Tìm kiếm hài cốt liệt sĩ trên đất bạn Lào

• An táng 3 hài cốt liệt sĩ tại Nghĩa trang Hòn Dung
• Cất bốc 5 hài cốt liệt sĩ tại Hướng Hóa
• Truy điệu và an táng 30 hài cốt liệt sĩ
• Thừa Thiên - Huế truy điệu, an táng hài cốt liệt sĩ hy sinh tại Lào
• An táng 37 hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh tại Lào

Hàng năm, cứ vào những tháng mưa lụt nhưng ở bên Lào là mùa khô, lực lượng Đội 584 lại gùi ba lô lên đường sang đất bạn làm nhiệm vụ. Đến nay đã tròn 32 năm như thế, những người lính đơn vị này không nhớ hết bao nhiêu con đường, bao nhiêu suối sâu, núi cao, rừng rậm họ đã đi qua, lần tìm những nơi hy sinh, chôn cất đồng đội, để ngày đêm quăng quật đào bới, đưa bằng hết các anh về quê nhà yên nghỉ.

Thượng tá Trần Quang Lục, Chính trị viên Đội 584 cho biết, đơn vị được quyết định thành lập năm 1984 nên lấy phiên hiệu trên nhằm đánh dấu mốc thời gian bắt đầu thực hiện nhiệm vụ này. Những năm đầu, lực lượng tập trung khảo sát, quy tập di hài liệt sĩ ở địa bàn 3 tỉnh Khăm Muộn, Salavan và Savannakhet. 

Đây là địa bàn có nhiều cán bộ, chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam chiến đấu, hy sinh, được nhân dân Lào tìm cách mai táng chôn cất đàng hoàng sau mỗi trận đánh nhưng vì khu vực chi chít những núi cao, vực thẳm, cây rừng bạt ngàn thâm u, hiểm trở nên việc tìm kiếm, cất bốc di hài các anh vì thế gặp rất nhiều khó khăn.

Được sự quan tâm giúp đỡ đặc biệt của Nhà nước bạn Lào, sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền, trực tiếp là Ban Công tác đặc biệt các tỉnh Quảng Trị, Khăm Muộn, Salavan, Savannakhet, cùng với tình cảm chân tình, sâu sắc, sự giúp đỡ tận tình của các bộ tộc Lào, đã giúp lực lượng Đội 584 hoàn thành xuất sắc nhất nhiệm vụ được giao. 

“Cứ mỗi lần chúng tôi phát hiện ra di hài các anh, là mỗi lần vỡ òa niềm hạnh phúc không gì bằng!”, Thượng tá Lục bộc bạch.

Đảng bộ, chính quyền các tỉnh Khăm Muộn, Salavan, Savannakhet, Quảng Trị, Đội 584 và nhân dân các tỉnh bạn, nhân dân tỉnh Quảng Trị, trọng thể tổ chức lễ truy điệu các Anh hùng liệt sĩ, tại khu vực cửa khẩu quốc tế Lao Bảo phía bạn Lào, trước khi đưa các anh về truy điệu, an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Đường 9, Quảng Trị.

Nhưng anh em cán bộ, chiến sĩ đơn vị vẫn với quyết tâm cao nhất, tìm kiếm, cất bốc bằng hết di hài đồng đội, đưa các anh về quê hương an táng, yên nghỉ cho ấm lòng người thân liệt sĩ”.

Đối với toàn thể cán bộ, chiến sĩ Đội 584, những tháng năm thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng, cao cả trên, đã để lại trong lòng họ những kỷ niệm không thể nào quên. Kỷ niệm vui nhất, hạnh phúc nhất là lúc khai quật, phát hiện ra di hài liệt sĩ. Song cũng có những kỷ niệm buồn nhất, đau đớn nhất, là khi đồng đội của mình không may ngã xuống khi đang thực hiện nhiệm vụ này.

Trong ký ức của Thượng tá Trần Quang Lục luôn gợi lại hình ảnh một binh nhất Phạm Viết Hòa, quê huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An; một Thượng sĩ Trương Quang Thanh, Tiểu đội trưởng, quê thôn Mai Xá, xã Gio Mai, huyện Gio Linh (Quảng Trị), đã anh dũng hy sinh như thế, khi lũ rừng bất ngờ ập về, cây rừng bất ngờ gãy đổ đè lên các anh…

Kể sao hết những gian truân vất vả, hiểm nguy và sự hy sinh của lực lượng Đội 584 trong suốt 32 năm qua xẻ dọc núi rừng, dầm mưa dãi nắng tìm kiếm, cất bốc, quy tập di hài các Anh hùng liệt sĩ. Chỉ biết rằng đó là một trong những việc làm, nghĩa cử thiêng liêng, cao đẹp nhất của đời người lính, là đạo lý “Uống nước nhớ nguồn/Ăn quả nhớ người trồng cây” của dân tộc Việt Nam. 

Với từng ấy thời gian, với từng ấy chặng đường, đến nay lực lượng Đội 584 đã quy tập được gần 6.000 di hài liệt sĩ trên đất bạn Lào, đưa về an táng yên nghỉ ấm áp tại nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Đường 9, Quảng Trị. Đơn vị đã vinh dự được Nhà nước tặng thưởng nhiều Huân chương chiến công, cùng danh hiệu cao quý đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang trong thời kỳ đổi mới.