Xét nghiệm Zika miễn phí cho người được bác sĩ chỉ định

Thứ Sáu, 04/11/2016, 15:56

Ngoài 30 trường hợp được xác định mắc virus Zika, Việt Nam đã có trường hợp đầu tiên bị mắc chứng đầu nhỏ có liên quan đến virus Zika. Đặc biệt, Bộ Y tế cũng đã khẳng định có 5 bà mẹ mang thai nhiễm virus Zika.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng tiếp tục nhận định Zika là mối lo ngại y tế cộng đồng khẩn cấp, do các biến chứng nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh là bệnh teo não và hội chứng Guillain-Barré, một loại rối loạn hệ thống miễn dịch tác động đến thần kinh gây ra hiện tượng yếu cơ ở tay và chân.

Một nghiên cứu mới nhất ở Mỹ trên chuột đực cho thấy virus Zika có thể làm teo tinh hoàn, giảm hormone sinh dục và giảm tỉ lệ thụ thai tới 4 lần. Các thai phụ cẩn trọng là việc cần thiết, còn các cơ quan y tế, sự cẩn trọng cùng yêu cầu chính xác khi chẩn đoán hội chứng đầu nhỏ càng được đặt ra rất cấp thiết.

Theo Bộ Y tế, đến thời điểm này, trong số những trường hợp nhiễm virus Zika, chiếm đại đa số ở TP. Hồ Chí Minh còn lại ở các tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Dương, Long An, Trà Vinh, Đắk Lắc. Đại diện Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế lý giải, số trường hợp mắc virus Zika được phát hiện tăng cao từng ngày tại TP. Hồ Chí Minh là do mật độ dân số đông, nhưng vấn đề vệ sinh môi trường cũng như ý thức phòng chống dịch bệnh còn chưa cao.

Việt Nam có đủ khả năng xét nghiệm để xác định virus Zika

Hơn nữa, khu vực phía Nam cũng đang trong thời kỳ cao điểm của dịch sốt xuất huyết vốn có cùng tác nhân truyền bệnh là muỗi vằn, nên số ca mắc Zika tăng cao là tất yếu.

Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cho rằng, ngoài phụ nữ mang thai, các đối tượng khác không nên quá lo lắng, vì người bình thường nếu mắc Zika bệnh thường không nặng và chỉ cần đến cơ sở y tế điều trị triệu chứng sẽ khỏi.

PGS.TS Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh cho rằng, phụ nữ mang thai 3 tháng đầu là những trường hợp cần lưu ý đặc biệt: “Nếu những người mang thai mắc Zika rồi thì việc can thiệp và kiểm soát y tế sẽ vất vả hơn. Với những người mang thai, trong hai tháng đầu không để họ tiếp xúc với muỗi…”

Ngay sau khi nước ta xác nhận trường hợp bé gái mắc chứng đầu nhỏ nghi ngờ có liên quan đến virus Zika, sự lo lắng đã lan ra cộng đồng. Ông Vũ Ngọc Long, Trường phòng kiểm dịch y tế biên giới (Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế) cho biết, mỗi năm, nước ta có khoảng 1,6 triệu em bé chào đời, tương đương với chừng đó số bà mẹ mang thai. Do đó, phụ nữ có thai, đang có ý định và có nguy cơ mang thai cần hết sức cảnh giác.

Song, ông Vũ Ngọc Long nhấn mạnh: Không phải trường hợp nào bà mẹ mắc bệnh do virus Zika đều mắc đầu nhỏ, bởi theo thống kê của WHO, tỉ lệ này chiếm dưới 10%. Chứng đầu nhỏ tác động đến thế hệ trẻ em sau này, vì ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất, tâm thần của trẻ trong suốt cuộc đời tương lai, là gánh nặng cho cả gia đình, xã hội. Vì thế chị em trong quá trình mang thai, dự định có thai cần chủ động tránh muỗi đốt, bảo vệ an toàn cho thai nhi.”

Để phát hiện sớm những biến chứng của Zika, phụ nữ có thai nghi ngờ hoặc xác định bị nhiễm virus Zika cần được theo dõi siêu âm thai mỗi 3-4 tuần một lần để phát hiện sớm tình trạng đầu nhỏ hoặc vôi hóa não ở thai nhi. Nếu đang mang thai mà thấy có hiện tượng sốt, phát ban, viêm kết mạc, nhức mỏi… thai phụ nên đến cơ sở y tế gặp bác sĩ ngay để được tư vấn và có cách can thiệp kịp thời, an toàn nhất cho cả mẹ và bé.

Cẩn trọng khi chẩn đoán hội chứng đầu nhỏ

Tuy nhiên, PGS.TS Trần Danh Cường, Phó Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương cho rằng, việc theo dõi biến chứng đầu nhỏ không hề dễ dàng và đòi hỏi sự cẩn trọng cũng như tính chính xác cao mới có thể phát hiện đúng và kịp thời: “Bệnh lý dị dạng cấu trúc thần kinh thực thể hoàn toàn có thể chẩn đoán sớm được, nhưng vỏ não phải theo dõi rất dài, không thể làm sớm hơn, cho nên không thể vội vàng kết luận hội chứng não bé được. Ở 11, 12, 15, 16 tuần mà kết luận não bé quả thật không làm được.

Nếu chẩn đoán tốt, sớm thì khuyến cáo nên đình chỉ thai nghén sớm, còn không có phương pháp nào điều trị trước đẻ và sau đẻ, người phụ nữ phải đi theo lịch trình khắt khe, thì mới tính được tốc độ phát triển của đầu…”

Sau khi xác định có 5 thai phụ mắc virus Zika vào ngày 3-11, số lượng các bà mẹ mang thai đến làm xét nghiệm xác định virus Zika ở TP. Hồ Chí Minh tăng vọt. Tuy nhiên, Trung tâm Y tế dự phòng TP. Hồ Chí Minh đã tổ chức xét nghiệm miễn phí virus Zika cho người dân từ tháng 3-2016, nếu do bác sĩ chỉ định.

Ngoài ra, 30 BV ở TP. Hồ Chí Minh cũng đã tổ chức làm xét nghiệm virus Zika miễn phí cho những người có các triệu chứng nghi ngờ bệnh, đó là các bệnh viện (BV) quận, huyện; BV Bệnh Nhiệt đới, BV Nguyễn Tri Phương, BV Nhân dân Gia Định, các BVĐK: Xuyên Á, Thủ Đức, Củ Chi, Hóc Môn.

Như vậy, nếu có triệu chứng, người bệnh nên đến các điểm giám sát để khám trong vòng 5 ngày đầu. Triệu chứng nghi ngờ bệnh do virus Zika là phát ban và ít nhất hai trong 4 triệu chứng khác là sốt, viêm kết mạc hoặc xung huyết kết mạc, đau khớp hoặc phù quanh khớp, đau cơ.

Trên cả nước, nếu bệnh nhân bị nghi ngờ nhiễm virus Zika và được nhân viên y tế chỉ định đi xét nghiệm cũng sẽ được miễn phí. Những người không có biểu hiện nghi ngờ nhiễm virus Zika mà vẫn muốn kiểm tra thì phải tự trả chi phí.

Với diễn biến phức tạp của dịch bệnh sốt xuất huyết tại các khu vực miền Nam và Tây Nguyên, Bộ Y tế cho rằng thời gian tới, dịch bệnh do virus Zika có thể tiếp tục tăng từng ngày. Bộ Y tế khuyến cáo người dân không quá hoang mang nhưng cũng không chủ quan và phải chủ động phòng tránh bằng việc tăng cường diệt lăng quăng, phòng chống muỗi đốt, sinh hoạt tình dục an toàn. Nam giới khi quyết định có con thì cần tầm soát, nếu mắc Zika phải sau 6 tháng mới nên có con.

Thanh Hắng