Lò đốt rác tiền tỉ xả khói độc ra môi trường

• Lò đốt rác thải y tế gây ô nhiễm môi trường
• Vận hành lò đốt rác thải tại đảo Cù Lao Chàm
• Điều tra các lò đốt rác xả thải dioxin

Mỗi ngày lượng rác thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng trên 100 tấn. Trong đó, tỉ lệ thu gom ở khu vực nông thôn chỉ đạt hơn 60%, từ đó dẫn đến tình trạng tồn đọng một khối lượng lớn rác thải sinh hoạt trong các cụm, tuyến dân cư... 

Để giải quyết tình trạng này, thời gian qua tỉnh Sóc Trăng đã đầu tư trên 7,5 tỉ đồng từ nguồn kinh phí sự nghiệp môi trường để lắp đặt, đưa vào vận hành 3 thiết bị đốt rác thải rắn sinh hoạt tại xã Thuận Hòa (huyện Châu Thành), xã Tân Thạnh (huyện Long Phú) và TX Ngã Năm, với tổng công xuất xử lý gần 30 tấn/ngày.

Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian đưa vào sử dụng, các lò đốt rác này đang hằng ngày phun ra môi trường bên ngoài… những chất độc hại với mức cao hơn hàng chục lần quy chuẩn cho phép.

Ống khói lò đốt rác ở huyện Long Phú chỉ cao có 8m, trong khi tiêu chuẩn là 20 mét.

Theo báo cáo của Sở TN&MT Sóc Trăng (chủ đầu tư), lò đốt rác huyện Châu Thành có ống khói cao 15m là thấp hơn so với quy chuẩn Việt Nam 61-MT:2016/BTNMT (gọi tắt là QCVN) quy định là 20m tính từ mặt đất; nhiệt độ buồng đốt thứ cấp chế độ định mức là >850°C, trong khi QCVN là khoảng 950°C. Khi đốt, lò này có 2 thông số vượt quy chuẩn cho phép là thông số bụi vượt 2,49 lần và tổng số Dioxin/furan vượt 16,41 lần so với quy chuẩn cho phép.

Còn lò đốt rác huyện Long Phú có ống khói cao 8m là thấp hơn so với QCVN quy định (phải là 20m tính từ mặt đất); nhiệt độ buồng đốt thứ cấp chế độ định mức là >850°C, trong khi QCVN là khoảng 950°C. Khi đốt, lò này có 2 thông số vượt quy chuẩn cho phép là thông số CO vượt 6,2 lần và tổng số Dioxin/furan vượt 10,57 lần so với quy chuẩn cho phép.

Riêng lò đốt ở thị xã Ngã Năm, khi Sở TN&MT Sóc Trăng mời cơ quan khoa học đánh giá các thông số ô nhiễm trong khí thải của 2 lò đốt rác ở huyện Châu Thành và Long Phú đã được xây dựng, đưa vào hoạt động trước, thấy có nhiều chất độc nguy hiểm nên… không đánh giá tiếp các thông số của lò đốt rác thị xã Ngã Năm...

Đáng nói, ba lò đốt rác này đều ở gần khu dân cư, gần chợ nên mức độ gây ảnh hưởng rất lớn. Ống khói của các lò đốt rác trên chỉ cao từ 8-15 m, theo các chuyên gia là có thể xả khói bụi rộng ra bán kính 1.000m, nếu gặp gió lớn còn rộng hơn. Mặt khác, hiệu quả vận hành lại khá thấp. Cụ thể, lò đốt rác ở huyện Long Phú chỉ đốt khoảng 500kg/ngày so với thiết kế 6-8 tấn/ngày. Lò đốt rác ở huyện Châu Thành đạt công suất thiết kế nhưng ngoài gây thêm ô nhiễm chất Dioxin/furan, lò đốt rác này còn gây ô nhiễm rác thải rất nặng nề.

Lãnh đạo Sở TN&MT cho rằng vài thông số về môi trường chưa đạt là do sự thay đổi quy chuẩn của Bộ TN&MT: “Do khi triển khai đầu tư mô hình thì Bộ TN&MT chưa ban hành QCVN 61-MT:2016/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về lò đốt chất thải rắn sinh hoạt, nên có một số thông số chưa đạt”. 

Tuy nhiên, lời giải thích này chưa thể hiện đúng bản chất vấn đề, bởi so với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia trước đó, QCVN 30:2012/BTNMT, thì các lò đốt rác nói trên cũng không đạt yêu cầu. Cụ thể, phun ra chất độc Dioxin/furan, lò đốt rác ở huyện Châu Thành vượt 8,2 lần; lò đốt rác ở huyện Long Phú vượt 3,3 lần quy chuẩn cho phép.

Các chuyên gia về môi trường phân tích, lò đốt rác thải sinh hoạt phun ra chất độc Dioxin/furan thường có nguyên nhân chính là nhiệt độ đốt thấp, không đạt yêu cầu. Điều này được lãnh đạo Sở TN&MT xác nhận nhiệt độ buồng đốt của các lò chỉ đạt chừng 850ºC, trong khi yêu cầu phải lớn hơn 950ºC. Ống khói của các lò cũng rất thấp, chỉ cao 8-15m, trong khi yêu cầu phải cao 20m. Rõ ràng, những tiêu chuẩn kỹ thuật căn bản không đạt, nên các lò đốt rác hoạt động không hiệu quả. Ngoài đầu tư đắt đỏ, mỗi tháng một lò đốt rác nói trên cũng “đốt” chi phí vận hành từ 20-30 triệu đồng.

Trước những hạn chế của các lò đốt rác, Sở TN&MT Sóc Trăng kiến nghị UBND tỉnh Sóc Trăng xem xét, chấp thuận giao cho Sở này liên hệ, phối hợp đơn vị cung cấp lò đốt rác để cải tạo, khắc phục hạn chế của 3 lò đốt rác trên với tổng kinh phí 1 tỉ đồng.

Dư luận người dân đề nghị UBND tỉnh Sóc Trăng và các cơ quan chức năng sớm có giải pháp xử lý tình trạng lò đốt rác không đảm bảo kỹ thuật, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng sức khỏe của nhân dân ở địa phương…