tiến hành ca phẫu thuật dị dạng thần kinh sọ não tại Bệnh viện để truyền hình trực tiếp ở nhiều đầu cầu trên thế giới. 

Với các thiết bị hiện đại như phương tiện kích thích vỏ não, trong khi mổ bác sĩ sẽ biết được vùng nào là vùng nói, vùng vận động mà tránh, không làm bệnh nhân bị liệt hay câm. Tất nhiên cũng không thể dùng dao điện thông thường vì sẽ khiến vỏ não bị chết, nên thiết bị này còn không làm tổn thương các tế bào.

Ca mổ bằng phương pháp thức tỉnh lần đầu tiên ở Việt Nam

Phương pháp này hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát, nên không có xác suất. Nếu bệnh nhân đau quá hay khó chịu quá thì bác sĩ sẽ lập tức cho gây mê cho bệnh nhân ngủ, chuyển sang phương pháp kinh điển, chứ không dừng cuộc mổ, nên hoàn toàn yên tâm. Sau ca mổ chỉ 5-6 tiếng là bệnh nhân có thể nói chuyện bình thường và khoảng 1 tuần là được ra viện, chi phí không hề cao hơn phương pháp kinh điển.

Thành công của ca mổ này không chỉ chứng tỏ trình độ tay nghề, trang thiết bị y tế của Bệnh viện Việt Đức đã đạt tiêu chuẩn thế giới, mà điều quan trọng hơn là cho phép các bệnh nhân bị các tổn thương não có cơ hội được chữa bệnh với phương pháp hiện đại, mà chi phí lại phù hợp với điều kiện kinh tế của Việt Nam.