“Kỳ án” thi hành án dân sự ở Hải Phòng

• Hiệu quả phối hợp liên ngành trong công tác thi hành án dân sự
• Thi hành án dân sự không cần “đơn xin”
• Thi hành án dân sự các vụ “đại án": Tránh vết xe đổ của Vinashin

Thắng kiện ở 2 cấp tòa, ông Nguyễn Văn Út, Giám đốc Công ty TNHH Bình Minh (địa chỉ tại xã An Thắng, huyện An Lão, TP Hải Phòng) vui mừng khi biết quyền lợi của mình được pháp luật bảo vệ. Thế nhưng, 5 năm sau ông chỉ nhận được hàng chục văn bản của các cơ quan chức năng huyện An Lão và TP Hải Phòng. Mặc dù bị đơn có tiền tỷ nhưng cơ quan thi hành án vẫn “bó tay” không thi hành phán quyết của tòa. Tại sao lại có sự vô lý này?

Gian dối ngay từ khi ký hợp đồng

Ngày 2-8-2009, Công ty TNHH Bình Minh (Công ty Bình Minh) ký hợp đồng số 01/BM-HĐ với Công ty Cổ phần Ánh Bình Minh (Công ty Ánh Bình Minh) do ông Nguyễn Thế Nguyên làm Giám đốc, với nội dung: Công ty Ánh Bình Minh nhượng lại một phần đất thuê của nhà nước là tài sản của bên B nằm ven quốc lộ 10 thuộc thôn Khúc Giản, xã An Tiến, huyện An Lão cho Công ty Bình Minh.

Ông Nguyễn Văn Út, Giám đốc Công ty TNHH Bình Minh.

Đồng thời, Công ty Ánh Bình Minh sẽ làm các thủ tục giấy tờ hợp pháp cho bên Bình Minh để Công ty Bình Minh thuê thêm một phần diện tích đất nông nghiệp ở liền kề. Tổng diện tích Công ty Ánh Bình Minh phải bàn giao cho Công ty Bình Minh là 30.000m2. Quá trình thực hiện hợp đồng, Công ty Bình Minh đã giao cho Công ty Ánh Bình Minh 2,175 tỷ đồng nhưng Công ty Ánh Bình Minh không hoàn thành cam kết.

Mặc dù Công ty Bình Minh đã gia hạn nhiều lần nhưng Công ty Ánh Bình Minh vẫn chưa thực hiện xong phần nghĩa vụ của mình. Hết thời điểm thỏa thuận, Công ty Bình Minh đề nghị Công ty Ánh Bình Minh chấm dứt hợp đồng và thực hiện theo cam kết nhưng Công ty Ánh Bình Minh có công văn trả lời không chấp nhận, buộc Công ty Bình Minh phải khởi kiện ra tòa.

Phiên tòa sơ thẩm của TAND huyện An Lão vào tháng 9-2011 và phúc thẩm của TAND TP Hải Phòng tháng 12-2011 đều tuyên hợp đồng giữa hai công ty bị vô hiệu ngay từ thời điểm giao kết hợp đồng. Tòa phúc thẩm yêu cầu Công ty Ánh Bình Minh phải trả lại cho Công ty Bình Minh số tiền hơn 1,866 tỷ đồng cộng lãi suất chậm thi hành án. Về án phí, Công ty Ánh Bình Minh phải nộp hơn 67 triệu đồng.

Sau khi bản án có hiệu lực pháp luật, ông Nguyễn Văn Út, Giám đốc Công ty Bình Minh làm đơn yêu cầu thi hành án (THA). Chi cục THA dân sự huyện An Lão đã ra Quyết định THA số 143/QĐ-CCTHA  ngày 13-3-2012.

Điều đáng nói là khi cơ quan THA phối hợp với địa phương và các ngành liên quan để tổ chức THA thì ông Nguyễn Thế Nguyên, Giám đốc Công ty Ánh Bình Minh không những không tự nguyện nộp án phí và trả Công ty Bình Minh mà còn nhiều lần trốn tránh, không thực hiện theo giấy báo, giấy triệu tập.

Bởi vậy mà Chi cục THA An Lão đã ra quyết định xử phạt hành chính đối với ông Nguyên. Đồng thời, đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân (VKS) huyện An Lão truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi không chấp hành án. Tuy nhiên đề nghị này không được chấp nhận vì VKS huyện An Lão cho rằng hành vi của ông Nguyên chưa đủ căn cứ cấu thành tội phạm.

Tại sao không bảo vệ quyền lợi chính đáng?

Cũng trong năm 2013, phóng viên Báo CAND đã có buổi làm việc với ông Lê Tuấn Sơn lúc đó là Phó Cục trưởng Cục THA dân sự TP Hải Phòng. Ông Sơn cho biết, ông từng trực tiếp cùng cơ quan chức năng đến Công ty Ánh Bình Minh để THA nhưng không nhận được sự hợp tác của công ty này. Xác minh tài sản của Công ty Ánh Bình Minh thì biết, khu đất mà công ty này đang sử dụng là đất cá nhân của ông Nguyên và một người khác đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Xác minh tại ngân hàng thì được biết công ty này mở tài khoản giao dịch nhưng không có tiền.

Tháng 9-2013, Chi cục THA dân sự huyện An Lão trả lại đơn yêu cầu THA cho Công ty Bình Minh, trong đó có nội dung ông Nguyễn Văn Út phải chứng minh Công ty Ánh Bình Minh có điều kiện THA thì tiếp tục thực hiện việc THA. Đây là một sự đánh đố với ông Út.

May mắn là đầu năm 2016, ông Út có thông tin rằng chính mảnh đất mà ông Nguyễn Thế Nguyên dựng bán cho Công ty Bình Minh được hỗ trợ đền bù phục vụ dự án công trình cải tạo nâng cấp quốc lộ 10. Số tiền ông Nguyên được hưởng đền bù là hơn 1,1 tỷ đồng.

Ngày 7-1-2016, ông Út tiếp tục có đơn yêu cầu THA lần 2. Ngay sau đó, Chi cục THA dân sự huyện An Lão đã có công văn đề nghị UBND huyện An Lão tạm thời chưa chi trả khoản tiền đền bù thu hồi đất theo dự án nói trên. Tuy nhiên, khi xác minh, đại diện Trung tâm phát triển quỹ đất huyện An Lão lại cung cấp cho cơ quan THA rằng “diện tích thu hồi và bồi thường đó là của ông Nguyễn Thế Nguyên”.

Trong văn bản trả lời Công ty Bình Minh ngày 25-3-2016, chấp hành viên Trịnh Duy Hưng cho biết, Chi cục THA dân sự huyện An Lão đã có văn bản gửi Văn phòng đăng ký đất đai, Sở Tài nguyên Môi trường TP Hải Phòng đề nghị cung cấp thông tin về việc ông Nguyên có góp vốn vào Công ty Ánh Bình Minh bằng quyền sử dụng diện tích đất được thu hồi hay không và vẫn đang chờ kết quả trả lời.

Như vậy, nếu theo như quan điểm của Chi cục THA dân sự huyện An Lão, nếu đất đó chưa được góp vốn vào tài sản của Công ty Ánh Bình Minh thì đồng nghĩa với việc ông Út lại mất cơ hội được THA. Điều này xem ra là quá vô lý và có thể khẳng định, pháp luật không được thực thi.

Theo phản ánh của ông Út, số tiền ông Nguyên được đền bù hình thành trên chính mảnh đất mà ông Nguyên dựng hợp đồng bán cho Công ty Bình Minh thì số tiền đó phải trả cho Công ty Bình Minh là hợp pháp. Bên cạnh đó, ông Nguyên là người đại diện trước pháp luật của Công ty Ánh Bình Minh nên việc tách rời ông Nguyên ra khỏi vụ việc để giải quyết là hoàn toàn phi lý.

Về vụ việc này, luật sư Nguyễn Tiến Trung, Giám đốc Công ty luật Trung Nguyễn nêu quan điểm: “Về nguyên tắc, Công ty Ánh Bình Minh phải thực hiện nghĩa vụ trả tiền cho Công ty Bình Minh theo phán quyết của bản án và theo Quyết định THA.

Trường hợp tài khoản Công ty Ánh Bình Minh không đủ số tiền để THA hoặc không có tài sản đủ để kê biên THA, khi đó cần xác minh xem các cổ đông đã thực hiện xong nghĩa vụ góp vốn vào doanh nghiệp theo tỷ lệ vốn góp chưa.

Nếu các cổ đông chưa hoàn thành nghĩa vụ góp vốn, Công ty Bình Minh cần chứng minh tài sản mà cổ đông đang có, đang sở hữu để thực hiện kê biên trả nợ thay cho Công ty Ánh Bình Minh.

Nếu có dấu hiệu cho thấy, các cổ đông trốn tránh nghĩa vụ THA đối với phần vốn góp vào công ty, người được THA hoặc cơ quan THA có quyền gửi văn bản tới cơ quan điều tra để khởi tố về hành vi trốn tránh nghĩa vụ THA theo quy định của Luật Thi hành án, Bộ luật Hình sự và các quy định pháp luật khác. Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc này.